Phóng to

Thuốc Aspirin - Ảnh: T.T.

TT - Gần đây, nhiều người xem Aspirin như là "thần dược" ngăn ngừa một số bệnh và khuyên những người trên 40 tuổi có thể uống mỗi ngày một viên. Tuy nhiên, trước khi uống thuốc xin mời bạn xem qua giải thích của một chuyên gia ngành dược.

Aspirin (acid acetylsalycilic) là một thuốc hạ nhiệt giảm đau và chống viêm có lịch sử phát minh hơn 100 năm. Năm 1897, nhà hóa học Đức Felix Hoffman làm việc cho Hãng dược phẩm Bayer phát minh ra Aspirin và được đăng ký bản quyền phát minh vào ngày 6-3-1899. Điều thú vị là Hoffman đã thử tác dụng giảm đau của thuốc ngay trên người cha của mình bị bệnh viêm khớp. Năm 1915, lần đầu tiên xuất hiện viên nén Aspirin, còn trước đó thuốc được uống dưới dạng bột.

"Hồi xuân"

Chẳng những thế, ngoài tác dụng hạ nhiệt, giảm đau và chống viêm, vào tuổi "cổ lai hi" Aspirin lại "hồi xuân" do các nhà bác học đã phát hiện thêm một dược tính rất quí của nó là chống kết tập tiểu cầu. Như chúng ta đều biết, các bệnh tim mạch ngày càng tăng trong xã hội công nghiệp và nhồi máu cơ tim là kẻ sát thủ lạnh lùng và ác hiểm nhất, mỗi năm cướp đi trong giây phút hàng trăm nghìn mạng sống, và nếu nạn nhân thoát hiểm thì cũng phải sống suốt quãng đời còn lại với những di chứng nặng nề. Tiểu cầu, một loại tế bào máu không có nhân, có tác dụng tạo nên những cục máu đông ở nơi mạch máu bị thương tổn. Các tiểu cầu cũng tham gia việc tạo thành các huyết khối trong mạch máu. Nhờ tác dụng chống kết tập tiểu cầu, Aspirin làm máu lưu thông dễ dàng hơn, ngăn ngừa tạo thành huyết khối trong động mạch và tĩnh mạch.

Các nghiên cứu y học cho thấy với liều 100-150mg, Aspirin đã phát huy được tác dụng ức chế kết tập tiểu cầu, trong khi đó liều thông thường giảm đau, hạ nhiệt, chống viêm của Aspirin ở người lớn có thể lên đến 2.500mg/ngày (chia làm 4-6 lần). Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho rằng chỉ với liều 160mg Aspirin có thể làm giảm nguy cơ tử vong đến 23% nếu được chỉ định sử dụng khi nghi ngờ bệnh nhân sẽ bị nhồi máu cơ tim. Aspirin cũng được chỉ định sử dụng trong dự phòng thứ phát cơn nhồi máu cơ tim và đột quị ở những người có tiền sử về những bệnh này hoặc đã từng trải qua những cơn đau thắt ngực, giảm được 50% nguy cơ tử vong.

Viên Aspirin liều thấp

Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ khuyến cáo liều Aspirin dự phòng nhồi máu cơ tim là từ 75-325mg/ngày. Do vậy ngoài các viên Aspirin 250-500mg dùng để hạ nhiệt giảm đau, các hãng dược phẩm thường bào chế viên 80mg dùng cho mục đích ngăn ngừa cơn nhồi máu cơ tim. Mặc dù ở liều thấp Aspirin ít gây ra tác dụng không mong muốn trên hệ tiêu hóa như nôn, ợ nóng, khó chịu vùng thượng vị, đau dạ dày..., các hãng dược phẩm đã điều chế các viên nén Aspirin 80mg chỉ tan trong ruột để có thể dùng dài ngày tránh được tác dụng kích ứng dạ dày.

Một điều cần lưu ý là Aspirin, dù dùng ở liều thấp, cũng không phải là loại thuốc có thể thích hợp cho tất cả mọi người, vì vậy cần trao đổi ý kiến với thầy thuốc về việc sử dụng Aspirin để phòng ngừa các biến chứng của bệnh tim mạch. Aspirin cũng không được dùng trong thời gian ba tháng cuối của thời kỳ mang thai.

Một điều lưu ý khác là không nên chia nhỏ viên Aspirin 250mg hoặc 500mg để uống thay cho viên Aspirin 80 mg dùng cho mục đích phòng ngừa nhồi máu cơ tim.