Phóng to

Tiết mục của nhóm Credo trong đêm diễn Màu tình yêu gây tranh cãi trong giới chuyên môn giữa cái gọi là hát nhép và cái gọi là kỹ thuật, thủ pháp biểu diễn. Vì vậy, từ việc phát hiện đến xử lý hát nhép vẫn còn là câu chuyện dài - Ảnh: Phạm Thành Nhân

Nghị định 56 (2006) của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa thông tin đưa ra mức phạt tiền từ 2-5 triệu đồng đối với hành vi “dùng băng, đĩa hoặc các phương tiện âm thanh khác đã thu sẵn để thể hiện thay cho giọng của người biểu diễn”. Mức xử phạt này, theo nhiều người, hoàn toàn không đủ sức răn đe bởi tương ứng với mỗi tiết mục, ca sĩ nhận thù lao từ vài trăm ngàn đến cả chục triệu đồng.

Ông Phạm Đình Thắng - trưởng phòng quản lý biểu diễn ca nhạc và băng đĩa sân khấu của Cục Nghệ thuật biểu diễn - nói: “Những hành vi hát nhép mà báo chí nêu đều đã xảy ra, biết tìm bằng chứng ở đâu để xử lý. Nhiều ca sĩ, đơn vị tổ chức còn đối phó với cơ quan quản lý bằng cách khi duyệt phúc khảo thì hát thật, đến khi biểu diễn thật thì lại nhép. Ngay cả khi kiểm tra, phát hiện hát nhép thì mình cũng không thể ngừng một chương trình biểu diễn nghệ thuật để xử lý mà chỉ có thể xử lý sau đó”.

Phóng to Ca sĩ Mỹ Tâm: Tôi không quá nặng nề vấn đề này vì trên thế giới cũng có không ít ca sĩ hát nhép mà vẫn cứ được ủng hộ, tất nhiên là sự ủng hộ đó còn tùy thuộc nhiều yếu tố. Ở đây tôi chỉ muốn đặt câu hỏi là thật ra chúng ta đi hát vì cái gì? Theo như những câu trả lời thường thấy trên báo thì ta hát là để phục vụ khán giả, để thỏa đam mê... Vậy tại sao chúng ta không hát mà lại nhép? Cá nhân tôi cho rằng được hát đã là hạnh phúc và mỗi lần hát là một lần ta tự rèn luyện. Nếu không rèn luyện, không muốn mở miệng hát mà vẫn muốn là ca sĩ thì tôi (nhún vai)... chịu!

Một vấn đề cũng khiến nhiều người bức xúc là ở các chương trình ca nhạc truyền hình thường xuyên diễn ra chuyện hát nhép với lý do “để đảm bảo chất lượng âm thanh”. Nhiều ca sĩ cho biết họ được đề nghị thẳng thừng là hãy hát nhép. Thế mới có chuyện ca sĩ làm rơi micro, đưa tay nhận hoa, miệng không nhép nhưng tiếng hát vẫn cứ vang vọng.

Về điểm này, ông Thắng cho biết: “Đài truyền hình là cơ quan báo chí, hoạt động theo Luật báo chí nên chúng tôi không duyệt nội dung các chương trình ca nhạc trên sóng truyền hình. Nếu để xảy ra tình trạng hát nhép thì (tổng) giám đốc đài phải chịu trách nhiệm. Chúng tôi chỉ duyệt nội dung khi đó là một chương trình do bên ngoài xin giấy phép thực hiện, phối hợp với đài để phát sóng”.

Về phía ca sĩ, trước đây ông bầu Hoàng Tuấn từng tuyên bố sẽ thưởng cả chục triệu đồng cho ai phát hiện Đan Trường hát nhép. Trước những live show, không ít ca sĩ cam kết sẽ hát thật với khán giả như một bảo chứng cho chất lượng buổi diễn của mình.

Lời khen của giới phê bình sau một chương trình cũng thường xem xét đến việc âm thanh trên sân khấu có thật hay không. Rõ ràng trước nạn hát nhép tràn lan, việc đương nhiên phải hát phục vụ khán giả bỗng chốc trở thành “đặc sản” đáng khen ngợi!

Quy chế hoạt động biểu diễn và tổ chức biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp do Bộ Văn hóa - thông tin (nay là Bộ VH-TT&DL) ban hành năm 2004, nghiêm cấm hành vi “dùng các phương tiện kỹ thuật để thay thế giọng hát thật của mình” (được hiểu là hát nhép).

Qua trao đổi với các nhà quản lý, bầu sô, các nhạc sĩ, ca sĩ, hầu hết đều đồng thuận rằng cứ tiếng hát được thu sẵn trong đĩa thì dù cho trên sân khấu ca sĩ có hát hay không vẫn phải bị xem là hát nhép và phải bị xử lý.

Theo ông Lê Văn Lộc - chuyên viên Sở VH-TT&DL TP.HCM, trong một chương trình ca nhạc, ông đã rất ngạc nhiên khi thấy vị khán giả nam bên cạnh lúc thì vỗ tay rất hăng say, lúc thì thản nhiên như không sau khi bài hát kết thúc. Anh cho biết: “Hát thật mới vỗ tay. Nhép thì không vỗ!”. Và ông kết luận: “Thái độ của công chúng đối với hát nhép đã rất rõ ràng”.

Britney Spears chọc giận khán giả Úc

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ý kiến bạn đọc

* Tôi là một người từng "thâm nhập" vào hậu trường ca sĩ ở một đô thị mới vừa lên loại một. Và tôi cũng đã từng hát nhép. Tôi không ủng hộ hát nhép, vì chúng ta đều biết đó là một hình thức lừa khán giả. Nhưng nếu không hát nhép thì các ca sĩ có được lên sân khấu, có được lên sóng truyền hình không? Hát nhép nhiều khi không phải là lỗi của ca sĩ.

Cát sê của một ca sĩ thuộc hạng đắt sô ở đây khoảng 500 đến 1 triệu đồng, hạng thấp hơn thì khoảng 1- 200 ngàn, đó là một khoảng thu nhập cũng tạm gọi là khá. Nếu chọn nghề ca sĩ để "kiếm cơm", được nhà đài kêu sô ai mà không mừng, nhất là truyền hình trực tiếp hay những chương trình lớn. Thế nhưng, chính đạo diễn, thậm chí giám đốc đài truyền hình bắt buộc phải thu đĩa để nhép mới cho hát thì ca sĩ phải làm sao?

Chất lượng giọng hát của ca sĩ cũng là điều đáng phải bàn. Chính kỹ thuật âm thanh đã "cứu những bàn thua trông thấy" cho ca sĩ. Một lần, hai lần, thế là thành thói quen, hễ lên sân khấu là nhép. Nếu ca sĩ "làm tròn vai" (nhép đúng lời) thì không có gì phải bàn, vì đó là chuyện quá đơn giản. Bằng ngược lại, giới trong nghề gọi là "nhai kẹo cao su", thì khó ai mà phát hiện được ca sĩ ấy hát nhép. nhưng chuyện tưởng chừng như đơn giản thế cũng chưa chắc gì ca sĩ làm được. thế mới gây nên chuyện đáng phải bàn về hát nhép "tréo cẳng ngỗng".

Tóm lại, tôi không phủ nhận những hiệu quả thiết thực mà công nghệ phòng thu đã mang lại, tiêu biểu là chỉnh sửa giọng hát ca sĩ cho chuẩn hơn, hay hơn, nhưng tôi cũng không đồng ý với hát nhép. Nó sẽ làm cho chất lượng nghệ thuật chỉ là ảo, và ca sĩ sẽ không có đạo đức nghề nghiệp cũng như nghị lực phấn đấu cho năng lực của mình.

* Tôi đọc bài báo thấy mừng vì một lần nữa chúng ta bắt đầu (lại bắt đầu và không biết khi nào kết thúc) vào trận để chống hát nhép. Nhưng lại buồn thay khi đọc đến đoạn cơ quan chức năng không "quản" được việc nhà đài phat sóng chương trình hát nhép. Nhà đài thường viện lý do là vì chương trình lên sóng trực tiếp nên phải hát nhép để đảm bảo chất lượng âm thanh. Tôi cho rằng đây là một lời biện hộ vô trách nhiệm với khán giả.

Thứ nhất, nếu như anh không đủ trang thiết bị để làm truyền hình trực tiếp một chương trình thì tại sao anh phải làm ra nó để rồi anh lấy cái khó của mình mà buộc người khác phải theo. Thứ hai, nếu anh nói anh truyền hình trực tiếp để công chúng được tiếp cận nhiều hơn và có sự tương tác sâu rộng hơn thì xin lỗi, công chúng không muốn được tương tác một cách giả tạo (bằng việc hát nhép). Thứ ba, có rất nhiều cuộc thi hát trên truyền hình và âm thanh vẫn được làm tốt, thí sinh và ban nhạc vẫn hát và chơi rất hay vậy thì lý do gì những người đi hát chuyên nghiệp để được gọi là ca sĩ trình diễn trực tiếp lại tạo cho nhà đài mối bận tâm về chất lượng âm thanh?

Câu trả lời là: có những ca sĩ không đủ thực lực để hát live trong một chương trình còn nhà đài không muốn mất thời gian để ráp và duyệt chương trình cho thật chặt chẽ. Thế rồi cứ dễ dãi với nhau và cùng bắt tay nhau, thỏa hiệp với nhau để làm những chương trình ca nhạc giết dần đi nền âm nhạc, "mị" khán giả.

Tôi đã từng rất tức giận khi báo chí thì cứ ra rả là cần phải chống hát nhép. Người dân thì khó chịu khi những ca sĩ thực thụ như S.B. hay C.V cũng bị bắt hát nhép để rồi các chị nhép rất "phô" (vì các chị chỉ quen hát theo cảm xúc ngay khi mình đứng trên sân khấu, 10 lần hát là 10 lần rung động chân thật). Và nhà đài thì vẫn vậy, vẫn đều đặn mỗi tháng vài chương trình hát nhép. Báo chí cũng "bó tay"? Các cơ quan cũng "bó tay"?

* Tôi nghĩ những người đam mê nghệ thuật theo đúng nghĩa đen, thì giữa đam mê và tiền bạc, đam mê vẫn cao hơn tiền bạc rất nhiều. Chưa có một ghi chép nào cho thấy những nghệ sĩ nổi tiếng đam mê nghệ thuật vì tiền. Bởi tiền không phải nghệ thuật, nó chỉ là một phương tiện!

Làm ca sĩ mà hát nhép thì đó là một hành động tự bôi đen mình, là hành động phi nghệ thuật chính trực. Là một kẻ đi buôn, áp dụng công nghệ hiện đại để che giấu một sự thật. Khi mình không còn hát được nữa thì hãy xin rời sân khấu. Tôi tin các ca sĩ có tự trọng đọc được bài “Chuyện dài hát nhép" trên TTO sẽ không bao giờ đồng tình với kiểu "thâm canh" phi nghệ thuật như vậy.

* Tôi đồng ý với ý kiến của Mỹ Tâm: ca sỹ hát là để phục vụ khán giả. Khán giả bỏ tiền ra mua vé để đến xem trực tiếp khán giả hát mà lại phải nghe hát nhép thì thật khó chịu và đó là hành vi lừa đảo. Tôi thiết nghĩ khán giả nếu không đồng tình thì khi biết ca sỹ đó hát nhép trên sân khấu hãy đứng dậy đi về và yêu cầu ban tổ chức hoàn trả lại tiền vè (và ca sỹ đó phải trả lại tiền vé cho ban tổ chức - đó là hình phạt) thì may ra mới hết được cái vấn nạn hét nhép của ca sỹ thời nay.

Ngày xưa các ca sĩ hát giữa rừng trước hàng ngàn, hàng vạn cán bộ chiến sĩ vẫn hát tốt, còn bây giờ thiết bị âm thanh, ánh sáng hiện đại mà ca sĩ lại vậy sao?

--------------------

Ý kiến của bạn ra sao về vấn đề này? Hãy chia sẻ với bạn đọc Tuổi Trẻ Online qua địa chỉ email tto@tuoitre.com.vn hoặc trong phần Ý kiến bạn đọc dưới đây. Cám ơn.