Phóng to

Tuyết Thu (ngồi) trong vai người mẹ đau khổ với sự lựa chọn của mình trong tình yêu dành cho con gái (Tuyết Mai)

TT - Tác giả Lê Duy Hạnh, đạo diễn NSƯT Trần Minh Ngọc, họa sĩ Kim B và tập thể diễn viên Nhà hát kịch 5B Võ Văn Tần (TP.HCM) đã gửi gắm vào vở diễn Đôi bờ - một công trình sáng tạo mới mộc mạc, giản dị nhưng rất đáng trân trọng bởi những thông điệp sâu sắc.

Nghe đọc nội dung toàn bài:

Chuyện tưởng như không có gì mới để mà nhớ. Một người lính (Thanh Hoàng) yêu say đắm một nàng thiếu nữ (Mỹ Uyên) xinh đẹp. Chiến tranh. Người lính ấy đi vào căn cứ kháng chiến, gặp và yêu một người nữ đồng đội (Tuyết Thu). Đứa con đầu lòng của họ qua đời giữa lửa đạn...

Lòng sông dậy sóng

Trong nỗi đau không gì bù đắp được, người chồng đã tìm về với người tình xinh đẹp cũ và có với nàng một đứa con mà không hề biết nàng lại chính là chị ruột của vợ mình.

Hòa bình. Những năm tháng khó khăn và khắc nghiệt để lại những nếp nhăn không bao giờ xóa nổi trong tim người. Người chị gửi lại đứa con còn ẵm ngửa trên tay cho người em nuôi nấng để vượt biển trốn ra nước ngoài vì không thể chịu nổi cuộc sống quá khó khăn. Người em ở lại, bán từng giọt máu của chính mình để lo thuốc thang và nuôi nấng đứa bé mà không hề biết đó là đứa con riêng của chính chồng mình với chị ruột của mình.

Tác giả Lê Duy Hạnh khéo léo lý giải một chuyện tình tay ba tưởng như vô cùng cũ kỹ giữa hai người đàn bà và một người đàn ông trở thành câu chuyện nghiệt ngã của hai chị em có chung một dòng máu, nhưng lịch sử của chiến tranh và đói nghèo đã chia cắt họ thành hai bờ của một dòng sông số phận.

Sự trở về của người chị mười mấy năm sau, với mong muốn được nhận lại đứa con và tất cả những gì thuộc về mình tưởng chỉ mong manh như một chuyến đò ngang khát khao nối hai bờ. Nào ngờ điều đó đã làm lòng sông dậy sóng, khiến tất cả những bóng thuyền đang được trôi bình yên bỗng nhiên vỡ tan trong nỗi quặn đau bẽ bàng của sự thật được phơi bày. Xung đột kịch tưởng chừng không thể tháo gỡ nổi...

Xúc động và giàu tính triết học

Thật ra chuyện tranh giành của hai người mẹ vì một đứa con là một cấu trúc xung đột đã được khai thác nhiều trong lịch sử sân khấu thế giới, tiêu biểu là câu chuyện Vòng phấn Capcadơ của Bertol Brecht - một kịch tác gia và đạo diễn người Đức tiêu biểu cho trường phái sân khấu gián cách.

Tuy nhiên, đứa con trong kịch của Brecht chỉ là một đứa bé còn đang ẵm ngửa không tự ý thức được vai trò của mình, và cuộc tranh giành đứa con ấy dừng lại ở sự giằng co mang tính vật lý giữa hai người đàn bà, có người phán xử với kết quả là tình mẹ của người có công nuôi nấng chiến thắng.

Với kịch bản Đôi bờ, tác giả Lê Duy Hạnh đã sáng tạo và hiện đại hóa được một cấu trúc xung đột cũ bằng một cách giải quyết mới. Đứa con trong cuộc tranh chấp của vở diễn Đôi bờ, là một cô gái đang trưởng thành. Đó là một cá nhân xã hội đang định hình nhân cách, biết chất vấn và đòi hỏi người lớn phải trả lời những câu hỏi muôn thuở của loài người: Chúng ta đã từ đâu tới, chúng ta là ai và chúng ta sẽ đi về đâu?

Họa sĩ Kim B đã chọn lựa một hình thức khó thay thế cho vở diễn Đôi bờ, khi sử dụng vòng tròn âm dương bát quái làm yếu tố chủ đạo của trang trí sân khấu để diễn tả những tầng triết học ẩn chứa sâu trong lòng kịch bản văn học. Một khung cửa sổ được dựng lên trên nền sân khấu đậm đặc chất âm dương ấy với cô gái trẻ đang ở tuổi trưởng thành chỉ thích trèo qua cửa sổ, đã thể hiện được một khát vọng vươn ra với thế giới. Nhưng các tác giả đã không để cho cô gái trẻ ấy quá nôn nóng...

Cùng với ông Năm Bầu (Thành Hội), dì Tư (Ái Như) và bác sĩ Hùng (Công Ninh), cô gái trẻ đã phải trải nghiệm những nỗi đau của người lớn, để nhận thức một cách đầy đủ rằng cuộc hành trình đi về phía tương lai của cô sẽ không bao giờ có thể thành hiện thực, nếu thiếu đi những sự hi sinh lớn lao và những nỗi bất hạnh khôn cùng của quá khứ. Hai người mẹ cũng là hình ảnh đôi bờ làm nên một dòng sông cuộc đời của đứa con.

Đôi bờ ấy có bên bồi bên lở giống như cuộc đời của họ có đủ cả hạnh phúc và đắng cay, cả hi sinh và sám hối. Một kịch bản sâu sắc, một dàn diễn viên tài năng và một trang trí sân khấu đắc địa đã tạo nên một vở diễn Đôi bờ xúc động và giàu tính triết học như thế.

Một vở kịch tinh tế Cách đây bảy năm, Đôi bờ từng gây xúc động trên sân khấu Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang trong Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 2000. Đó là một kịch bản hay của tác giả Lê Duy Hạnh với những cảm xúc làm đắng lòng người xem. Không có nhân vật nào là thừa bởi bảy người trong kịch bản là bảy cuộc đời hẳn hoi với những vui buồn rõ nét. Đó cũng là lý do khiến Tuyết Thu quyết định chọn Đôi bờ để đầu tư dàn dựng cùng với 5B, đánh dấu sự trở lại của mình trên sân khấu sau một thời gian dài lui về làm vợ, làm mẹ. Lần này tái ngộ khán giả trong diện mạo của kịch nói (vừa diễn ra mắt tối 17-12), câu chuyện của Đôi bờ đã được kéo về gần hơn với bối cảnh của đất nước trong thời kỳ hội nhập, xoáy hơn vào những suy nghĩ và tình cảm của lớp trẻ bây giờ. Tuyết Thu bảo rằng vở của mình rất may mắn khi được đạo diễn Trần Minh Ngọc dàn dựng và trong thành phần diễn viên lại có đến... bốn gương mặt đạo diễn nổi tiếng khác: Ái Như, Thành Hội, Thanh Hoàng, Công Ninh. Chính họ, với những kinh nghiệm sân khấu dày dạn của mình, đã làm nên những lớp diễn tinh tế trong một vở kịch tinh tế. Vở sẽ được công diễn tại sân khấu 5B (Võ Văn Tần, Q.3. TP.HCm) từ 24-12-2007. H.Oanh