Phóng to

Chợ quê ở Trà Vinh - Ảnh: T.G.T

Mẹ bảo: “con nít, mấy ngày này ở nhà! Ngoài đường đông lắm, ra đường rủi đi lạc người ta bắt cóc là khỏi ăn Tết!”. Vậy là tôi sợ. Nhưng những thanh âm, sắc màu rộn rã của ngày giáp Tết khiến tôi không thể cưỡng lại được. Khi nhà thờ đổ những hồi chuông an lành báo sáng, mẹ khép hờ cửa, quảy gánh ra chợ cũng là lúc tôi rón rén xuống giường.

Tôi thích ngắm những chuyến xe bò được nhà vườn kéo tay lộc cộc chở hoa ra chợ bán. Ngày ấy hầu hết hoa tết được người Khmer trồng ở một khu dân cư nghèo cách thị xã không xa. Những loài hoa bình dị chỉ nở trên đất giồng. Nào cúc vàng, vạn thọ...còn vương sương mai. Những chậu ớt được xếp vội lên xe, qua đường gập gềnh rơi vãi nhiều quả đỏ au. Chúng tôi thi nhau nhặt và mừng như thu được chiến lợi phẩm lớn lao. Tiếng xe lôi, xe ba gác chở heo kêu eng éc. Những chú gà chú vịt thò đầu ra khỏi chiếc bị to tướng, ngơ ngác nhìn phố phường rồi hoảng sợ rúc vào bị.

Từ sau 23 tháng chạp, nhiều nhà khá giả trong xóm rủ nhau đi chợ và lần lượt mang về nào dưa hấu, bánh tét, mứt dừa, thịt heo, củ hành củ kiệu … Dòng người lũ lượt đi chợ tết như có ma lực buộc tôi phải ra chợ. Năn nỉ mãi, mẹ cho tôi theo mẹ ra chợ đêm.

Chợ đêm tết thật vui. Khi chợ thưa người, mẹ cho phép tôi rảo một vòng. Tôi đi qua những hàng ăn, những sạp áo quần, những kệ bày mứt tết với cặp mắt thèm thuồng của một đứa trẻ nghèo …

Gian hàng của mẹ tôi lèo tèo dăm nải chuối, vài quả mảng cầu xanh, mấy chùm trái sung cùng rổ quýt ta xanh rờn …

Ngủ đêm ngoài chợ, tôi vùi đầu vào chiếc sọt đầy ắp lá chuối khô. Bảo là ngủ chứ có ngủ được gì đâu. Sương khuya lạnh. Chốc chốc tiếng vịt kêu càng cạc. Tiếng lê dép lẹt xẹt mệt mỏi của những chị những mẹ oằn vai gánh hàng ra chợ khuya. Tiếng mặc cả giữa khách mua hàng với mẹ. Tiếng mẹ lẩm bẩm tính toán lỗ lời sau những món hàng.

Tôi hỏi mẹ sao nhà mình chưa có gì ăn tết, mẹ trả lời “ừ, mai mẹ mua” rồi quay đi. Nhưng nhiều “cái mai” mà nhà vẫn chưa thấy gì.

Mãi đến ngày 27, 28 âm lịch mẹ mới lần lượt “rinh” về hôm thì vài quả dưa hấu, lúc thì mấy quả dừa, hôm thì ký thịt để kho cho chúng tôi ăn ba ngày tết. Mẹ không mua tất cả cùng lúc vì không có tiền.

Chiều 30 là nhà tôi vui hơn cả. Tôi thích mẹ về sớm cúng ông bà cốt để mau chóng được ăn cơm với món thịt kho trứng thơm lựng từ chiều qua. Vậy mà mẹ vẫn chưa về. Mẹ bảo để mẹ bán vét “buổi chợ nhà nghèo”! Mẹ nói buổi chợ chiều ba mươi là chợ của người nghèo. Vì hầu hết người giàu đã mua sắm tết trước đó lâu rồi. Với “buổi chợ nhà nghèo” đó, mẹ mua thêm vài ký cải chua, xâu củ hành đỏ …

Khi bụng tôi đầy ắp món thịt kho trứng và món dưa hấu khoái khẩu là lúc mấy chị rủ nhau ra chợ nhặt những cành mai nhà vườn bán không hết vứt lại về làm củi. Nhiều chậu hoa gần như còn nguyên nhưng được bỏ lăn lóc khắp chợ được chị tôi hì hục mang về. Thế là nhà tôi cũng có hoa cho ba ngày tết.

*********************

Người ta bảo tết bây giờ ngày càng nhạt nhẽo vì cây trái bốn mùa, bánh chưng bánh tét, củ hành củ kiệu lúc nào cũng đầy ắp siêu thị mà không cần đợi tết mới có như trước kia. Bây giờ có tiền là có tết (?!).

Nhưng với tôi, tết là khoảnh khắc rất đặc biệt, thiêng liêng. Và tôi nhớ hoài những cái tết tuổi thơ cùng buổi chợ cuối năm …

Cuộc thi Tùy bút mùa xuân với chủ đề Xuân hạnh phúc do Tuổi Trẻ Online tổ chức sẽ chính thức nhận bài tham gia từ hôm nay cho đến hết ngày 22-2-2010 (mồng 9 Tết Canh Dần). Mỗi tác giả có quyền dự thi nhiều tác phẩm, mỗi tác phẩm dài khoảng 500-800 chữ. Bài dự thi phải được viết bằng tiếng Việt, chưa từng được đăng tải ở bất cứ đâu, và có thể gửi kèm hình minh họa cho bài viết. Bài dự thi xin gửi về địa chỉ tto@tuoitre.com.vn; tiêu đề ghi: Dự thi Tùy bút Xuân hạnh phúc, dưới bài viết vui lòng ghi rõ họ tên, bút danh, địa chỉ, số điện thoại liên lạc... để chúng tôi tiện liên hệ. Cuộc thi có tổng giải thưởng trị giá 25 triệu đồng, do Công ty BHNT Prudential Việt Nam tài trợ, nằm trong khuôn khổ chương trình Online cùng tết Việt (năm thứ bảy) dành cho bạn đọc Tuổi Trẻ trong dịp Tết 2010.