Tuổi Trẻ đã đối thoại với ông Nguyễn Hồng Lĩnh khi Đồng Nai đang cùng các tỉnh trong vùng Đông Nam Bộ bước vào giai đoạn ‘mở cửa’, giai đoạn mà theo ông: ‘Sau đại dịch COVID-19, nền kinh tế như cái máy tính bị ‘treo’ nên giờ phải khởi động lại’.

Cuộc đối thoại bắt đầu từ câu chuyện người dân trong đại dịch, điều mà thời gian qua ông Nguyễn Hồng Lĩnh đã rất quan tâm và có những phát biểu được nhiều người ủng hộ.

* Nhiều người cho rằng thời gian qua ông có những phát biểu rất mạnh dạn khi điều hành việc phòng chống dịch, nhất là những vấn đề liên quan đời sống của người dân. Theo ông, bài học lớn nhất của lãnh đạo, chính quyền khi ứng xử với dân trong đợt dịch này là gì?

- Tôi nghĩ chỉ đạo, điều hành thì làm sao người dân hiểu được việc mình đang làm để ủng hộ, cho nên đang chống dịch như thế nào, cứ nói rõ. Chúng ta đang vận động và dẫn dắt người dân chống dịch sao cho hiệu quả nhất, hướng dẫn người dân sống chung với dịch, cho dân sinh hoạt, đi lại bình thường, sản xuất bình thường. Ai đói phải giúp ngay để dân không bị thiếu đói. Ai bệnh nặng thì trị, ai bệnh nhẹ ở nhà cách ly tự điều trị… Làm sao kinh tế phát triển, người dân vẫn hoạt động và dịch bệnh vẫn được kiểm soát.

Dứt khoát cái gì liên quan đến dân thì cán bộ phải giải thích cho dân rõ, dân hiểu và hướng dẫn dân cùng làm, không thể khác được. Bởi làm lãnh đạo mà không được lòng dân là thất bại. Cũng nhờ vậy mà bây giờ, mỗi ngày ở Đồng Nai còn nhiều ca mắc COVID-19 nhưng đội ngũ cán bộ y tế, chính quyền cơ sở xử lý rất bình tĩnh, tự tin.

Lúc này việc quan trọng là thúc đẩy sử dụng công nghệ thông tin phục vụ chống dịch, lo an sinh xã hội, chăm sóc người dân tốt hơn. Một ca F0 xuất hiện nếu có quét mã QR code trong vòng 2 phút là biết những ai tương tác, có danh sách F1, F2 ngay, thay vì huy động 100 người cả ngày đi tìm chưa ra.

* Việc hàng vạn người lao động bỏ nhà máy, về lại quê cũ là một bài toán rất khó khi phục hồi kinh tế. Trước khó khăn đó, Đồng Nai sẽ làm gì?

- Dòng người từ các khu công nghiệp ở Đồng Nai, Bình Dương, TP.HCM… trở về quê làm chúng ta trăn trở: Họ đã được gì sau những tháng ngày lao động xa xứ và chúng ta đã làm gì để giúp họ?

Doanh nghiệp đầu tư sản xuất nhưng cũng phải hỏi doanh nghiệp đầu tư cho người lao động cái gì? Đời sống tinh thần họ ra sao, con cái họ được chăm lo thế nào? Người lao động có lương bổng, chỗ ở đàng hoàng, có dư dả gửi về quê thì mới gắn bó được. 

Sắp tới Đồng Nai sẽ chọn phát triển, phục hồi kinh tế theo hướng chọn lọc các nhà đầu tư có công nghệ tốt hơn, không thâm dụng lao động.

Hiện các tỉnh ở miền Tây, miền Trung, Tây Nguyên có nhiều khu công nghiệp giữ chân người lao động nên dòng chảy lao động từ các tỉnh nông nghiệp qua tỉnh công nghiệp không còn mạnh như xưa. 

Vì vậy Đồng Nai và các tỉnh Đông Nam Bộ phải tính lại theo hướng không thâm dụng lao động mà nâng chất lượng lao động lên, thu nhập cao hơn. Đây là thử thách mà những nhà đầu tư mới phải nỗ lực.

Chúng tôi sẽ giao đất để xây nhà cho công nhân, đưa công nhân rời các khu nhà trọ ẩm thấp, chật chội. Làm từng bước để cải thiện đời sống người lao động và có sức chống chọi với đại dịch nếu có xảy ra sau này.

* Đồng Nai có tiềm lực rất lớn khi có đầy đủ về hạ tầng, có cảng, đường sắt, cao tốc và tương lai là sân bay quốc tế Long Thành. Mô hình nào để tận dụng những lợi thế hiện có, thưa ông?

- Đồng Nai dân số gấp rưỡi Bình Dương, gấp ba lần Bà Rịa - Vũng Tàu, đất đai cũng rộng hơn nhưng thu ngân sách nội địa và xuất nhập khẩu cũng chỉ bằng hai tỉnh này. Lợi thế so sánh thì có nhưng kết quả tạo ra chưa tương xứng với tiềm lực. Đó là trăn trở.

Phải quy hoạch cho xứng tầm rồi mới nói đến đầu tư và phát triển. Nhà đầu tư xin đầu tư mà chưa quy hoạch hoặc quy hoạch chưa phù hợp thì "đứng hình". Cho họ làm thì không thể được vì chưa quy hoạch, còn chậm cho họ làm thì chậm phát triển.

Thứ hai, phải tạo niềm tin cho doanh nghiệp. Nhìn vào vùng đất đó, nhìn vào đội ngũ đó nhà đầu tư có niềm tin để quyết định đầu tư không. Không có niềm tin thì không dám bỏ vốn đầu tư.

Kế đến là khả năng kiểm soát được sự phát triển một cách bền vững. Ai cũng có thể nói về bền vững, ai cũng có thể nói tư duy phát triển bền vững nhưng hành động có được hay không là câu chuyện khác.

* Muốn làm được vậy thì phải cần nhiều thời gian và nhiều nhiệm kỳ không? Ông và lãnh đạo tỉnh Đồng Nai có lo lắng khả năng nếu nhiệm kỳ này chưa thể có kết quả ngay được?

-  Phải xây dựng nền móng quy hoạch vững chắc mới phát triển được. Tôi đang cùng tập thể lãnh đạo tỉnh Đồng Nai nỗ lực xây dựng lại nền móng cho một mô hình kinh tế để Đồng Nai trong 10-20 năm nữa sẽ là một nền tảng phát triển bền vững.

Nếu tới cuối nhiệm kỳ này chưa có nhiều kết quả cũng phải chấp nhận. Xây nền móng cho phát triển mới là quan trọng. Khi có nền móng rồi các thế hệ lãnh đạo tiếp tục xây lên tầm cao cũng thuận lợi cho cái chung.

* Ông nói xây dựng nền móng cho mô hình kinh tế mới nhưng cốt lõi vẫn là con người. Ông quan tâm đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ ra sao?

- Phát triển rất cần nguồn lực và nhân lực. Nhân lực phải có tầm nhìn và phải có tâm huyết. Có tầm nhìn mà hành động không hiệu quả thì không làm được. Còn có khả năng hành động nhưng tầm nhìn quá ngắn thì nguy hại vô cùng. Không có tầm nhìn sẽ không đạt đến độ thịnh vượng và cạnh tranh được với khu vực nên cán bộ phải có tầm nhìn và hành động hiệu quả.

Nếu mình hun đúc cho cán bộ tầm nhìn và thường xuyên kiểm tra giám sát, động viên thì cán bộ hành động tốt. Nếu mình không quan tâm, cán bộ làm chưa tốt mà không nhắc nhở, uốn nắn thì công việc sẽ không đạt được như mong muốn.

Còn nguồn lực? Đồng Nai có hơn 3 triệu dân. Được rót hơn 20.000 tỉ đồng/năm nhưng chi thường xuyên hết 15.000 tỉ, chỉ còn 5.000 tỉ cho đầu tư phát triển thì khó làm được nhiều việc. 

Cho nên tỉnh phải dựa vào nội lực để phát triển. Phải biết biến nguồn lực đất đai để tạo ra đường sá, cầu cống, hạ tầng. Nếu tỉnh đưa ra một khu đất và đấu giá minh bạch thì doanh nghiệp có đất phát triển kinh tế cho tỉnh, đồng thời tỉnh có nguồn thu cao nhất từ nguồn lực đó, đều có lợi cho sự phát triển của tỉnh

Nội lực mình có mà mình không phát huy, chỉ chăm bẵm xin Chính phủ cho tiền để làm thì sẽ chậm trễ và mất thời cơ cất cánh.

* Câu chuyện nguồn lực thì thấy rõ rồi, nhưng theo ông sử dụng như thế nào để không xảy ra sai phạm, không mất cán bộ?

- Đất công phải được quản lý và sử dụng một cách hiệu quả và minh bạch, không được để tiêu cực thì sẽ mang về nguồn lực lớn cho Nhà nước, đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh.