Phóng to

Trần Phúc Trí (học sinh giỏi lớp 7 Trường THCS An Vĩnh, huyện đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi) với em trai mới hơn 1 tuổi. Bão qua, năm anh em Trí phải mồ côi cha - Ảnh: Minh Thu

Đìu hiu. Chỉ có những trường học là vẫn hoạt động với nhịp độ thường ngày, nhiệt tâm của các thầy cô, những chiếc áo trắng, ánh mắt háo hức, nụ cười hồn nhiên của các em học sinh trở thành những điểm sáng hiếm hoi giữa cảnh tiêu điều. Nhưng những điểm sáng ấy cũng đang phải bừng lên đến kiệt sức mình.

Cắn răng đến trường

Thầy hiệu trưởng Nguyễn Văn Tấn của Trường THPT Cao Bá Quát (huyện Núi Thành, Quảng Nam) cứ băn khoăn mãi về câu nói rớm nước mắt của cô học trò giải thích khi nghỉ một buổi học: “Thưa thầy, em chỉ còn một bộ quần áo”. Với nhiều em, chỉ đến trường thôi lúc này đã là một sự dũng cảm. Là vì có em đã đến trường mà không có đồng phục. Có em gái mới lớn đến lớp cùng chúng bạn với chiếc áo mốc cời lên vì phèn và bùn đất không thể giặt sạch. Có cô cậu học trò cấp III phải gánh trên vai trách nhiệm với gia đình bởi cơn lũ dữ vừa cuốn trôi cả sản nghiệp.

Ở Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng (huyện Nghĩa Hành, Quảng Ngãi) các thầy cô lo lắng kể về trường hợp em Bùi Đình Nhất, lớp 9E. Nhất học giỏi cả văn lẫn toán, năm nào cũng dẫn đầu đội tuyển của trường. Khi nước lũ dâng lên đến nửa nhà, Nhất lo dọn chồng sách vở, tài sản quý nhất của em, cha thì lo cho con trâu, tài sản duy nhất của cả nhà. Nước dâng lên mãi ông sợ trâu lạnh, trâu chết, đánh liều dẫn trâu đi tìm chỗ cao hơn. Nào ngờ vừa ra khỏi nhà mấy bước, dòng nước lũ đã cuốn ông và con trâu trôi đi...

Chúng tôi theo Nhất về nhà. Nhang khói nghi ngút, mẹ và bà nội mắt hoe đỏ ngó mông lung ra những thửa ruộng xung quanh, nơi đã xảy ra thảm cảnh. “Nhà có hai sào ruộng, làm ra hạt lúa cực lắm mà vẫn không đủ ăn, tôi phải lên huyện bán tạp hóa. Giờ ông ấy mất đi, chưa biết phải tính thế nào để con được học thỏa tâm nguyện. Nó mới lớp 9, còn dài quá...” - mẹ em thở dài.

Tâm trạng ngổn ngang ấy chúng tôi còn gặp ở nhiều bậc cha mẹ khác, như khi anh Lê Hồng Tây (thôn An Phong, xã Bình Mỹ, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) ngồi thẫn thờ giữa vườn keo gãy nát. Bão quét qua, nhà đổ sập không còn viên gạch. Niềm vui duy nhất còn sót lại của gia đình này là hai chị em Quỳnh Anh (lớp 12 Trường THPT Bình Sơn) và Anh Tân (lớp 7 Trường THCS Bình Mỹ) đều học giỏi dù cả tháng qua Tân phải ôm vở núp mưa nắng trong chuồng bò.

Nặng gánh lo

Vậy nhưng Nhất và hàng trăm học sinh đồng cảnh khác vẫn còn cha hoặc mẹ để có một bàn tay chăm lo, một bờ vai nương dựa, một đôi mắt hi vọng, chờ đợi vào sự học, vào tương lai. Còn như hai chị em Phan Nguyễn Thu Hồng, Như Ngọc ở thôn Hà Yến, xã An Thạch, huyện Tuy An, Phú Yên; bốn anh em Huỳnh Nhật Linh, Linh Giang, Nhật Khánh, Như Nguyệt ở thôn Lý Trà, xã Tam Anh Bắc, huyện Núi Thành, Quảng Nam; Y Tra ở thành phố Kontum, A Xit ở Đăk Na, Tu Mơ Rông, Kontum đã hoàn toàn mồ côi, bơ vơ, trơ trọi chỉ sau một con nước dữ. Ngược xuôi lo cho việc học của các em bây giờ là các thầy cô giáo.

“Cú sốc về tinh thần trước cơn bão lũ khủng khiếp và mất mát quá lớn là điều đáng lo ngại nhất với các em khi tuổi còn quá nhỏ. Chúng tôi chỉ biết ráng hết sức trong khả năng của mình” - thầy Nguyễn Sĩ Hiệp, hiệu trưởng Trường tiểu học An Thạch, Tuy An, Phú Yên, giãi bày giữa lúc đang hối hả làm thủ tục chuyển trường, sắp xếp cho Hồng và Ngọc sang học ở thôn Mỹ Long gần nhà bà nội, nơi ở mới của hai em. “Hai đứa nhỏ học giỏi, ngoan nhất trường. Chuyển các em đi nhưng tôi vẫn sẽ dõi theo chúng, mẹ chúng đã dạy trường này 22 năm” - thầy Hiệp nói thêm.

Đi khảo sát để triển khai học bổng “Ngăn dòng bỏ học cho học sinh vùng bão lũ”, chúng tôi cảm nhận rõ những gánh nặng oằn vai, những niềm đau kìm nén, những bước chân nhẫn nại, gan lì và dũng cảm của các em học sinh, các thầy cô giáo, những người cha, người mẹ hay những người từ nay sẽ phải nhận thêm sứ mệnh làm cha mẹ... Học bổng tuy nhỏ, tuy ít nhưng là một sự trợ sức đúng lúc và cần thiết của rất nhiều bàn tay, rất nhiều tấm lòng, để chứng minh rằng bão lũ có thể cuốn đi ruộng vườn, nhà cửa, và cả con người nhưng không thể cuốn được những ước mơ.