Vừa tới cổng nhà, tôi chợt nhìn thấy bầm. Tôi sững người, giật mình, ngờ ngợ như người đang đứng trước mặt không phải là bầm tôi. Có đâu bầm tôi lại thế kia! Mái tóc thì lốm đốm bạc, rụng chỉ còn lưa thưa. Bầm nhìn tôi và cười - không, hình như là bầm đang khóc.

Những nếp nhăn nơi đuôi mắt co lại, xếp chồng lên nhau, đến khi hết cười vẫn còn hằn lên những vết rạn khía quanh xuống hai bên gò má. Hàm răng bầm đã khuyết lỗ từ mấy năm nay nên chẳng bao giờ bầm cười được tròn trịa. Bầm tôi già đi từ bao giờ, bầm tôi già đi từ lúc nào sao tôi không hay biết?...

Tôi đã đi nhiều nơi, gặp nhiều người và trong những chuyện kể về thời thơ ấu, không bao giờ tôi quên nhắc đến bầm. Tôi nhớ như in bàn chân bầm với những ngón khum lại, lúc nào cũng như bám chặt vào đất để khỏi trượt ngã. Ngoại tôi thường bảo “đấy là bàn chân vất vả”. Gan bàn chân bao giờ cũng chai sần, lỗ rỗ và bao giờ cũng khuyết một miếng, không đầy đặn như chân các cô, các mợ tôi. Mu bàn chân mốc trắng, da nứt toác bong từng mảng, bùn đất đã làm hằn đen những vết thương không gì tẩy được.

Mùa lạnh thì nẻ, mùa mưa thì sâu nước ăn, chúng cứ luân phiên hành hạ bầm. Đêm nào bầm tôi cũng ngâm nước muối ấm hay dùng lá trầu không xát lấy xát để. Khi ngủ, có những lúc tôi nghe thấy bầm rên vì đau mình, nhưng cũng rên vì chân nhức buốt. Thế mà tinh mơ hôm sau bầm đã dậy để lo toan công việc của một ngày mới....

Tôi biết bầm hay đi chân đất. Những lúc vui bầm thường đùa: “Đi như tao thì tiền đâu mua giày mua dép cho xuể...”. Bầm tất bật đi từ sáng sớm, đến khi trở về cũng là lúc sương đêm xuống đẫm cây cỏ. Cái nón mê và đôi quang gánh đã làm bạn với bầm không biết từ bao giờ. Bầm tôi giờ bước đi không còn vững nữa, nhưng những ngón chân vẫn khum khum như bám chặt vào những con đường. Sức mạnh của đôi chân ấy giờ bầm truyền lại cho anh em tôi khi bước vào cuộc sống.