Phóng to

Thế hệ trẻ Nga trên quảng trường Đỏ

Mặc dù trên thực tế nước Nga ngày nay đã khác nhiều cả về thể chế chính trị, tư tưởng xã hội, sự phát triển kinh tế và phần nào cả sự biểu lộ tính cách dân tộc.

Ngày nay ta thường nghe nhiều đọc nhiều đến chuyện ăn chơi “động trời” của giới “nhà giàu mới nổi” bên Nga, và ngay bên cạnh đó lại là những câu chuyện thương tâm, bần cùng của những người nghèo. Đó là thực tế cuộc sống với rất nhiều thăng trầm của nó.

Có một người bạn Nga đã từng nhận xét một phần nào đó tính cách người Nga giống người Việt Nam, mặc dù thủ đô hai nước cách xa nhau gần 1/4 vòng Trái đất. Điều này có lẽ có nguyên nhân ở hoàn cảnh lịch sử, khi “trên thế giới này chỉ có Nga và Việt Nam là hai đất nước chịu nhiều đau thương mất mát nhất trong chiến tranh bảo vệ tổ quốc, hiểu rõ hơn ai hết ý nghĩa thiêng liêng của hòa bình, tự do và độc lập”.

Một bà mẹ Nga cũng giống như một bà mẹ Việt Nam, hồn hậu, nhân ái, sẵn sàng sẻ chia mẩu bánh cuối cùng của mình cho bạn bè trong lúc khó khăn. Những sinh viên Việt Nam ở Liên Xô trước đây vì sao cho đến tận bây giờ vẫn đau đáu mãi về nước Nga xô viết - Đó là vì ở trên đất Liên Xô khi ấy họ đã được sống, được bao bọc trong tấm lòng nhân hậu của người Nga, được hưởng tình cảm nồng ấm, chăm lo như đối với người thân từ bạn bè, đồng nghiệp và các thầy cô giáo.

Phóng to

Người Nga bây giờ cũng vậy. Có những ai luyến tiếc thời xô viết thì trước hết là vì tính ổn định trong một thời gian dài của nó, và điều cơ bản nhất là luyến tiếc xã hội đầy tình người, nhân văn, rộng mở. Xã hội Nga hiện nay có vẻ thực dụng hơn, cuộc sống hiện đại hơn nhưng vô cùng khắc nghiệt.

Mới rồi ông Aleksey Xyunnenberg - trưởng ban phát thanh tiếng Việt Đài phát thanh “Tiếng nói nước Nga” - có sang công tác tại Việt Nam. Nhà Việt Nam học 62 tuổi này tâm sự: “Giai đoạn hiện nay là giai đoạn phức tạp nhất trong lịch sử nước Nga hiện đại. Trong xã hội Nga chúng tôi bây giờ không có nhiều tinh thần lạc quan, nhiều niềm tin vào tương lai như các bạn. Thủ đô Matxcơva bây giờ hiện đại hơn, đẹp hơn rất nhiều, nhưng ngoài phố người ta thờ ơ, bàng quan với nhau hơn, đối xử với nhau “dữ dằn” hơn, người ta chỉ biết lo cho mình chứ hiếm khi giúp đỡ người khác”.

Đó phải chăng vì những thay đổi chóng mặt trong tình hình kinh tế và chính trị - xã hội Nga trong hai thập niên trở lại đây khiến xã hội bị phân hóa sâu sắc, khoảng cách giàu nghèo gia tăng, tư tưởng ích kỷ, cực đoan trỗi dậy, khiến con người ta sau khi “sống sót” được trong cuộc mưu sinh khắc nghiệt những năm 1990 trở nên e ngại hơn về tương lai, dè chừng hơn và thu mình lại?

Nhưng vẫn còn một điều này: đối với rất nhiều người Nga, những ai có cơ hội biết Việt Nam, gắn bó với Việt Nam, đất nước chúng ta là một đất nước yên bình, dân tộc chúng ta là những người bạn tốt, thủy chung, tình nghĩa. Người Nga khi gặp bạn Việt Nam trông khác hẳn khi gặp người nước khác - anh ta trở nên cởi mở hơn, nhiệt tình hơn, tốt bụng hơn, “giống” với những gì ta thường cảm nhận về họ hơn.