Phóng to

Các nhà lãnh đạo ASEAN tại phiên khai mạc hội nghị ở Vientiane. Thủ tướng VN Phan Văn Khải đứng thứ hai từ trái sang - Ảnh: TTXVN

TT - Hôm qua, Hội nghị cấp cao ASEAN-10 khai mạc trọng thể tại Vientiane, CHDCND Lào và các nhà lãnh đạo đã ký “Chương trình hành động Vientiane” giúp xây dựng cộng đồng ASEAN thông qua việc tăng cường sự hòa nhập toàn diện.

Chương trình hành động là kế hoạch sáu năm tập trung vào việc tăng cường hội nhập khu vực và thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước thành viên, đặc biệt là những nước kém phát triển nhất trong khối.

Để tăng cường và đẩy mạnh sự hợp tác trong cuộc chiến chống tội phạm xuyên quốc gia, các nhà lãnh đạo ASEAN đã thông qua Tuyên bố ASEAN về chống buôn người, đặc biệt là buôn bán phụ nữ và trẻ em. Các nhà lãnh đạo ASEAN đã đồng ý đề xuất chuyển Hội nghị cấp cao ASEAN+3 thành Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS) và nhất trí tổ chức Hội nghị cấp cao Đông Á lần 1 tại Malaysia vào năm 2005.

Các thành viên ASEAN gồm Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Singapore, Philippines và Brunei đã ký một thỏa thuận dỡ bỏ hàng rào thuế quan vào năm 2007, sớm hơn ba năm so với kế hoạch.

(Năm ngoái ASEAN thống nhất việc giảm thuế, đơn giản hóa thủ tục hải quan và đưa ra các tiêu chuẩn thương mại chung trong 11 lĩnh vực ưu tiên như xe hơi, hàng điện tử, gia dụng... đến năm 2010).

Các thành viên Campuchia, Lào, Myanmar và VN sẽ thực hiện tương tự vào năm 2012 nhằm giảm chi phí sản phẩm, thúc đẩy xuất khẩu trong khu vực.

Đây cũng được xem là cách cạnh tranh với Ấn Độ, Trung Quốc (TQ). Năm 2003, đầu tư nước ngoài vào TQ đạt 54 tỉ USD so với 20 tỉ USD vào ASEAN. Đây là một diễn biến gây lo lắng cho ASEAN vì từ năm 1989-1994, cả TQ và ASEAN đều đạt mức đầu tư trung bình 13 tỉ USD.

Nhà kinh tế Song Seng Wun nhận xét việc TQ và Ấn Độ cạnh tranh quyết liệt về lao động và chế tạo đã khiến ASEAN phải mở cửa nền kinh tế của mình mạnh mẽ hơn. Bảy năm sau khi ASEAN bắt đầu nỗ lực lập ra thị trường chung, hiện nay nhiều rào cản thương mại vẫn còn như viễn thông và ngân hàng.

Cùng ngày, ASEAN và TQ ký kết thỏa thuận cắt giảm thuế quan, từ đó tiến đến thành lập một khu vực thương mại tự do lớn nhất thế giới với gần 2 tỉ người và tổng GDP gần 2.000 tỉ USD. Theo thỏa thuận, từ ngày 1-1-2005 hai bên sẽ bắt đầu cắt giảm thuế để đạt mục tiêu giảm thuế 4.000 mặt hàng từ 0-5% năm 2010 (riêng Lào, VN, Campuchia và Myanmar đến năm 2015).

Tuy nhiên theo một số quan chức, có sự khó khăn trong vấn đề thương lượng nên thuế một số "mặt hàng nhạy cảm" như đường, thép, hóa dầu có thể chỉ được giảm dưới 20% đến năm 2012. Các mặt hàng loại này của mỗi nước không được quá số lượng 400 sản phẩm.

* Trong bài phát biểu tại buổi khai mạc hội nghị, Thủ tướng Phan Văn Khải tán thành việc xây dựng một chiến lược tổng thể, và trong khuôn khổ chung đó quan hệ với các nước Đông Bắc Á có vị trí đặc biệt. Thủ tướng Phan Văn Khải đề nghị có các biện pháp thỏa thuận để tăng cường sự phối hợp giữa các vùng, chọn lựa các chương trình ưu tiên, tổ chức việc thực hiện ráo riết, dứt điểm, đem lại hiệu quả thiết thực hơn.

* Tân Hoa xã ngày 28-11 đăng bình luận, trong đó đánh giá cao những cống hiến của VN đối với sự phát triển của ASEAN, đồng thời cho rằng VN đang ngày càng đóng một vai trò lớn hơn trong các hoạt động của hiệp hội này. Bình luận cho rằng sau khi VN gia nhập ASEAN năm 1995, sự phát triển của ASEAN đã có những chuyển biến lớn kể cả về chất và lượng. Sự tham gia của VN đã kéo theo sự gia nhập của Lào, Campuchia và Myanmar, giúp ASEAN trở thành một hiệp hội hùng mạnh với 10 thành viên như ngày nay. Đặc biệt, sự tham gia của VN nói riêng và các nước Đông Dương nói chung cũng làm thay đổi bản chất lẫn phương hướng phát triển ở Đông Nam Á, biến ASEAN thành một diễn đàn hữu nghị và hợp tác thật sự. * Báo chí khu vực cho rằng các nước ASEAN có lợi thế là sắc thái văn hóa và phong vị ẩm thực tương đối giống nhau, giá cả hàng hóa rẻ. Các nước Đông Nam Á cần mở cửa thị trường khu vực, hình thành một trung tâm du lịch của thế giới, đồng thời cần chuẩn bị tốt điều kiện để thu hút khách du lịch đến từ TQ, Hong Kong, Ấn Độ và Trung Đông. Du lịch được coi là nguồn thu nhập chủ yếu của các nước ASEAN. Năm 2002, ngành này đã đem lại cho các nước ASEAN, trừ Brunei, 22,7 tỉ USD.