Công ty Cổ phần XNK Y tế TP.HCM (Yteco) là một doanh nghiệp nhà nước, được cổ phần hóa vào tháng 8/2001. Nhờ uy tín là một “đại gia” trong ngành dược Yteco đã thông đồng móc nối làm ăn thông qua tư cách pháp nhân của Yteco để đưa mặt hàng thuốc tân dược, nguyên liệu dược từ nước ngoài vào Việt Nam.

Phóng to

Khám xét Yteco, nhiều nhân viên vẫn chưa hết bàng hoàng

Buôn lậu, cạo sửa giấy phép bằng mọi thủ đoạn

Theo cơ quan chức năng, các “chiêu” mà Yteco áp dụng là cấu kết với nhà sản xuất thuốc nước ngoài thông qua văn phòng đại diện tại Việt Nam tìm đối tác trong nước. Khi có người mua, thỏa thuận giá cả, phương thức thanh toán... thì chi cho Yteco một khoản tiền để Yteco tìm cách nhập khẩu về, Yteco hưởng phí dịch vụ. Một “chiêu” khác, Yteco bán “tư cách pháp nhân” thông qua việc ký hợp đồng với các hãng dược nước ngoài phân phối độc quyền sản phẩm tại Việt Nam, theo thỏa thuận thì Yteco sẽ được hưởng từ 6–10% lợi nhuận so với giá ngoại thương (giá CIF) của tất cả các lô hàng nhập khẩu, còn giá CIF và giá bán trong nước thì do các hãng dược phẩm nước ngoài quyết định.

Việc làm này đẩy giá thuốc trong nước tăng cao, tạo điều kiện cho các hãng dược phẩm nước ngoài lũng loạn thị trường trong nước, Nhà nước không quản lý được giá thuốc. Ngoài ra, Yteco nhập khẩu ủy thác cho DN khác, khi hàng về Việt Nam thì Công ty lại ký hợp đồng mua lại số thuốc trên để bán ra thị trường với giá cao để thu lợi bất chính.

Trong các năm qua, Yteco đã có mối quan hệ với nhiều văn phòng đại diện của các hãng dược nước ngoài, như Công ty Ebewe Pharma (Áo), Cadila Healthacare (Ần Độ)... Theo quy định thì các văn phòng này không được hoạt động kinh doanh thu lợi nhuận, tuy nhiên lợi dụng chức năng kinh doanh tiếp thị các văn phòng này đã móc nối với một số cá nhân của Yteco tìm mọi cách đưa hàng vào Việt Nam kiếm lời như: giả mạo giấy phép, chi tiền để Yteco chi phí làm thủ tục nhập khẩu đối với những lô hàng không có giấy phép, chuyển cho Yteco toa thuốc của nhà sản xuất để công ty làm giả.

Phóng to

Yteco đã cạo sửa chứng từ

Cũng qua xác minh, cơ quan chức năng còn phát hiện, một số cá nhân trong Yteco thỏa thuận với văn phòng đại diện nâng giá thuốc, sau khi thanh toán ra nước ngoài, khoản tiền đó lại được chuyển về Việt Nam để chia nhau.

Kinh ngạc hơn, việc áp mã các mặt hàng thuốc để được hưởng mức thuế suất thấp là có sự chỉ đạo của văn phòng đại diện nước ngoài tại Việt Nam. Một số văn phòng đã chi tiền để Yteco chi phí cho cán bộ công chức có liên quan để tìm mọi cách áp thuế suất 0%.

Phóng to

"Đạo diễn" các "chiêu" buôn lậu cạo sửa giấy phép ở Yteco là Giám đốc Huỳnh Kim Hoàng

Nhập cả thuốc... gây nghiện, hướng thần!

Việc nhập khẩu thuốc tân dược, vaccin, nguyên liệu dược nhập khẩu được quản lý rất nghiêm ngặt, phải có giấy phép hoặc đơn hàng nhập khẩu (giấy phép - PV) với sự quản lý của Bộ Y tế, Cục Quản lý dược và Cục Y tế dự phòng. Nhưng bất chấp quy định Nhà nước, Yteco và các hãng dược nước ngoài đã tìm mọi cách nhập khẩu, kể cả nhập khẩu thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần.

Để nhập được các loại thuốc khi chưa có giấy phép hoặc chưa đủ điều kiện nhập khẩu... lãnh đạo Yteco đã chỉ đạo các phòng kế hoạch nghiệp vụ thực hiện chỉnh sửa cả giấy phép của Cục Quản lý dược, Cục Y tế dự phòng với “chiêu”: đánh chèn dòng trên giấy phép, cạo sửa trên giấy phép, hoặc chỉnh sửa trên bản photocopy giấy phép và đóng dấu “sao y bản chính” để đưa vào bộ hồ sơ hải quan khi làm thủ tục nhận hàng.

Thậm chí để việc cạo sửa có "tính chuyên nghiệp” hơn, Yteco còn lập ra một bộ phận chuyên nghiên cứu về nội dung hồ sơ, thủ tục Hải quan (thuộc Phòng điều vận), bộ phận này có trách nhiệm “chỉ ra” các “chứng từ” còn thiếu, yêu cầu các bộ phận khác phải thực hiện hợp thức hóa các thủ tục ra sao cho đủ điều kiện để có thể nhận hàng. Còn phòng nghiệp vụ thì có một bộ phận chuyên cạo sửa, bổ sung, làm giả giấy phép trình Ban Giám đốc phê duyệt để chuyển cho Phòng điều vận làm thủ tục nhập khẩu. Với thủ đoạn trên, Yteco đã nhập một lượng lớn thuốc tân dược, vaccin, nguyên liệu dược trái phép có hệ thống vào Việt Nam

Theo kết quả điều tra ban đầu của Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), từ tháng 8/2001 đến tháng 8/2004, Yteco đã làm thủ tục nhập khẩu tại Hải quan TP.HCM trên 4.000 tờ khai. Chỉ riêng kiểm tra 32 bộ hồ sơ hải quan đã phát hiện số lượng thuốc, vaccin nhập khẩu trái phép vào Việt Nam lên tới trên 10 tỷ đồng.

Phóng to

Kết cục ngày 17/06 có 7 cán bộ bị khởi tố, 4 người bị bắt giam vì các hành vi sai phạm nghiêm trọng tại Yteco.

Ngoài ra, Yteco còn trốn thuế 424 triệu đồng trên các loại thuốc như Nimfast, Rofegessic, Ikomin…Đây là các loại thuốc giảm đau có thuế xuất là 10% (mã 3004959). Nhưng khi nhập về Yteco đã sửa toa thuốc, bỏ cụm từ “giảm đau” để áp mã số thuế 30049099 có thuế suất bằng 0%. Bằng cách này công ty đã liên tục nhập khẩu mà không tốn một xu tiền thuế nào...

Theo cơ quan chức năng, hành vi sai phạm của Yteco được thực hiện trong suốt thời gian dài, vi phạm rộng, có tính phức tạp và mức độ nghiêm trọng. Vụ án đã được khởi tố, các đối tượng liên quan đã bị bắt giam. Thế nhưng, cơ quan chức năng lưu ý là ngoài việc cấu kết với các hãng dược nước ngoài, Yteco còn móc nối với các cán bộ công chức của một số cơ quan nhà nước như Văn phòng 2 Bộ Ytế, Cục Quản lý dược, Hải quan… Các mối quan hệ này đang được cơ quan điều tra làm rõ.