Rất nhiều phim có một thành tựu nghệ thuật không thể chối cải vào đâu đã bị bỏ xót vì nhiều lí do. Thử điểm lại một số phim đã bị được sản xuất kể từ khi có giải thưởng của (VHL) đầu tiên vào 1929, ta sẽ thấy những phim sau đây là những phim thực sự tuyệt vời, dù chúng chẳng đạt được sự đồng thuận nào của các giám khảo Oscar.

1. City Lights (Ánh sáng thành thị) - 1931

Phóng to

City Lights

Cuốn phim được mọi người công nhận là phim hay nhất của Charlie Chaplin đã không nhận được đề cử Oscar nào. Sở dĩ Ánh sáng thành thị không lọt vào mắt xanh của giám khảo Oscar đơn giản chỉ vì là phim câm, trong khi trước đó ba năm, phim thoại đầu tiên đã ra đời. Các thành viên Viện hàn lâm cho rằng phim lỗi thời, mặc dù phim cũng có soundtrack nhạc đầy đủ (do Chaplin soạn) và những hiệu ứng tiếng động, chỉ không có tiếng người và đối thoại.

Grand Hotel (Khách sạn diễm lệ) làm theo kỹ thuật âm thanh tân tiến đã chiếm cảm tình. Hơn thế nữa, giữa cao điểm của cuộc suy thoái kinh tế, rõ ràng VHL đã đứng về phía cô nàng Greta Garbo khiêu gợi mà không hề ngó ngàn tới em bé lang thang đường phố của Chaplin.

2. Citizen Kane (Công dân Kane) -1941

Phóng to

Citizen Kane

Cuốn phim kinh điển của Orson Welles, được Học viện phim ảnh Hoa Kỳ (AFI), vô số nhà phê bình cũng như người hâm mộ toàn cầu nhìn nhận là phim hay nhất mọi thời đại này đã bị phớt lờ, thay vào là How Green Was My Valley (Thung lũng xanh ngát) - một cuốn phim luân lí kể về một gia đình công nhân mỏ than xứ Wales ít được các nhà phê bình để mắt đến.

Citizen Kane là cuốn phim dài đầu đầu tiên của chàng Welles 25 tuổi dưới nhiều vai trò: đồng tác giả kịch bản, đạo diễn, nhà sản xuất kiêm diễn viên chính. Âm thanh có tính chuẩn mực cực cao cùng với các kĩ thuật camera là một trong những bước phát triển có ảnh hưởng mạnh nhất trong lịch sử điện ảnh của phim. Phim xã hội đen kinh điển The Meltese Falcon (Chim ưng đảo Melta) của đạo diễn John Houston với diễn xuất của Humphrey Bogart cũng bị tuột mất Oscar năm đó.

3. Double Indemnity (Bồi thường gấp bội) - 1944

Phóng to

Double Indemnity

Bối cảnh lịch sử là cuộc Đại chiến thế giới II đã “ếm” Bồi thường gấp bội, một phim xã hội đen tàn bạo lạnh lùng kể về một nhân viên bảo hiểm âm mưu cùng một phụ nữ giết chồng bà ta. Chủ đề hạnh phúc trong Going My Way (Song hành) được ưu thế xã hội, nhờ chuyện phim kể về một linh mục trẻ do Bing Crosby đóng đã cứu giáo xứ mình khỏi phá sản. Hai phim Laura and Murder (Laura và tên sát nhân) và My Sweet (Người tôi yêu dấu) thuộc thể loại hình sự gay cấn cũng cùng số phận.

4. High Noon (Đúng ngọ) - 1952

Phóng to

High Noon

Một trong những phim Viễn Tây tuyệt vời nhất từ trước đến nay đã bị đánh trượt, thay vào là The Greatest Show on Earth (Cảnh tượng chưa từng có trên đời), một phim sử thi đấu trường của Cecil B. DeMille. High Noon của đạo diễn Fred Zinnemann được rất nhiều nhà phê bình xem như một phim Viễn Tây đặc biệt độc đáo, còn được AFI xếp hạng cao trong danh sách 100 phim hay nhất, trên cả các phim cao bồi kinh điển như Stagecoach (Cuốc xe ngựa -1939), The Searchers (Những người tìm kiếm - 1956) hay Unforgiven (Bất dung -1992).

Chẳng ai ngạc nhiên khi The Greatest Show on Earth không được liệt vào danh mục 100 phim hay của AFI; tuy nhiên vào thời điểm đó, VHL có thể cảm thấy cần phải tôn vinh Demille khi sắp giã từ sự nghiệp, nên phim này mới được giải phim hay nhất.

5. Rebel Without a Cause (Nổi loạn vô cớ) và The Night of the Hunter (Đêm của kẻ đi săn) - 1955

Không hiểu sao Oscar lại về tay Marty, phim tình cảm do Ernest Borgin thủ vai một tay đồ tể rụt rè, tìm được tình yêu chân thật bất chấp mọi trở ngại. Giám khảo dường như chẳng ủng hộ chút nào phong cách nổi loạn trơ tráo đầy thách thức của James Dean trong Rebel Without a Case.

The Night of the Hunter, phim duy nhất của đạo diễn Charles Laughton, do Robert Mitchum đóng vai một tay tâm thần tự cho mình là nhà thuyết giáo, cố nài kéo hai em bé tiết lộ cho hắn nơi cất giữ số tiền bị lấy trộm. Phim hồi hộp gay cấn mang tính thử nghiệm này thực ra đã được các nhà phê bình nhiệt liệt ca ngơi, nhưng thất bại về mặt tài chính và chẳng được đề cử một giải Oscar nào.

6. The Searchers (Những người tìm kiếm) - 1956

Có lẽ đây là phim hay nhất của John Ford (còn hay hơn How Green Was My Valley đoạt giải Oscar của ông) và là phim cao bồi đầy sắc thái, phức tạp nhất của Ford với sự góp mặt của John Wayne. Bất chấp những hình ảnh cựu kì hoàng tráng quay ở Monument Valley, những diễn xuất tuyệt vời và một chuyện phim nguyên bản phức tạp; cuốn phim phác họa hình ảnh buồn thảm do định kiến chủng tộc đối với thổ dân Mỹ có vẻ như quá “sống sượng” đối với quí vị giám khảo VHL.

Oscar phim xuất sắc năm đó đã về tay Around the World in 80 Days(Vòng quanh thế giới trong 80 ngày), một phim phiêu lưu vui nhộn với hàng tá các ngôi sao Hollywood tham gia diễn xuất, vừa được Thành Long đóng lại 2004.

7. Touch of Evil (Chạm mặt ác thần) và Vetigo (Chóng mặt) -1958

Phóng to

Một là kiệt tác khác của Orson Welles, một là phim hay nhất trong những phim gay cấn hồi hợp của Alfred Hitchcook, cả hai đều bị xếp xó và nhường cho Gigi, phim ca nhạc kể về một phụ nữ trẻ được huấn luyện để làm gái bao cho một lão nhà giàu. Trớ trêu hơn cả hai phim Touch of Evil và Vertigo cũng chẳng được đề cử một Oscar nào.

8. 2001: A Space Odyssey (Hành trình vào không gian) - 1968

Siêu phẩm khoa học giả tưởng của đạo diễn Stanley Kubrick đã bị hất hủi một cách tàn nhẫn, để nhường cho Oliver!, một phim ca nhạc khá sinh động nhưng lại vô hồn một cách lạ lùng, dựa trên tác phẩm Oliver Twist của Charles Dicken. Với 2001, Kubrick và nhà văn Arthur C. Clarke cùng hợp tác để tái dựng lại phim khoa học giả tưởng, mang cho nó một vẻ đẹp, sự phức tạp, tính nghệ thuật, đến nỗi gần như không còn một phim khoa học giả tưởng nào có thể sánh bằng.

9. Mean Streets (Phố phường tồi tàn) - 1973

Phim nêu bật tài năng lớn của đạo diễn Martin Scorsese và đánh dấu khởi đầu sự cộng tác lâu dài của ông với tài tử Robert De Niro. Mean Steets góp mặt De Niro và Harvey Keitel thủ vai hai tay du đãng đang tuổi trưởng thành ở ngoại ô Little Italy đầy bạo lực và lúc nhúc băng đảng tội phạm.

Cho đến nay, có lẽ chúng ta không bất ngờ khi VHL lại khoái The Sting hơn, phim kể về hai nghệ sĩ bẩm sinh là… “dzỏm” vào thời thập niên 1930, được hai siêu sao Robert Redford và Pual Newman thủ diễn. Tài ăn nói và khả năng diễn xuất sinh động thiên phú Redford và Newman trong Sting hẳn rất tuyệt; thế nhưng khi xem qua Mean Streets, Badlands (Vùng đất xấu), American Graffiti (Bích chương Mỹ), và Don't Look Now (Chớ vội nhìn) - đều được công chiếu trong cùng năm, thì Sting chẳng thấm thía vào đâu.

10. L.A. Confidential (Hồ sơ mật L.A.) - 1997

Phim tiếp một hơi thở mới, rất thời thượng vào thể loại xã hội đen, giới thiệu cho giới hâm mộ hai ngôi sao mới là Russel Crowe và Guy Pearce và được giải Phim hay nhất của Hội phê bình phim quốc gia.

Tuy nhiên sức mạnh của các sao và kinh phí khổng lồ của Titanic, đã làm mờ mắt giảm khảo VHL, đã trao giải phim xuất sắc cùng 10 giải Oscar khác nữa cho con tàu đoản mệnh. Chắc chắn rằng Leo DiCaprio và Kate Winslet làm mê say người xem, các phân đoạn chi tiết cũng đáng khâm phục. Nhưng công bằng mà nói Titanic rốt cuộc chỉ là phim có nội dung cũ kĩ, sáo mòn; chỉ có điều, kinh phí của nó quá khổng lồ, đủ để nhận chìm cả một chiếc tàu.