UBND TP Hà Nội đã chính thức nhận quyền đăng cai tổ chức giải đua xe Công thức 1 (F1) vào chiều 7-11. Đây là một sự kiện thể thao danh giá, được thế giới ví với hệ thống giải Grand Slam bên quần vợt. Tuy nhiên, F1 còn khá lạ lẫm với người Việt Nam.

Đường đua F1 ở Monaco. F1 ở Hà Nội sẽ được tổ chức tương tự - Ảnh: www.beyondgracekelly.com

Để giúp người hâm mộ thể thao ở Việt Nam hiểu hơn về F1, chúng tôi cung cấp những thông tin cơ bản sau đây.

Những cỗ máy F1 trên đường đua Monaco - Ảnh: www.thisisparagon.co.uk

Mùa giải Công thức 1 hàng năm do công ty nắm bản quyền là Formula One tổ chức, dưới sự quản lý của Liên đoàn Ô tô Quốc tế, bao gồm các cuộc đua Grands Prix (GP) tại nhiều địa điểm khác nhau. 

Ban đầu các GP chỉ tổ chức ở châu Âu, song trong mùa 2018 này, 11 trên 21 cuộc đua diễn ra bên ngoài lục địa già. Kết quả của mỗi giải GP được tổng hợp lại để xác định hai Nhà vô địch Thế giới hàng năm, một dành cho tay đua và một dành cho đội đua.

Các giải đấu hoặc được tổ chức tại những đường đua được xây dựng riêng (race track), hoặc ngay trên đường trong một thành phố nào đó (street circuit). Monaco Grand Prix, diễn ra ở Circuit de Monaco, đường đua được xây dựng trên hai con đường Monte Carlo và La Condamine ở Monaco, được xem là GP tổ chức trên đường phố công cộng nổi tiếng nhất trong hệ thống giải đấu này.

Circuit de Monaco dài hơn 3,3km và các tay đua sẽ phải chạy 78 vòng để hoàn tất cả chặng đua dài hơn 260,28km này. Khán giả sẽ xem trên các khán đài lưu động sau rào chắn hai bên đường hoặc từ các tòa nhà nằm trên đường đua.

Singapore lần đầu tổ chức Grand Prix vào năm 2008 tại Marina Bay Street Circuit, và ghi dấu với 2 lần đầu tiên: giải đua diễn ra vào ban đêm đầu tiên trong lịch sử F1, và đường đua street circuit đầu tiên ở châu Á.

Mỗi cuộc đua F1 ở Singapore thu hút hàng trăm ngàn người xem, trong đó có rất đông du khách nước ngoài - Ảnh: singaporegp.sg

Đương nhiên, Việt Nam chưa có trường đua chuyên dụng nên chúng ta sẽ làm theo mô hình của Monaco, Singapore, nghĩa là mọi người sẽ được ngắm những cỗ xe F1 lao vun vút trên đường phố thủ đô.

F1 góp phần đem lại cho Monaco một lượng khách du lịch rất đông - Ảnh: www.irishtimes.com

Tạp chí Forbes cho rằng đăng cai một giải GP là một trong những dịp để quảng bá quốc gia hay thành phố ra toàn cầu mạnh mẽ nhất. Bài báo năm 2017 dẫn số liệu từ báo Independent (Anh) cho biết 390 triệu người đã xem đua F1 qua truyền hình vào một năm trước đó, biến các giải GP thành một trong những sự kiện thể thao được xem nhiều nhất thế giới.

Điều này dễ hiểu với các giải đua trên đường phố, do lẽ hậu cảnh khi đó chính là cảnh quan đô thị, các tòa nhà nổi bật của nơi tổ chức, những hình ảnh này sẽ lọt vào mắt hàng trăm triệu người xem trên toàn cầu. Điều này khác hẳn với các môn thể thao khác, kể cả bóng đá, khi hậu cảnh chỉ là những khán đài đầy ắp khán giả.

Việc tổ chức GP trên đường phố thoạt nghe cũng không có gì phức tạp và đắt đỏ lắm. Viết trên Forbes, Christian Sylt, cây bút chuyên về đua xe F1, cho biết xây dựng trường đua chuyên nghiệp đương nhiên vô cùng tốn kém, nhưng biến đường phố sẵn có thành sân chơi cho các tay đua thì sao? Hai việc quan trọng nhất chỉ là lát lại mặt đường cho đủ tiêu chuẩn và bố trí các khán đài lưu động.

Không chỉ ít tốn kém mà chuẩn bị cũng nhanh hơn. Vẫn theo Forbes, nước/thành phố chủ nhà chỉ cần nhiều hơn 1 năm một chút là chuẩn bị xong đường đua trên đường phố, trong khi xây mới một trường đua mất vài năm.

Ngoài ra, vì chỉ cải tạo đường nên không sợ hết hợp đồng GP thì "ôm" trường đua đắt tiền mà không khai thác được để gỡ vốn. Hiệu quả kinh tế thậm chí còn được tăng thêm khi con đường từng tổ chức GP sẽ thành điểm du lịch mới, "thu hút du khách đến xem nơi mà các anh hùng F1 nước họ đã từng đua" - Sylt viết.

I. LUẬT F1 CƠ BẢN

- Một trận đua F1 được giới hạn thời gian kéo dài tối đa là 2 giờ, với quãng đường ước tính đạt 300km.

- Trong trường hợp cần thiết (ví dụ có tai nạn, đường đua bị nguy hiểm...), ban tổ chức sẽ cho một chiếc xe an toàn (Safety car - do Mercedes tài trợ) chạy ra, chặn những chiếc xe F1 lại chạy chậm từ từ để bảo đảm an toàn đến khi sự cố được khắc phục.

- Cơ cấu tính điểm: Người về nhất sẽ được 25 điểm, về nhì 18 điểm, về ba 15 điểm, về tư 12 điểm, thứ 5 được 10 điểm, thứ 6 được 8 điểm, thứ 7 được 6 điểm, thứ 8 được 4 điểm, thứ 9 được 2 điểm và về 10 được 1 điểm. Những xe còn lại sẽ không được điểm.

- Trong trường hợp các xe không thể về đích thì họ vẫn được tính điểm nếu có trong 10 thứ hạng kể trên, và phải hoàn thành ít nhất 90% đoạn đường mà người thắng cuộc đi được, kể cả khi xe đó bị hư không chạy được nữa dù chưa cán đích đến.

- Nếu người thắng cuộc (là xe đi được nhiều vòng nhất) cũng không thể cán đích đến, thì 10 thứ hạng trên chỉ nhận được 1/2 số điểm.