Phóng to

Phòng điều khiển trung tâm thủy điện Hòa Bình luôn căng thẳng do tình trạng thiếu nước - Ảnh: C.V.K.

Phóng to

Ông Đào Văn Hưng

Ông Đào Văn Hưng nói:

- Việc thiếu điện hiện nay có nhiều nguyên nhân, nhưng đó là một trong những hậu quả của giá điện thấp. Bây giờ thấy rõ năm 2012 sẽ rất thiếu điện nhưng không làm gì được, vì muốn có điện phải chuẩn bị 5-7 năm, từ vốn, khảo sát, thi công...

Nếu chúng ta cho giá điện theo thị trường sớm hơn, đầu tư vào điện nhiều hơn, khó khăn bây giờ sẽ bớt đi. Vừa qua chúng tôi có ý kiến về cung ứng điện cho các nhà máy thép ngoài quy hoạch, bên Hiệp hội Thép có ý kiến lại. Đó là việc bình thường nhưng theo tôi, VN đang thừa thép, thế mà nhiều nhà máy thép vẫn vào VN làm rồi bán ra nước ngoài, điều này chỉ là tận dụng giá điện rẻ chứ còn gì nữa?

Nếu giá điện cho các nhà máy thép khoảng 5.000 đồng/kWh liệu họ có đầu tư sản xuất ở VN nhiều như thế không? Việc tiêu thụ điện nhiều sẽ tạo gánh nặng đầu tư và thiếu điện rất lớn mà tất cả chúng ta phải chịu chứ không phải chỉ EVN.

* Thưa ông, thời gian qua nhiều địa phương đã bị cắt điện. Trung tâm điều độ hệ thống điện miền Nam cũng cho biết có ngày phải cắt 2.000MW. Như vậy, gần như đã cắt điện luân phiên rồi...

- Theo tôi thì chưa đến mức ấy. Trong biểu đồ thể hiện nhu cầu điện của hệ thống hiện nay đúng là có nhiều ngày, vào lúc cao điểm, nhu cầu tăng cao quá, vượt khả năng cung ứng của hệ thống từ 5-10%. Vì vậy, buộc phải cắt điện cục bộ một số nơi, nếu không hệ thống không chịu nổi. Sắp tới nếu nước về nhiều thì tình hình sẽ được cải thiện.

* Như vậy, nếu nước vẫn không về thì khả năng sắp tới phải cắt điện rộng hơn là khó tránh khỏi?

- Cái này chưa thể khẳng định được. Tuy nhiên, cuối tháng 9 chúng tôi sẽ phải có văn bản gửi Bộ Công thương hoạch định các phương án. Không đến mức cắt điện luân phiên nhưng nếu nước vẫn không về sẽ phải yêu cầu các nhà máy thép, ximăng... tiêu thụ điện lớn tính toán chuyển thời điểm sản xuất cho phù hợp. Hiện hai hộ tiêu thụ điện này chiếm tỉ trọng tiêu dùng điện không nhỏ, riêng thép đang sử dụng khoảng 1.900MW, ximăng khoảng 1.500MW (một tổ máy nhiệt điện hiện nay chỉ khoảng 300MW). Bên cạnh đó, theo tôi, với tình hình hạn hán thế này, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cũng cần chủ động với những phương án chống hạn do các hồ thủy điện khó khăn trong việc xả nước phục vụ nông nghiệp trong mùa khô tới.

* Thưa ông, nhiều chuyên gia cho rằng thiếu điện do EVN chú trọng đầu tư thủy điện để có giá rẻ nên phụ thuộc vào chuyện “mưa nắng”. Nếu chúng ta chú trọng đầu tư nhiệt điện tương xứng thì không xảy ra chuyện này?

- VN có nhiều nguồn năng lượng như than, khí, dầu. Nhưng nó đều hữu hạn. Than đến năm 2015 phải nhập khẩu. Chúng tôi bỏ ra trên 1 tỉ USD làm một nhà máy nhiệt điện, thực tế thì các nước mà ta đàm phán mua than chỉ cam kết cung ứng cho ta thời gian tối đa ba năm. Nghĩa là những năm sau nhà máy lại có nguy cơ hoạt động cầm chừng, không phát được điện nếu không mua được than hoặc mua chậm. Khí đốt cũng vậy, VN có khí nhưng chỉ khoảng trên 10 năm sau nữa ta sẽ phải nhập.

Lúc đó, với khoảng cách vận chuyển vài ngàn kilômet, liệu chúng ta có chịu nổi giá thành không? Đầu tư một nhà máy không thể chỉ để hoạt động 5-10 năm rồi bỏ được, như thế quá lãng phí. Chúng ta có tiềm năng thủy điện, ưu tiên đầu tư thủy điện theo tôi là đúng. Thủy điện mỗi năm sản xuất khoảng 40 tỉ kwh, tiết kiệm được 20 triệu tấn than, đỡ rất lớn về đầu tư và môi trường. Nay gặp hạn hán lại nói chúng ta đầu tư nhiều thủy điện, dẫn đến bị phụ thuộc là đúng. Nhưng theo tôi, làm nhiệt điện chúng ta sẽ phải đối mặt nhiều nguy cơ hơn về lâu dài.

* Tỉ lệ đầu tư cho nhiệt điện của EVN là bao nhiêu, thưa ông? EVN có ưu tiên đầu tư nhiệt điện để bớt phụ thuộc vào thiên nhiên?

- Đến nay, những địa điểm có thể làm nhà máy thủy điện lớn cơ bản không còn, chỉ duy nhất thủy điện Lai Châu là lớn và chúng ta sẽ phải làm. Những năm gần đây, chúng ta cũng chú trọng đầu tư mạnh cho nhiệt điện, đã có trung tâm nhiệt điện được đầu tư với quy mô công suất gấp đôi thủy điện Sơn La. Cơ cấu nguồn điện của VN tới đây sẽ chủ yếu phát triển nhiệt điện vì thủy điện muốn làm cũng không làm được nữa. Nhưng đầu tư nhiệt điện có hai vấn đề, đó là vốn quá lớn. Vừa rồi đầu tư nhiệt điện Duyên Hải 1 vốn cần 1,6 tỉ USD, không có ngân hàng trong nước hay đại diện ngân hàng nước ngoài ở VN nào thu xếp vốn nổi. Vấn đề thứ hai, làm một nhà máy hoạt động 30 năm mà anh chỉ đảm bảo nguyên liệu được ba năm thì nói thật, nhiều lúc nghĩ không dám làm.

Tin bài liên quan:

Đừng trông mong mãi vào thủy điệnCúp điện giữa mùa mưa7 ngày tới, hồ thủy điện vẫn “khát” nướcThủy điện vẫn chờ nướcMong mưa, chờ lũThiếu nước, điện phập phùĐề nghị bỏ 38 dự án thủy điệnSông Bồ cạn vì hạn và thủy điệnChủ đầu tư muốn biến rừng thành... rẫyBị tái định cư trong rừng đặc dụngThủy điện gây sạt lởThủy điện “đuổi” dân chạy dàiSống chung với nước biển dângThủy điện sống cầm chừngThiếu nước, thủy điện Sơn La có kịp phát điện?