Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte (trái) bắt tay chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh - Ảnh: Reuters

Theo Reuters, phát biểu trước báo giới sau cuộc gặp giữa ông Tập và ông Duterte sáng 20-10, Thứ trưởng Bộ ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân cho biết: "Hai bên chỉ đề cập vắn tắt tới vấn đề Biển Đông. Cả hai bên đều nhất trí rằng vấn đề này không phải là toàn bộ mối quan hệ giữa hai nước".

Thứ trưởng Lưu Chấn Dân xác nhận hai nước sẽ quay trở lại giải pháp đối thoại và tham vấn để tìm kiếm một giải pháp thỏa đáng cho vấn đề mâu thuẫn tại Biển Đông.

Một thông cáo từ chính phủ Trung Quốc dẫn lời ông Tập Cận Bình nói rằng "Nhân dân Trung Quốc tha thiết ủng hộ hòa bình" và ông Tập cũng nói những vấn đề gì chưa thể giải quyết được ngay thì nên tạm thời để sang một bên.

Điều này phù hợp với tuyên bố ngày 19-10 của ông Duterte trước cuộc gặp với các lãnh đạo chính trị của Bắc Kinh. Nhà lãnh đạo Philippines tuyên bố trong các cuộc hội đàm với chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ông sẽ "để sang một bên" vấn đề phán quyết của Tòa trọng tài thường trực quốc tế về Biển Đông, ông nói sẽ chờ Trung Quốc là bên khởi xướng vấn đề này trước chứ không phải ông.

Trong cuộc họp báo ngày 20-10, ông Lưu Chấn Dân khẳng định vấn đề bãi cạn Scarborough, hiện do Trung Quốc quản lý sau khi ngăn chặn lực lượng của Philippines tiếp cận, đã được không đề cập tới trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo.

Ông Lưu cũng không trả lời câu hỏi về việc liệu ngư dân Philippines có được phép vào đánh cá tại bãi cạn này hay không. Trước đó, báo chí Philippines đã không ít lần nhắc đến khả năng Tổng thống Duterte sẽ bàn việc xin cho ngư dân nước mình vào đây đánh bắt.

Thứ trưởng ngoại giao Trung Quốc chỉ nói hai nước đã thông nhất hợp tác trong lĩnh vực ngư nghiệp và hoạt động của cảnh sát biển, tuy nhiên không nêu chi tiết.

Bắc Kinh cũng đã khôi phục lại hoạt động xuất khẩu hàng hóa nông nghiệp của Philippines sang Trung Quốc và hỗ trợ tài chính cho Philippines phát triển cơ sở hạ tầng.

Ngày 19-10, Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Philippines Ramon Lopez cho biết Ngân hàng Trung Quốc đã đồng ý cấp khoản vay tín dụng 3 tỉ USD cho đầu tư hạ tầng tại Philippines.

Ít nhất phần này phù hợp với mong muốn của ông Rodrigo Duterte khi ông dắt theo ít nhất 200 quan chức thương mại và chủ doanh nghiệp của Philippines trong chuyến công du đầu tiên tới Trung Quốc trên cương vị tổng thống.

Đây là chuyến công du mà ông Duterte hi vọng sẽ mở ra một lộ trình cho điều mà ông gọi là "đồng minh thương mại mới" trong bối cảnh quan hệ giữa Philippines với đồng minh lâu nay là Mỹ đang ngày càng xấu đi.

Vị tổng thống 71 tuổi của Philippines tuyên bố: "Tôi hi vọng chúng tôi có thể đáp ứng nguyện vọng của người dân và tận dụng chuyến thăm này như một cơ hội đưa quan hệ giữa Trung Quốc và Philippines trở lại nền tảng hữu nghị và cải thiện hoàn toàn mọi vấn đề".