Nhiều doanh nghiệp đề xuất cơ quan thuế phải sòng phẳng với doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp chậm nộp thuế phải nộp phạt thì cơ quan thuế chậm hoàn thuế phải trả lãi cho doanh nghiệp. Trong ảnh: xã viên đan mây tre lá tại HTX mây tre lá Ba Nhất, Q.Bình Thạnh, TP.HCM. Doanh nghiệp này đang bị nợ 2,7 tỉ đồng tiền hoàn thuế - Ảnh: Quang Định

Bộ Tài chính nói chậm hoàn thuế là lỗi của ngành thuế và nếu có chậm trả thì sẽ trả lãi cho doanh nghiệp (DN). Thế nhưng qua tiếp xúc với DN cho thấy cục thuế địa phương rất vất vả khi phải khất nợ tiền hoàn thuế và việc đẻ ra thêm thủ tục là chấp hành từ cấp trên.

Hầu hết DN đều cho biết chưa từng được cơ quan thuế trả lãi cho số tiền hoàn thuế bị chiếm dụng dù có quy định như thế.

Không có tiền, cơ quan thuế né ra quyết định hoàn thuế

Tiếp chúng tôi tại nhà máy ở KCN Hiệp Phước (Nhà Bè, TP.HCM) sáng 15-3, ông Lê Văn Quý, tổng giám đốc Công ty CP kỹ nghệ lạnh Hoa Sáng, bức xúc cho biết do bị chậm hoàn thuế 1,7 tỉ đồng mà hai tháng nay công ty phải đi vay ngân hàng để trả lương cho khoảng 100 công nhân đang làm việc tại đây.

Theo ông Quý, trước đây công ty này được hoàn thuế ba tháng một lần, mỗi lần vài trăm triệu. Thế nhưng, cơ quan thuế ra quy định mới yêu cầu DN phải âm 12 tháng liên tục mới được hoàn thuế giá trị gia tăng.

“Khi đáp ứng được điều kiện về âm thuế giá trị gia tăng, hồ sơ nộp lên DN bị trả đi trả về vì có những lô hàng chưa xác minh được. Đến khi có quyết định hoàn, chờ mãi chưa thấy tiền. Trong khi đó, tiền lương công nhân chúng tôi phải trả mỗi tháng hơn 500 triệu đồng và đang phải vay ngắn hạn ở ngân hàng với lãi suất 8,5-9%/năm” - ông Quý than.

Đặc biệt, điều khiến ông Quý bức xúc nhất là dù đã có quyết định hoàn thuế từ ngày 13-1, theo thông báo... miệng của cơ quan thuế nhưng đến nay ông vẫn chưa cầm được quyết định hoàn thuế trong tay.

“Tôi đã gần 10 lần vừa gọi điện, vừa lên trực tiếp Cục Thuế TP nhưng cơ quan thuế chỉ trả lời miệng chứ không có văn bản. Tôi biết cơ quan thuế cũng có cái khó của mình, bởi theo quy định của Luật quản lý thuế, nếu sau khi có quyết định hoàn mà cơ quan thuế chậm trả tiền thì phải trả lãi cho DN. Do vậy cơ quan thuế chỉ thông báo miệng cho DN yên tâm. Chứ nếu đưa quyết định hoàn thì số lãi phải trả cho DN trong hai tháng không phải là ít” - ông Quý cho biết.

Trả lời câu hỏi DN có ý định đòi khoản tiền lãi này hay không, ông Quý cho biết chỉ mong được tiền hoàn thuế là đã vui lắm rồi” - ông Quý chua chát.

HTX mây tre lá Ba Nhất đang bị nợ 2,7 tỉ đồng tiền hoàn thuế - Ảnh: Quang Định

Bộ Tài chính thêm thủ tục, doanh nghiệp dài cổ chờ

Đây không chỉ là trường hợp cá biệt, nhiều DN khác cũng “chết dở” vì những văn bản dưới luật ban hành ra để “siết” việc hoàn thuế. Bà Nguyễn Thị Cúc, chủ nhiệm HTX Ba Nhất, cho biết 20 năm qua HTX thuộc diện hoàn trước kiểm sau nhưng sau các văn bản điều chỉnh của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế, HTX bị chuyển sang kiểm trước hoàn sau.

“Thời gian bị kéo dài từ 5 ngày làm việc lên 40 ngày. Điều này HTX cũng tạm chấp nhận nhưng bức xúc nhất là khâu xét duyệt hoàn thuế” - bà Cúc nói.

Cụ thể, trước đây chỉ cần 5 ngày sau khi được cơ quan thuế duyệt, HTX có thể đến kho bạc nhận tiền. Tuy nhiên hiện nay, sau khi chi cục thuế chuyển lên Cục Thuế TP duyệt, hồ sơ phải được ra Tổng cục Thuế xem xét khiến HTX phải dài cổ chờ.

“Tôi không hiểu vì sao lại có quy định kỳ lạ này. Đã có Cục Thuế TP là cơ quan giám sát, tại sao lại quy định thêm một tầng nấc xét duyệt nữa để gây khó cho chúng tôi?” - bà Cúc đặt câu hỏi. Chưa hết, cuối tháng 1-2016, HTX được thông báo đã có quyết định hoàn thuế, nhưng kho bạc lại trả lời là chưa có tiền.

“Tết rồi, toàn bộ xã viên HTX suýt bị giam tiền lương và thưởng tết bởi đều trông vào số tiền hoàn thuế. Tôi chạy vạy khắp nơi, thậm chí gặp lãnh đạo Cục Thuế TP nhưng cơ quan thuế cũng khổ vì quỹ không được rót lấy gì mà chi. Cuối cùng, tôi đánh liều gọi cầu cứu đối tác nước ngoài và họ đồng ý trả tiền hàng sớm 10 ngày, chúng tôi mới có tiền trả cho xã viên ăn tết” - bà Cúc kể.

Sau hai tháng nhận quyết định nhưng chưa được trả tiền, ngày 3-3 HTX lại nhận được quyết định hoàn thuế mới nhưng đến nay cũng chưa có tiền.

“Cơ quan thuế ghi rõ trong quyết định là nếu hoàn trả chậm thì phải trả lãi. Tôi đọc trên báo thấy lãnh đạo Bộ Tài chính trả lời là nếu có quyết định hoàn mà chậm trả tiền, cơ quan thuế phải trả lãi, nhưng chúng tôi chưa thấy cơ quan thuế làm. Hơn 2,7 tỉ đồng bị giam gần 2 tháng, tiền lãi đâu phải ít. Chúng tôi cũng kiến nghị cần sửa đổi quy chế hoàn thuế, sao cho thông thoáng và có thể giải quyết mau lẹ như trước đây, tức chỉ 5 ngày sau khi chi cục thuế gửi hồ sơ lên Cục Thuế là chúng tôi ra kho bạc nhận tiền, chứ đừng để mấy tháng trời mà không có đồng bạc nào” - bà Cúc nói.

Ông Lê Văn Quý (phải) - tổng giám đốc Công ty cổ phần kỹ nghệ lạnh Hoa Sáng - cho biết 2 tháng nay do chậm hoàn thuế nên ông phải vay tiền ngân hàng để trả lương cho công nhân - Ảnh: Quang Định

Cục thuế ra quyết định hoàn thuế, đến kho bạc hết tiền

Một lãnh đạo Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn bức xúc cho biết công ty đang bị nợ hơn 43,4 tỉ đồng tiền hoàn thuế, trong đó có những khoản từ tháng 7-2014. Những khoản còn lại từ tháng 2-2015 và tháng 7-2015.

“Công ty đã có quyết định hoàn thuế từ ngày 16-2, kho bạc báo là tiền hết rồi phải chờ. Công ty đang trong giai đoạn triển khai dự án 100% hộ dân có nước sạch, việc bị ngâm tiền hoàn thuế khiến DN khó khăn” - vị này bức xúc. Do bị ngâm số tiền hoàn thuế khá lớn, DN phải tìm cách xoay xở, nhiều hoạt động cũng bị ảnh hưởng.

“Sáng 14-3, cơ quan thuế gọi điện nói quỹ hoàn thuế vừa được rót và sẽ giải quyết sớm cho DN, chúng tôi rất mừng” - vị này cho biết, đồng thời khẳng định không dám mơ chuyện được trả lãi cho khoản tiền thuế chậm hoàn cho DN.

“Do thuế suất đầu ra chỉ 5% trong khi đầu vào 10% nên công ty luôn trong diện hoàn thuế. Tuy nhiên, việc hoàn thuế bị kéo dài sau khi DN bị chuyển từ hoàn trước kiểm sau sang kiểm trước hoàn sau. Chưa hết, cơ quan thuế còn bắt DN chứng minh công ty mẹ và các công ty thành viên không nợ thuế, sau đó cơ quan thuế còn phải kiểm tra. Có quá nhiều thủ tục làm kéo dài quá trình hoàn thuế” - vị này than.

Nhiều DN cũng bị ngâm tiền hoàn thuế nhưng không dám nêu tên cho biết nếu bị chậm nộp tiền thuế một ngày, DN cũng phải “móc hầu bao” để trả lãi nhưng ngược lại, thời gian gần đây DN luôn phải chờ được nhận tiền hoàn thuế nhiều tháng dù đã có quyết định và cũng không DN nào dại mà đòi tiền lãi.

“Quy định chỉ nói trả lãi nếu cơ quan thuế ra quyết định mà chưa chi tiền. Nhưng trước đó DN phải chờ hàng năm, rồi sau đó phải giải trình, phải chờ cơ quan thuế bố trí người đi kiểm tra... Đến khi có quyết định hoàn còn phải chờ... tiền, nhưng có tiền hoàn là mừng rồi làm sao mà dám khiếu nại” - một DN nói.