Ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn - Ảnh: L.Thanh

Ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn - thứ trưởng Bộ Tài chính - nói như trên với Tuổi Trẻ, đồng thời cho biết Nhà nước phải trả lãi cho doanh nghiệp nếu lỗi chậm hoàn thuế là do cơ quan nhà nước. Tuổi Trẻ sẽ tiếp tục thông tin phản ứng của các doanh nghiệp về vấn đề này.

Về chậm hoàn thuế, ông Tuấn nói:

- Năm nay, dự toán chi hoàn thuế là 98.000 tỉ đồng, trong hai tháng đầu năm 2016 chi hơn 13.300 tỉ đồng cho 3.100 hồ sơ, trong đó có 52% hồ sơ là hoàn trước kiểm sau, 48% là kiểm trước hoàn sau.

Và đến ngày 10-3, dự toán quỹ hoàn thuế cho cả nước trong quý 1-2016 còn 3.883 tỉ đồng, nên không có chuyện thiếu tiền hoàn thuế. Còn dự toán chi hoàn thuế trong quý 2 cho cả nước, đến chiều 11-3 chúng tôi đã duyệt với 24.500 tỉ đồng, trong đó riêng TP.HCM là 3.767 tỉ đồng.

* Không thiếu tiền hoàn thuế, nhưng vì sao nhiều doanh nghiệp đã có quyết định hoàn thuế rồi mà không nhận được tiền, thưa ông?

- Cụ thể là doanh nghiệp nào? Với Công ty Tân Nhất Hương mà báo Tuổi Trẻ phản ánh, ngày 4-2 vừa qua Cục Thuế TP.HCM đã ra quyết định hoàn thuế cho doanh nghiệp này rồi.

Theo chỉ đạo của Bộ Tài chính, khi đã ra quyết định hoàn thuế, cục thuế phải chi ngay để trả cho doanh nghiệp. Tôi xin nhắc lại, những hồ sơ nào cục thuế đã có quyết định rồi mà chưa hoàn thuế cho doanh nghiệp, trách nhiệm thuộc về cục thuế địa phương.

* Không chỉ doanh nghiệp mà nhiều cục thuế cũng bức xúc vì khó ăn nói với doanh nghiệp do chậm hoàn thuế?

- Đúng là có thời điểm có việc chậm hoàn thuế. Nhưng lỗi ở đây là do điều phối chưa linh hoạt của Tổng cục Thuế dẫn đến nơi thừa nơi thiếu. Như hiện nay, tiền chi hoàn thuế trong quý 1 cho Cục Thuế TP.HCM chỉ còn có 92 tỉ đồng, trong khi đó Hà Tĩnh còn 1.093 tỉ đồng, Lào Cai còn 275 tỉ đồng, Hải Phòng còn 405 tỉ đồng...

Từ nay đến hết tháng 3 còn 20 ngày nữa, với TP.HCM mà chỉ còn 92 tỉ đồng là quá thấp vì dự báo TP.HCM sẽ cần đến 800-900 tỉ đồng hoàn thuế. Nếu Tổng cục Thuế không linh hoạt điều phối mà cứ theo dự toán giao thì TP.HCM sẽ tắc vì ông cục trưởng không dám ký quyết định hoàn thuế nữa.

Do đó, Tổng cục Thuế phải điều ngay tiền hoàn thuế từ các địa phương khác như của Hà Tĩnh, Hải Phòng... để bổ sung cho TP.HCM. Để doanh nghiệp không bức xúc, không kêu vì chậm hoàn thuế, cần phải tăng cường điều hòa tiền hoàn thuế cho các địa phương chứ không phải chờ đến cuối quý mới xử lý. Đây là nhiệm vụ của Tổng cục Thuế.

* Nhiều doanh nghiệp phản ảnh phải nộp hết tiền nợ thuế, dù tiền nợ thuế ít hơn tiền hoàn, gây khó khăn cho doanh nghiệp?

- Để chủ động giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp về hoàn thuế, Bộ Tài chính đang sửa những quy định không còn phù hợp. Cụ thể, chậm nhất ngày 15-3 Bộ Tài chính sẽ chỉ đạo cho phép doanh nghiệp được bù trừ tiền hoàn thuế nếu đang có nợ thuế.

Trường hợp tiền hoàn thuế nhiều hơn số thuế đang nợ thì doanh nghiệp sẽ được Nhà nước hoàn. Ngược lại, doanh nghiệp sẽ phải nộp thêm. Ngoài ra, sẽ tăng tỉ lệ hoàn thuế trước kiểm tra sau thay vì kiểm tra trước hoàn thuế sau.

Riêng với các đơn vị bị phạt lỗi vi phạm hành chính chỉ vài ba triệu đồng thì bị cơ quan thuế chuyển sang kiểm tra trước hoàn thuế sau nữa. Thực tế, doanh nghiệp bị sai một vài chứng từ đã bị kiểm tra trước hoàn sau.

Chẳng hạn, tại TP.HCM có trường hợp sai về hạch toán chế độ kế toán, dùng sổ sách lại chỉ có một ngôn ngữ thôi, không phải là sai sót gì nặng nhưng vẫn bị kiểm tra trước hoàn thuế sau. Với những trường hợp này, cơ quan thuế không nên kéo dài thời gian hoàn thuế mà chuyển sang hoàn thuế trước kiểm tra sau.

Đặc biệt, để điều hòa linh hoạt hơn quỹ hoàn thuế, chúng tôi sẽ sửa quy định không giao hạn mức cho từng địa phương mà là dự toán cho toàn Tổng cục Thuế, đảm bảo không có nơi thừa nơi thiếu.

Trong khi quỹ hoàn thuế của Cục Thuế Hà Tĩnh còn 1.093 tỉ đồng thì Cục Thuế TP.HCM trong quý 1 quỹ này chỉ còn 92 tỉ đồng - Ảnh: Văn Định

* Có ý kiến đề xuất giải pháp Nhà nước phải trả lãi cho doanh nghiệp nếu chậm bị hoàn thuế. Quy định hiện nay liệu có áp dụng được, thưa ông?

- Quy định hiện hành nêu rõ là Nhà nước phải trả lãi cho doanh nghiệp nếu đó là lỗi của cơ quan nhà nước. Nhà nước chậm hoàn thuế cũng phải trả lãi cho doanh nghiệp. Riêng với hồ sơ mà kiểm tra trước hoàn thuế sau thì trong thời gian xác minh, điều tra không được tính là chậm hoàn thuế do cơ quan nhà nước được.

* Có cơ quan thuế phản ảnh là 100% hồ sơ phải chuyển về Tổng cục Thuế giám sát, liệu những giải pháp như tăng cường hoàn trước kiểm sau có xóa được tình trạng ngâm tiền hoàn thuế của doanh nghiệp?

- Cục thuế không phải gửi hồ sơ về cho Tổng cục Thuế để theo dõi công tác hoàn thuế, mà chỉ phải cập nhật hồ sơ trên hệ thống để Tổng cục Thuế giám sát qua hệ thống. Xử lý hoàn thuế mà thiếu hồ sơ thì Tổng cục Thuế sẽ yêu cầu dừng ngay.

* Theo ông, quyết định hoàn thuế có thể được coi là giấy tờ có giá để doanh nghiệp đem thế chấp ngân hàng vay tiền kinh doanh?

- Phải theo quy định của pháp luật, còn nếu đã có quyết định hoàn thuế thì Nhà nước phải chi tiền trả cho doanh nghiệp. Nếu có quyết định mà chưa có tiền hoàn cho doanh nghiệp thì là lỗi của cơ quan thuế. Tôi nói thẳng với cơ quan thuế như vậy. Tổng cục Thuế đã có đường dây nóng, nên doanh nghiệp nào bị chậm hoàn thuế thì phản ảnh kịp thời lên Tổng cục Thuế và cơ quan này phải chịu trách nhiệm giải quyết.