Niềm vui của Nhật khi mua được tấm vạt giường cũ - Ảnh: Q.Nam

* Học bổng “Tiếp sức đến trường” dành cho 156 tân sinh viên tỉnh Quảng Trị

* Tổ chức: Báo Tuổi Trẻ, Tỉnh đoàn, Sở GD-ĐT, Hội Khuyến học, Đài PT-TH và báo Quảng Trị

* Tài trợ: Câu lạc bộ “ “Nghĩa tình Quảng Trị” và các nhà hảo tâm tại Quảng Trị

Chương trình tại Quảng Trị mang tên “Khát vọng miền đất học”.

Mỗi sinh viên mỗi hoàn cảnh nhưng đều có nét chung là vươn lên, vượt khó, như câu chuyện dưới đây.

Chiếc giường không có tấm vạt

Ngôi nhà nằm cuối con đường dẫn ra nghĩa địa, ba phía giáp với đồi cát mênh mông ở thôn An Lưu, xã Triệu Sơn, huyện Triệu Phong, Quảng Trị có cô gái Lê Thị Hữu Nhật đã bốn năm sống một mình ở đó.

Trong ngôi nhà chưa đầy 30m², chiếc giường là tài sản “gọi là có giá trị” duy nhất nhưng đã bỏ không mấy năm nay vì không có tấm vạt giường khi cô gái ăn, ngủ, học hành trên chiếc chiếu trải dưới nền đất. Với 20,75 điểm (khối A1) trong kỳ thi THPT quốc gia năm nay, Nhật chọn học Trường CĐ Công nghệ Đà Nẵng để thời gian học ngắn lại cho đỡ tốn tiền.

Chúng tôi tìm về nhà em đúng lúc Nhật vừa đi qua nhà chú thợ mộc trong thôn về. Em khệ nệ bưng theo một tấm vạt giường đã bạc màu. Câu chuyện về chiếc giường của Nhật chúng tôi được nghe từ chị Hồng Vân - chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Quảng Trị - kể trước đó.

Tấm vạt cũ của chiếc giường này đã bị mục và gãy từ hai năm trước. Nhật không đủ tiền mua lại tấm vạt cho chiếc giường, chị Hồng Vân đã bỏ tiền túi đưa cho Nhật 200.000 đồng để mua lại tấm vạt. Nhật kể em mua tấm vạt giường này hết 170.000 đồng, đồ cũ nên mới rẻ thế.

Chúng tôi nói nhiều đến chiếc giường bởi số phận của nó cũng giống như số phận của Nhật. Bố của em, ông Lê Quang Quỳnh, bị tai nạn bom mìn nên mù cả hai mắt và cụt một cánh tay từ khi mới 17 tuổi. Không muốn mình trở thành gánh nặng cho gia đình, ông Quỳnh sắm một chiếc loa nhỏ cùng chiếc máy phát nhạc để đi hát rong.

Trong một lần mò mẫm hát rong, ông gặp mẹ Nhật tại Lăng Cô (Huế). Mẹ Nhật người Long An, cũng làm nghề bán hàng rong lưu lạc ra đây. Hai người phải lòng rồi dắt nhau vào Sài Gòn. Người vợ sáng mắt dắt người chồng mù lòa đi hát rong, vừa kẹp thêm thúng hàng rong, đêm về ngủ dưới gầm cầu ở quận 9. Nhật và người anh trai được sinh ra ngay tại gầm cầu này.

Ông Quỳnh sau nhiều năm lang bạt ở Sài Gòn, thấy khó sống quá nên quyết định về quê tiếp tục nghề hát rong kiếm sống qua ngày. Hai anh em Nhật vẫn ở cùng mẹ tại Sài Gòn và được mẹ cho đi học.

Thi thoảng ông Quỳnh cũng gửi vô cho con được mấy trăm ngàn góp thêm tiền học phí. Đến năm Nhật học lớp 8, anh trai Nhật đã phải nghỉ học vì không đủ tiền. Thấy Nhật ham học quá, vợ chồng ông không nỡ bắt con nghỉ học. Ông Quỳnh quyết định cho con về quê bởi chỉ ở quê Nhật mới có thể tiếp tục đi học được.

Ông Quỳnh tiếp tục đi hát rong ở quê lo cho con gái ăn học. Mẹ Nhật bán nước ở gầm cầu vượt trong Sài Gòn thỉnh thoảng gửi ra năm bảy trăm ngàn. Lâu lâu bà mẹ lại ra Quảng Trị thăm hai cha con.

Nhưng mấy năm nay mẹ không còn về nữa, chỉ thỉnh thoảng gửi tiền về cho Nhật đi học. Công việc hát rong cũng như cảnh mù lòa buộc ông Quỳnh phải thuê nhà trọ ở Đông Hà để ở. Nhật phải sống một mình trong ngôi nhà bên nghĩa địa. Chiếc giường là tài sản lớn nhất trong nhà nhưng nhiều năm nay không có tấm vạt là thế.

Không đủ tiền xe vô Đà Nẵng

Tuần trước khi về thăm nhà, biết con đậu cao đẳng ông Quỳnh hứa với con sẽ “tăng cường” suất hát rong để kiếm tiền cho con nhập trường. Nhưng mấy ngày nay trời mưa liên tục nên kế hoạch đó coi như phá sản. Nhật từng sống lang thang ở gầm cầu nhiều năm nên đã chai sạn với những khổ cực thường nhật.

Tuy nhiên, cô bé cũng buồn vì thời hạn nhập trường đã đến mà em vẫn không biết làm sao. Bà Trần Thị Bổng, hàng xóm của Nhật, kể hôm qua đã là ngày đến hạn nhập học của Nhật. “Hồi sáng hắn nói với tui tiền trong túi không còn đủ để trả tiền xe vô Đà Nẵng nữa, nói chi tiền nộp cho trường”, bà Bổng kể.

Chúng tôi ngược lên thành phố Đông Hà tìm ông Quỳnh. Ông ở trong một căn phòng trọ chật chội ngay sát đường xe lửa. Ông Quỳnh rầu rĩ ngồi lắng tai nghe trời mưa mà như muốn khóc.

Tài sản của ông cũng chỉ là chiếc balô đựng mấy bộ quần áo cũ cùng chiếc gậy tre giúp ông mò mẫm đi hát rong. Mấy gói mì tôm vứt ngổn ngang. “Lương thực mấy bữa ni của tui đó. Mần nghề hát rong mà trời mưa liên tục như ri thì có mì tôm ăn đã là may lắm rồi”, ông nói.

Nhắc chuyện bé Nhật sắp đi học, ông nở nụ cười mà khóe mắt rưng rưng. Ông nói như khóc rằng ông quyết tâm phải cho bé Nhật đi học, nhưng vẫn chưa biết làm cách nào. Mẹ bé Nhật đợt này cũng không có tiền gửi ra cho con.

“Nghe hắn nói khoản tiền nộp đầu năm hơn 3 triệu. Tui đi hát rong một ngày trừ tiền xe thồ, tiền cơm, tiền trọ cũng còn dư được năm ba chục. Cả tuần ni tính dành tiền cho con nhập học nên tui đã gắng đi sớm về muộn hơn để kiếm thêm mấy đồng. Nhưng rồi trời lại mưa bão. Biết mần răng đủ tiền cho bé đi học đây hè”, ông Quỳnh thở dài.