Phóng to

Bác sĩ ngoại khoa luôn đối diện nhiều nguy cơ kiện tụng - ảnh mang tính chất minh họa - Ảnh: L.Th.H.

Kỳ 1: Tai biến giữa đời Kỳ 2: Cái lý của bệnh viện Kỳ 3: Vụ kiện con mắt!

Nếu tôi chết được...

Hỏi anh có giận người nhà bệnh nhân chửi mắng, dọa đánh, anh nói không, vì nếu là người nhà của mình anh cũng rất chua xót. Không chỉ bị người nhà bà Hà nặng lời, bác sĩ C. cho biết anh từng bị người nhà một bệnh nhân chửi bới và dọa giết trước mặt ban giám đốc bệnh viện.

Anh chỉ biết nói với họ rằng: “Nếu tôi chết mà người thân của ông sống lại, tôi cũng để cho ông giết. Tôi đã cố hết tâm sức, đã làm bằng tất cả trách nhiệm, khả năng của mình thì cũng không còn gì phải áy náy. Bây giờ có thưa tôi ra tòa án nào, đi đến nhà tù nào, tòa có phán quyết thế nào tôi cũng chịu hết”.

Bác sĩ C. khẳng định trước khi đưa ra chỉ định điều trị, anh đã giải thích hết mức độ thành công cũng như tỉ lệ tai biến, biến chứng có thể gặp phải cho bà Hà và người nhà. Với tất cả bệnh nhân, trước khi phẫu thuật, thủ thuật anh luôn giải thích khi chưa mổ thì không thể biết trước được là thành công hay thất bại. Anh chỉ dám nói sẽ cố gắng hết khả năng nhưng đôi khi có trắc trở, rủi ro không thể lường trước được.

Dù tình trạng bệnh bà Nguyễn Thị Hà hiện nay không phải là tai biến do anh thực hiện thủ thuật nhưng anh hiểu và chia sẻ hết, cũng như thông cảm với tất cả những khó khăn, tốn kém, bức xúc của gia đình bà. Thậm chí khi bị chửi mắng anh cũng lặng thinh nghe, cố gắng giải thích cho người nhà hiểu và thông cảm. Vụ khiếu nại kéo dài một năm nay khiến anh nhiều khi buồn không muốn ăn, nhiều đêm mất ngủ, thậm chí muốn bỏ nghề.

Nỗi lòng bác sĩ ngoại khoa

Ông Thái Thành Nam - giám đốc Bệnh viện mắt Sài Gòn - nói rằng khi bệnh nhân đến bệnh viện điều trị, yêu cầu lành bệnh là chính đáng. Quá trình điều trị không đạt được yêu cầu, khiếu nại cũng là chính đáng. Tuy nhiên, người bệnh cần hiểu và thông cảm có khi họ muốn lành bệnh mười nhưng khả năng thầy thuốc nói riêng, khả năng y khoa nói chung chỉ đến 5-6 thì chưa đáp ứng được mong muốn của người bệnh.

Theo ông Nam, bác sĩ ngoại khoa chịu rất nhiều áp lực khi cầm dao mổ. Để trở thành bác sĩ ngoại khoa giỏi không chỉ đi học rồi ra mổ xẻ được ngay mà bản thân bác sĩ phải luôn cần mẫn học hỏi, tự rèn luyện tính điềm đạm, cẩn thận, tỉ mỉ và thường xuyên luyện tập thể thao mới cầm dao vững được.

Nhiều bác sĩ cũng cho rằng “khổ nhất là bác sĩ ngoại khoa”. Hầu như bệnh nhân chỉ kiện bác sĩ ngoại khoa dù thực tế bác sĩ nội khoa cũng có khi làm bệnh nhân “chết một cách êm dịu”. Bác sĩ nội khoa cho thuốc hạ huyết áp quá liều, bệnh nhân có thể chết rất nhẹ nhàng, thậm chí về nhà mới chết nhưng không ai biết. Còn bác sĩ ngoại khoa rất dễ gặp sự cố không lường hết được khiến bệnh nhân bị biến chứng, thậm chí tử vong.

Nếu hiểu được điều này, người bệnh và thân nhân mới có thể thông cảm cho bác sĩ ngoại khoa vì họ luôn phải đối mặt với rủi ro nghề nghiệp rất cao. Nếu bác sĩ không vững vàng sẽ dễ mất niềm tin vào con người và cuộc sống. Có người phải bỏ nghề vì không chịu nổi khi thấy mình đã hết trách nhiệm nhưng bệnh nhân cứ kiện hoài.

Ông Nguyễn Hoàng Bắc - phó giám đốc Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM - nói ngành y cũng như các ngành nghề khác, có đúng có sai, có thành công và thất bại. Việc điều trị, đặc biệt là phẫu thuật cho bệnh nhân cũng vậy. Không phải cứ mổ là bệnh nhân khỏi bệnh hoàn toàn mà y khoa luôn có những tỉ lệ rủi ro, tai biến...

Hãy thiết lập nhịp cầu thông hiểu!

Bác sĩ Nguyễn Đình Phú - phó giám đốc Bệnh viện Nhân dân 115, TP.HCM - nói phải hiểu bệnh nhân có đau mới đến bệnh viện, có bệnh mới cần bác sĩ khám. Nếu bác sĩ khám bệnh mà chỉ hỏi qua loa hai, ba câu sẽ gây cho người bệnh cú sốc đầu tiên. Nếu chẩn đoán sai sẽ làm người bệnh thêm cú sốc nữa.

“Đó là sốc đau đớn, sốc trong trái tim thì chắc chắn người bệnh phải đi kiện. Đừng bao giờ trách bệnh nhân. Làm thầy thuốc phải chấp nhận điều đó thì khám bệnh mới tốt được. Nếu khám bệnh mà hạch sách hoặc thờ ơ với bệnh nhân, hay bệnh nhân vừa chửi một cái đã nóng phừng mặt là không được. Nếu làm tốt những việc này, lỡ bác sĩ có sai sót, người bệnh có thể thông cảm được” - bác sĩ Phú chia sẻ những điều ông thường nhắc nhân viên của mình khi làm việc.

Theo bác sĩ Phú, với bệnh nhân có chỉ định mổ càng phải quan tâm hơn đến tâm tư tình cảm người bệnh. Mổ lớn, mổ nhỏ chưa biết thế nào, nhưng cứ nghe nói lên bàn mổ là tim bệnh nhân đã đập liên hồi và trong đầu luôn lo lắng không biết mổ thế nào. Vì thế, thầy thuốc phải tư vấn, giải thích thật rõ ràng, chu đáo, dễ hiểu. Không thể đem thuật ngữ y khoa để nói với người bệnh.

Đặc biệt, bác sĩ phải biết bệnh nhân của mình bao nhiêu tuổi, có bệnh lý liên quan như cao huyết áp, suy tim, viêm phổi, đau bao tử... đi kèm hay không để giải thích những rủi ro, nguy cơ, tỉ lệ thành công và thất bại của cuộc mổ cho người bệnh và thân nhân hiểu rõ. Không nên thúc hối bệnh nhân mổ khi họ còn đang lo lắng, băn khoăn.

Nếu thầy thuốc làm thinh, không giải thích kỹ, bệnh nhân sẽ nghĩ ca mổ thành công 100% và rất dễ dẫn đến khiếu nại nếu ca mổ thất bại. Thực tế có khi bệnh nhân không chết vì bệnh được mổ mà tử vong, biến chứng vì những bệnh liên quan, đi kèm.

Bác sĩ Nguyễn Anh Dũng - phó giám đốc Bệnh viện Nhân dân Gia Định, TP.HCM - cũng nói phần lớn thắc mắc, khiếu nại của bệnh nhân xảy ra do việc tư vấn cho người bệnh, người thân chưa được thấu đáo.

Để tránh khiếu nại, với những ca mổ chương trình, bệnh viện đã tổ chức tư vấn rất kỹ không chỉ cho người bệnh mà còn cả thân nhân. Giải đáp hết tất cả những thắc mắc, băn khoăn để bệnh nhân hiểu phẫu thuật cho họ được tiến hành thế nào, mức độ thành công và biết được điều gì có thể xảy ra.

Ví dụ, ai cũng nghĩ mổ ruột thừa là cuộc mổ đơn giản, có gì đâu mà chết. Trong khi y văn ghi nhận mổ ruột thừa nội soi dưới gây mê vẫn có thể xảy ra tử vong. Nếu không tư vấn, giải thích kỹ những tai biến y khoa cho người bệnh biết, khi xảy ra sự cố người nhà bệnh nhân có thể đi khiếu kiện.

Cũng như trong sản khoa, thỉnh thoảng vẫn có ca tử vong mẹ do tai biến thuyên tắc ối. Đây là tai biến không ai lường trước được, khiến sản phụ có thể chết ngay trên bàn sinh. Nếu người nhà không biết về tai biến này sẽ vô cùng bàng hoàng, bức xúc.

__________

Ở nước ngoài khi xảy ra tai biến, luật sư sẽ chịu trách nhiệm giải thích cho bệnh nhân về những khiếu nại của họ. Còn ở VN làm sao để tránh cảnh bác sĩ vừa cầm dao mổ vừa bị ám ảnh bởi nguy cơ kiện tụng?

Kỳ tới: “Luật sư - bác sĩ” hay “y sĩ đoàn”?