Sau khi bị ông Trump thắng áp đảo tại cuộc bầu cử sơ bộ "siêu thứ ba" của Đảng Cộng hòa ngày 5-3, bà Nikki Haley chính thức tuyên bố dừng chiến dịch tranh cử.

Phát biểu tại Charleston sáng 6-3 theo giờ Mỹ, bà Haley khẳng định không có gì hối tiếc khi quyết định tranh cử tại cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 lần này.

Thông điệp của bà Haley từ màn thách thức ông Trump

Bà Haley quyết định rời đường đua vào vị trí đề cử của Đảng Cộng hòa sau một loạt thất bại. Bà thậm chí thua ngay tại South Carolina, nơi bà từng có 6 năm làm thống đốc. Hai chiến thắng ở Vermont và thủ đô Washington rõ ràng là chỉ mang tính tượng trưng. 

Tuy nhiên, màn đối đầu gần như vô vọng của bà Haley cũng phần nào giúp ông Trump và Đảng Cộng hòa nói chung có cái nhìn về các nhóm cử tri. Trong số cử tri Cộng hòa, bà Haley giành lợi thế ở các cộng đồng ôn hòa hơn (so với ông Trump), cũng như phụ nữ ngoại ô và cử tri độc lập.

Đài CNN lưu ý về việc nhiều người giàu thuộc Đảng Cộng hòa và cả một số thuộc Đảng Dân chủ đã bắt đầu tập hợp phía sau bà Haley.

Đây là nhóm nhà tài trợ đồng ý với quan điểm bảo thủ của Đảng Cộng hòa và một phần của ông Trump, nhưng muốn tìm lựa chọn thay thế ông Trump. Đơn cử, bà Haley được tỉ phú Charles Koch đề cử, và chiến dịch của bà gây quỹ 24 triệu USD trong quý cuối năm ngoái.

Một số sai lầm của bà Haley sau đó đã khiến bà không thể tiếp đà thành công. Tuy nhiên về lâu dài, bài học của Đảng Cộng hòa cũng chính là bài học của bà Haley. "Bản nháp" của bà Haley tạm chấm dứt, nhưng tham vọng của nữ chính trị gia này có thể khiến cử tri trung thành tiếp tục hy vọng.

Đổi ý với 'sếp cũ'

Bắt đầu sự nghiệp chính trị từ năm 2004, bà Haley đã đánh bại một ứng viên đương nhiệm có kinh nghiệm 30 năm trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa cho ghế Hạ viện ở hạt Lexington, South Carolina.

Đó vẫn là một trong những điểm tựa để bà Haley tự tin thách thức ông Trump và Tổng thống Joe Biden bên Đảng Dân chủ, hai ứng viên sáng cửa hơn nhiều trong kỳ bầu cử năm nay.

Nhiều người đã lưu ý chi tiết rằng bà Haley từng làm đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc dưới thời ông Trump. Nhưng giữa lùm xùm Đồi Capitol ngày 6-1-2021, bà khẳng định "sếp cũ" của mình không còn tương lai trong chính trị, và đồ rằng ông sẽ không tranh cử 2024. Không lâu sau đó, bà còn nhấn mạnh nếu ông Trump thực sự tranh cử, bà sẽ không ủng hộ. Thế nhưng bà đã đổi ý.

Ông Trump đã chế giễu bà Haley xung quanh chi tiết này. Cựu tổng thống Mỹ mô tả bà Haley đã trở thành người đầu tiên thách thức ông, trong khi bà từng nói rằng "tôi sẽ không tranh cử chống lại tổng thống của mình".

Ông Trump còn gọi bà bằng biệt danh là "não chim" (birdbrain) khi bà bắt công kích ông, sau thời gian đầu bà né tránh việc này. 

Thông thường, một ứng viên thua cuộc trong bỏ phiếu đề cử sẽ quay sang ủng hộ ứng viên còn lại, nhằm duy trì sức mạnh cho nội bộ đảng. Nhưng hôm 6-3, phát biểu chấm dứt chiến dịch tranh cử tốn kém 114 triệu USD của mình, bà Haley đã không thông báo ủng hộ ông Trump, mặc dù có chúc mừng đối thủ và hy vọng ông thu hút được các cử tri ôn hòa và các cử tri ủng hộ bà.

Thua ông Trump, bà Haley sẽ tranh cử 2028? 

Nhưng sau cùng, những gì diễn ra ở mùa tranh cử 2024 cho thấy có thể bà Haley sẽ tiếp tục con đường của mình.

Theo ông Miles Coleman - phụ trách chương trình dự đoán kết quả bầu cử "Sabato's Crystal Ball" tại Đại học Virginia, bà Haley chắc chắn không nắm giữ vị trí nào trong chính quyền của ông Trump nếu ông đắc cử.

Thay vào đó, việc cố gắng bám trụ cho tới sau ngày "siêu thứ ba" có thể là tín hiệu cho thấy bà đang chuẩn bị cho bầu cử 2028. "Kịch bản tốt nhất cho bà ấy là ông Trump sụp đổ, thua thuyết phục tại cuộc tổng tuyển cử. Nếu tiếp tục tranh cử, bà ấy có thể dễ dàng nói câu: Tôi đã bảo các bạn rồi mà", tạp chí TIME dẫn lời ông Coleman.

Một trong những tín hiệu đáng lo nhất của Đảng Cộng hòa khi thấy Haley thua dễ dàng là câu chuyện "hậu Trump".

Giới quan sát hiện nay cho rằng uy tín của ông Trump ở Đảng Cộng hòa vẫn lớn, và ông vẫn tiếp tục là gương mặt thu hút nhiều cử tri nhất cho đảng này. Đó là thực tế khiến các đối thủ của ông Trump trong nội bộ đảng muốn tìm cách thay thế ông phải dè chừng. Việc chỉ trích ông Trump sẽ ảnh hưởng lớn lên vận mệnh chính trị của họ.

Nhưng bà Haley có vẻ mang một cách tiếp cận khác. Khi đề cập tới việc đề cử ông Trump, tức kêu gọi cử tri trung thành của mình ủng hộ ông Trump, bà Haley dẫn lý tưởng của "bà đầm thép" nước Anh Margaret Thatcher:

"Tôi đã luôn là một đảng viên Cộng hòa bảo thủ và luôn ủng hộ ứng viên Đảng Cộng hòa. Nhưng với câu hỏi này, như rất nhiều điều mà bà ấy đã làm, Margaret Thatcher đưa ra một số lời khuyên hữu ích khi nói: Đừng bao giờ đi theo số đông. Hãy luôn đưa ra quyết định của riêng mình".

Bầu cử Mỹ: Chờ màn tái đấu Trump - Biden

Ngày bầu cử sơ bộ 'siêu thứ ba' (Super Tuesday) 5-3 của cuộc bầu cử Mỹ 2024 kết thúc với chiến thắng áp đảo của ông Donald Trump (Đảng Cộng hòa) và Tổng thống Joe Biden (Đảng Dân chủ).