Chúng tôi đến thăm gia đình bà Đặng Thị Hải khi trời vừa nhá nhem tối. Vừa ôm hai đứa con, bà Hải vừa còng lưng thổi cơm trong một cái bếp được dựng lên bằng bốn cái cột tre, vài manh lá cọ. Bốn đứa trẻ khác bé lít nhít ngồi quanh phía sau, nhìn chằm chằm vào nồi cơm chờ chín.

“Nhà cửa hơi tuềnh toàng, cô thông cảm nhé, ngày xưa nó là cái chuồng lợn cũ, gia đình lợp ván gỗ để ở tạm cho có chỗ tránh mưa tránh nắng” - bà Hải vừa nấu cơm vừa luống cuống giải thích. Nói là ở tạm nhưng gia đình bà Hải đã sống ở đây ngót 20 năm qua. Ngôi nhà chỉ rộng chừng hơn 20m2. Ngày nắng thì ngột ngạt vì nắng rọi thẳng vào nhà. Ngày mưa, nước tràn lênh láng khắp sàn, mọi vật dụng đều ướt.

Từ khi lấy chồng (năm 1988) đến nay, cuộc sống của hai vợ chồng (chồng là ông Ngô Doãn Năm) luôn đầu tắt mặt tối. Thế nhưng thay vì sinh ít con để chăm sóc chúng thật tốt, vợ chồng bà Hải đã đẻ liên tục 13 đứa con. Đứa lớn nhất sinh năm 1989, nhỏ nhất sinh năm 2011. Đứa này chưa kịp lớn, đứa khác đã trồi ra khiến cuộc sống đã khó lại càng thêm khốn.

Hỏi bà Hải vì sao đẻ nhiều thế, bà chỉ cười trừ: “Tôi chẳng nghĩ được gì, có lẽ trời cho nên tôi cứ nhận thôi”. Năm nay bà Hải mới ngoài 40 nhưng những nếp nhăn đã nằm ngang dọc trên khuôn mặt dãi dầm mưa nắng. Một ngày của bà dài dằng dặc như cả cuộc đời vậy. Chồng nghiện rượu, mang trọng bệnh chỉ sống được ngày nào hay ngày đó nên mọi công việc nặng nhọc trong nhà đều dồn lên đôi vai gầy gò của bà Hải. Hơn 1g sáng, tỉnh giấc bà xếp quang gánh quẩy ra cánh đồng hái rau muống rồi gánh ra chợ bán. Sau đó là cắt cỏ cho cá, làm thuê làm mướn, nấu cơm, giặt giũ... Thế nhưng thu nhập có ngày chỉ được khoảng 100.000 đồng.

Việc gì cũng làm nhưng sức người có hạn. Mỗi ngày gia đình bà ăn hết 5kg gạo vẫn không đủ no. Bữa nào cũng vậy, mâm cơm, lũ trẻ con thi nhau xới cơm, chan canh vội vội vàng vàng. Bà Hải nói: “Là mẹ, nhịn liền 2-3 ngày nhường cơm cho con không sao. Nhưng chúng còn nhỏ quá, ăn uống mãi cơm với rau không đủ sức khỏe để lớn khôn”.

Chính quyền địa phương nhiều lần đề nghị bà đừng đẻ nữa. Đến đứa thứ sáu, bà Hải đến bệnh viện triệt sản nhưng chồng lôi về. Khi sinh con thứ 11, tổng cục trưởng Tổng cục Dân số kế hoạch hóa gia đình về tận nơi hạ quyết tâm không cho gia đình bà Hải đẻ thêm. Nhưng bất chấp, đến nay hai vợ chồng bà đã có 13 đứa con. Đến bữa cơm bà Hải phải hét to điểm danh thằng ba, thằng tư, con năm, thằng sáu, bảy, tám, thằng bầu, con bí, thằng trâu...

Phóng to

Bà Hải và bốn đứa con nhỏ nhất đang thổi cơm tối - Ảnh: Bạch Huệ