Cần công khai, minh bạch

Phóng to

Sản xuất ximăng tại nhà máy của Công ty cổ phần ximăng Hà Tiên 1 (Tổng công ty Công nghiệp ximăng Việt Nam - Vicem) - Ảnh: T.V.N.

Nhiều doanh nghiệp cho biết đã và đang tích cực triển khai các bước thủ tục để bán cổ phần, đảm bảo chuyển đổi sang mô hình công ty cổ phần theo đúng lộ trình. Tuy nhiên, quá trình triển khai CPH tại từng doanh nghiệp đến nay vẫn chưa diễn ra theo đúng kỳ vọng do nhiều nguyên nhân.

Gấp rút cổ phần hóa theo lộ trình

Ông Lê Văn Tuấn, tổng giám đốc Tổng công ty Lắp máy VN (Lilama), cho biết việc CPH Lilama đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và theo lộ trình đến hết năm 2015 phải CPH xong. Theo ông Tuấn, Lilama hiện đã thành lập ban chuẩn bị CPH để tiến hành các thủ tục cần thiết theo quy định. Với Lilama, các vấn đề đầu tư ngoài ngành không ảnh hưởng nhiều đến công tác CPH, nhưng công nợ tại một số dự án đã thi công sẽ phải tích cực thu hồi để phục vụ công tác CPH. Tuy nhiên, theo ông Tuấn, “Lilama sẽ CPH đúng tiến độ theo quyết định của Thủ tướng”.

Ông Hà Hùng, tổng giám đốc Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 5 (Cienco 5), cũng cho biết theo phê duyệt của Thủ tướng, Nhà nước sẽ chỉ nắm giữ 35% vốn tại Cienco 5 sau CPH, phù hợp với mong muốn của doanh nghiệp. Cienco 5 đã thuê tư vấn và dự kiến hoàn thành các thủ tục cần thiết trong quý 1-2014. Tuy nhiên, theo ông Hùng, thời điểm chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) sẽ phải xem xét cụ thể, phù hợp và đem lại hiệu quả cao nhất.

Đại diện Tổng công ty Công nghiệp ximăng VN (Vicem) cũng cho biết dự kiến đến năm 2015 sẽ hoàn tất tiến trình CPH. “Chúng tôi vừa thoái vốn tại dự án liên doanh Vicem - Lafarge, đang tiếp tục thoái vốn tại những dự án khác. Sau khi thoái vốn xong, Vicem sẽ đánh giá lại doanh nghiệp, tìm đối tác chiến lược, chọn thời điểm phù hợp để IPO” - vị đại diện nói.

Theo vị này, việc CPH “là hết sức cần thiết, doanh nghiệp cần làm. Vì nhà đầu tư sẽ nhìn vào tiềm lực phát triển của doanh nghiệp để quyết định có đầu tư theo hay không, nhất là khi các thông tin đã được minh bạch hóa”. Vấn đề mà doanh nghiệp băn khoăn là chọn thời điểm phù hợp để IPO. “Ngay cả khi doanh nghiệp đã hoàn tất CPH, chọn xong đối tác chiến lược, quyết được tỉ lệ chào bán ra bên ngoài là bao nhiêu, nhưng thời điểm không thuận lợi thì cũng không thể IPO như lộ trình đã đặt ra được” - vị này nói.

Chưa sẵn sàng từ bỏ vị thế lãnh đạo

Ông Trần Sơn Châu, tổng giám đốc Tổng công ty Thuốc lá VN (Vinataba), cho biết dù chưa có quyết định chính thức có CPH Vinataba hay không “do là ngành Nhà nước vẫn muốn giữ độc quyền”, nhưng Vinataba cũng đã chủ động CPH xong các đơn vị phụ trợ từ khá sớm. “Chúng tôi đã CPH xong sáu đơn vị phụ trợ thành viên và sẽ thực hiện ngay việc CPH Vinataba nếu Chính phủ có quyết định” - ông Châu khẳng định. Tuy nhiên, ông Châu cho rằng với đặc thù của ngành nghề mình, việc “Nhà nước nắm giữ tỉ lệ chi phối trên 50% là điều chắc chắn”.

Còn theo đại diện Vicem, do ximăng là ngành có đặc thù nên việc “Nhà nước vẫn giữ tỉ lệ chi phối sau CPH là điều đương nhiên, vì hiện nay có khá nhiều nhà đầu tư nước ngoài đang dòm ngó thị trường ximăng VN, nếu không giữ tỉ lệ chi phối thì thị trường sẽ rơi vào tay họ”.

Trong khi đó, ông Trần Quang Nghị, tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may VN (Vinatex), cho biết “Vinatex đã chuẩn bị cho việc CPH từ khá sớm và liên tục đẩy nhanh tiến độ CPH ở các công ty thành viên. Và nếu được Chính phủ thông qua, Vinatex sẽ chọn thời điểm phù hợp để tiến hành IPO”. Cũng theo ông Nghị, hiện Vinatex còn chờ Chính phủ phê duyệt tỉ lệ cổ phần được bán ra cho nhà đầu tư chiến lược là bao nhiêu trong tỉ lệ 49% được phép bán ra bên ngoài. Nghĩa là, theo ông Nghị, Nhà nước vẫn nắm 51% cổ phần tại Vinatex sau CPH.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Lê Đăng Doanh cho rằng nhiều ngành nghề VN cho là nhạy cảm, nhất là các ngành như dệt may, ximăng... trên thế giới lại không được coi là những ngành chiến lược nhạy cảm, không có nắm giữ bí mật về khoa học công nghệ, an ninh quốc phòng... Vì vậy, theo ông Doanh, việc Nhà nước nắm giữ 51% trở lên là không cần thiết. Cần xem xét CPH mạnh hơn để vừa thu hút được vốn bên ngoài, vừa thay đổi được quản trị, đổi mới được sức cạnh tranh, hiệu quả của doanh nghiệp nhà nước.

Việc các doanh nghiệp nhà nước muốn Nhà nước giữ cổ phần chi phối (51%), theo ông Doanh, cũng dễ hiểu bởi vị thế của lãnh đạo được giữ nguyên, cùng lắm là có thêm một ông nước ngoài ngồi vào ghế ủy viên HĐQT. Việc CPH, theo ông Doanh, nên tập trung thu hút được nhà đầu tư chiến lược tốt và nhìn vào những mục tiêu lớn hơn. “Đó là tận dụng được vốn, thị trường, thay đổi quản trị theo chuẩn thế giới, tham gia được vào chuỗi giá trị, nâng cao hiệu quả. Không nên vì lo sợ bị nước ngoài thâu tóm mà bỏ qua những cơ hội...” - ông Doanh nói.