Phóng to

Dù đầu tư thua lỗ nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn phải nộp thuế thu nhập cá nhân - Ảnh: T.ĐẠM

Ngay cả với người đăng ký nộp theo hình thức 20% trên chênh lệch cũng bị tạm thu trước 0,1%.

Thuế ăn vào vốn

“Với quy định thu thuế chứng khoán hiện nay dường như NĐT không có lựa chọn, thua lỗ vẫn phải nộp thuế” - anh Tâm, nhà đầu tư sàn giao dịch chứng khoán Sài Gòn, nói. Anh cho biết ban đầu muốn đăng ký nộp theo hình thức 20% trên chênh lệch giá mua - bán nhưng nhân viên môi giới cho biết cách này rất phiền phức khi quyết toán và khuyên nên chọn cách nộp 0,1% trên giá trị giao dịch mỗi lần chuyển nhượng.

Vào thời điểm thị trường đi lên, khoản thuế này không đáng kể nhưng hai năm qua thị trường tụt dốc, cổ phiếu giảm dưới mệnh giá mà NĐT vẫn phải bỏ tiền túi ra nộp thuế - anh Tâm bức xúc.

Chị Thu Vân, NĐT sàn Rồng Việt, kể nhiều lần cắt lỗ âm hết vài chục phần trăm vốn mà vẫn bị nộp thuế. “Nguyên tắc của luật thuế là phải có lãi mới nộp thuế, trong khi hiện nay thuế chứng khoán đang ăn vào vốn đầu tư” - chị Vân nói.

Ông Huỳnh Anh Tuấn, tổng giám đốc Công ty chứng khoán SJC, cho biết gần như 100% NĐT mở tài khoản tại công ty nộp theo phương án 0,1% trên giá trị chuyển nhượng và đang bị lỗ kép. Trường hợp NĐT chọn nộp theo hình thức 20% trên chênh lệch, cơ quan thuế vẫn... nắm đằng cán, tức vẫn tạm khấu trừ 0,1%. Cuối năm NĐT muốn lấy lại tiền hoàn thuế phải đến cơ quan thuế làm thủ tục.

Ông Phạm Linh, tổng giám đốc Công ty chứng khoán Quốc Tế, cho biết gần như toàn bộ NĐT mở tài khoản giao dịch tại công ty đều chọn nộp thuế theo cách 0,1% trên giá trị chuyển nhượng. Bởi vậy, việc nộp thuế của NĐT thực chất đã hoàn tất ngay sau mỗi lần chuyển nhượng chứng khoán chứ không cần biết lỗ hay lãi. Việc “lạm thu” thuế chứng khoán đã ảnh hưởng tiêu cực đến giao dịch trên thị trường, nhiều NĐT lớn hiện nay không còn dám “lướt sóng” do chi phí môi giới và thuế đã ăn hết lợi nhuận.

Theo nhiều NĐT, hình thức nộp 20% trên chênh lệch giá mua - bán có lợi cho NĐT trong tình hình thị trường ảm đạm như hiện nay nhưng thủ tục quá rườm rà. Điều NĐT “ngán” hơn cả là quy trình hoàn thuế vốn chưa có tiền lệ.

Chưa có tiền lệ hoàn thuế chứng khoán

Theo ông Nguyễn Thái Sơn - giám đốc Công ty Tư vấn thuế Sài Gòn, với quy định hiện hành, NĐT rất khó được hoàn thuế. Hơn nữa quy định của cơ quan thuế rất chặt chẽ, thậm chí đánh đố NĐT. Cụ thể, muốn được áp dụng thuế suất 20% trên chênh lệch giá mua - bán, NĐT phải đăng ký với cơ quan thuế trực tiếp quản lý công ty chứng khoán mà cá nhân đăng ký giao dịch hoặc chi cục thuế nơi cư trú trước ngày 31-12 của năm trước đó.

Như vậy, nếu NĐT mới bắt đầu kinh doanh chứng khoán từ tháng 4-2010 thì khi nộp đăng ký cơ quan thuế sẽ không tiếp nhận tờ khai với lý do đã quá thời hạn. Khó nhất là quy định phải thực hiện chế độ kế toán hóa đơn chứng từ.

Giám đốc một công ty tư vấn thuế tại quận Phú Nhuận cho biết tới nay Bộ Tài chính chưa xây dựng quy định về chế độ kế toán đối với NĐT cá nhân, do đó nhiều trường hợp đến cơ quan thuế đặt vấn đề hoàn thuế chứng khoán đã bị từ chối tiếp nhận hồ sơ với lý do chờ Bộ Tài chính hướng dẫn về chế độ kế toán.

Ngoài ra còn hàng loạt khó khăn khác mà ngay cả NĐT am hiểu cũng chưa chắc làm được. Trong hướng dẫn quyết toán thuế, Bộ Tài chính chỉ nêu chung chung là “chứng từ để xác định thu nhập tính thuế” nhưng không biết là chứng từ gì, bản sao kê của công ty chứng khoán có được xem là chứng từ hợp pháp không? Rồi trường hợp NĐT mua một mã chứng khoán năm 2009 và bán vào năm 2010 thì giá mua chứng khoán này tính theo giá thực mua vào từng thời điểm hay tính theo giá vào thời điểm 31-12-2009.

Đến nay chưa có Cục Thuế nào báo cáo vướng mắc về hoàn thuế chứng khoán với Bộ Tài chính. Do vậy chưa biết đến khi nào những bất cập trên mới được tháo gỡ.