Còn cảm tính khi chọn môn thi tốt nghiệp THPT

PGS Văn Như Cương - Ảnh: Nguyễn Khánh

Theo kết quả thăm dò của Trường THPT Lương Thế Vinh, môn vật lý có 75,6% học sinh chọn, tiếng Anh 56,3%, hóa học 50,8%, địa lý 11,4%, sinh học 5,3%. Đặc biệt, môn lịch sử tuyệt nhiên không có học sinh nào đăng ký dự thi, tỉ lệ 0%. Khảo sát sơ bộ nhiều trường THPT trên toàn quốc cũng cho thấy bức tranh u ám với môn học này. Nguyên nhân do đâu?

* PGS Văn Như Cương:

Lo ngại với quy định của Bộ GD-ĐT

Đa số học sinh chọn thi đại học khối A, D nên môn sử không phải môn trọng tâm. Khi chọn môn thi tốt nghiệp, trước tiên học sinh sẽ chọn những môn trùng với môn thi đại học của mình để giảm bớt số lượng môn phải ôn tập (cho cả hai mục tiêu tốt nghiệp và tuyển sinh đại học). Sau đó các em sẽ tính đến lợi thế của các môn còn lại.

Môn sử thi tự luận, nên có thể sẽ khó có điểm hơn các môn thi trắc nghiệm. Hơn nữa, tâm lý của số đông học sinh hiện nay đều sợ học sử do chương trình môn này quá nặng nề, nhiều số liệu, sự kiện phải ghi nhớ. Giữa hai môn thi tự luận có thời gian thi tương đương là môn lịch sử và địa lý, học sinh cũng sẽ nghiêng về môn địa hơn vì không phải học nhiều, môn địa có thể sử dụng atlat nên dễ dàng đạt được điểm trung bình hơn.

Việc Bộ GD-ĐT quy định có hai môn thi tự chọn nhưng không kèm theo điều kiện phải có một môn khoa học tự nhiên, một môn khoa học xã hội nên xu thế học sinh chọn các môn vật lý, hóa học, sinh học nhiều hơn. Đây là thực tế mà nhiều người đã bày tỏ lo ngại từ khi Bộ GD-ĐT dự kiến đổi mới thi. Nếu việc này không điều chỉnh thì về lâu dài sẽ có những môn học bị sụt giảm chất lượng do học sinh không quan tâm. Chương trình, phương pháp dạy học không hấp dẫn học sinh mà lại không nằm trong sự lựa chọn môn thi thì học sinh không học là đương nhiên.

* Cô Võ Tân Vân (tổ trưởng tổ lịch sử Trường THPT Phú Hòa, TP.HCM):

Bắt học sinh nhớ quá nhiều

Khi giảng dạy, tôi biết rất nhiều học sinh thích môn sử. Nhưng nếu bảo thi thì các em lắc đầu ngay. Học sinh ngán ngại môn sử bởi những lý do sau: chương trình quá chi tiết, bắt các em phải nhớ quá nhiều. Thêm nữa, mặc dù Bộ GD-ĐT đã cải tiến cách ra đề thi nhưng với môn sử thì vẫn như cũ: vẫn những câu hỏi chỉ nhằm kiểm tra việc học thuộc lòng của học sinh, vẫn đi vào những chi tiết rất nhỏ chứ không khơi gợi sự sáng tạo, tư duy của học sinh.

Do đó, dù giáo viên chúng tôi đã đổi mới phương pháp giảng dạy: đưa nhiều phim, ảnh vào giảng dạy nhưng vẫn yêu cầu học sinh phải học tất cả chi tiết trong sách giáo khoa. Nếu không, các em sẽ khó đạt được số điểm trung bình trong kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Tôi mong Bộ GD-ĐT nhanh chóng cải tiến chương trình, cách thi cử, cách ra đề thi môn lịch sử. Đối với bậc phổ thông: chỉ cần dạy cho học sinh kiến thức cơ bản, nếu yêu cầu sâu hơn thì dành cho đối tượng nghiên cứu lịch sử chứ không phải học sinh.

* Hồ Minh Thành (sinh viên năm 3 khoa lịch sử ĐH Sư phạm TP.HCM):

Cần cải tiến ngay chương trình môn sử

Chương trình môn lịch sử khá nặng so với sức của học sinh bậc THPT trong khi thời lượng được học trên lớp lại quá ít: lớp 10, lớp 12 học sinh được học 1,5 tiết lịch sử/tuần, lớp 11 một tiết/tuần. Do vậy, có những bài giáo viên không đủ thời gian để chuyển tải hết những cái hay, cái đẹp, sự hấp dẫn của sử đến học sinh.

Sách giáo khoa môn lịch sử nghiêng về sự kiện quá nhiều: những chiến dịch, những trận đánh làm chết bao nhiêu người, tổn thất những gì, diễn ra vào ngày tháng, năm nào... học sinh đều phải nhớ. Thế nên nhiều em sợ lịch sử, không muốn học nên bây giờ không muốn thi. Ngay cả như tôi ngày xưa rất yêu thích và đam mê lịch sử nhưng nhiều lúc cũng ngán với những chi tiết ấy.

Tôi nghĩ cần cải tiến ngay chương trình môn lịch sử bậc phổ thông: chỉ dạy cho học sinh một cách tổng quát về các sự kiện lịch sử và nên đi sâu vào những nhân vật lịch sử. Vì tôi nghĩ nhân vật lịch sử dễ “đi” vào tâm hồn các em hơn, làm các em dễ nhớ và thu hút các em hơn.