Việt Nam: phản ứng sau tiêm chủng thấp hơn thế giới?Đề nghị đình chỉ công tác các cá nhân liên quanNỗi lo văcxin

Phóng to

Chích ngừa cho trẻ sơ sinh ở Bệnh viện phụ sản Hùng Vương, TP.HCM - Ảnh: N.C.T.

Trong khi đó, dù có năm ca tử vong do văcxin 5 trong 1 Quinvaxem trong năm tháng đầu năm 2013 nhưng kết quả giám sát của các đoàn chuyên gia là chưa phát hiện sai sót về chất lượng dịch vụ tiêm chủng.

Hướng dẫn 50, thực tế chích... 138 trẻ/ngày

Trong công văn khẩn gửi ngày 29-7 cho chủ tịch UBND các tỉnh thành, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến hướng dẫn tổ chức buổi tiêm chủng thường xuyên tối đa không quá 50 trẻ/buổi/điểm tiêm, nhằm đảm bảo thời gian để tư vấn cho gia đình các lợi ích, nguy cơ của việc tiêm chủng và có thời gian lưu trẻ lại theo dõi 30 phút sau tiêm đúng quy định.

Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Nhật Cảm - giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội, mỗi tháng Hà Nội dành một ngày (ngày 5 hằng tháng) để tổ chức tiêm chủng. Riêng nhóm trẻ tham gia chương trình tiêm chủng mở rộng, trung bình một ngày mỗi điểm tiêm tiếp đón... 138 trẻ, không kể số phụ nữ có thai đến tiêm văcxin ngừa uốn ván. Với số lượng thế này, trẻ chỉ có thể được hỏi qua loa và hầu hết ra về ngay sau tiêm do trạm y tế xã phường không đủ giường lưu trẻ lại theo dõi.

Tại Hà Nội, khảo sát 100 điểm tiêm chủng (trong số 577 điểm tiêm toàn TP), tỉ lệ bố trí điểm tiêm chưa hợp lý là 27,84%, chưa đạt về dịch vụ khám phân loại trước tiêm là 5,15%, có 37,11% kỹ thuật tiêm chưa chuẩn, 26,8% sai sót về dây chuyền lạnh, 4,12% cơ sở chưa đạt trong thực hiện quy định tư vấn sau tiêm... Từ năm 2011-2013, Hà Nội cũng có bốn trường hợp phản ứng nặng sau tiêm văcxin, trong đó có trường hợp sốc phản vệ và ba ca tử vong sau tiêm văcxin.

Trong khi đó, chánh thanh tra Sở Y tế Hải Phòng Nguyễn Đình Trình cho biết 100% cơ sở được thanh tra tại Hải Phòng đều đạt tiêu chuẩn sử dụng văcxin để tiêm chủng. Tuy nhiên, có tới 17% cơ sở không đạt về điều kiện vật chất tối thiểu, 11% cơ sở dụng cụ tiêm chủng không đảm bảo vô trùng, 11% không đạt về yêu cầu có hộp chống sốc, 28% chưa đạt yêu cầu tư vấn trước tiêm và lưu theo dõi sau tiêm.

Bất ngờ từ báo cáo của Quảng Trị

Đặc biệt gây chú ý là báo cáo của Sở Y tế Quảng Trị, địa phương vừa có ba bé sơ sinh tử vong sau tiêm văcxin viêm gan B, báo cáo hôm 1-7 gửi thanh tra Bộ Y tế cho hay 100% cơ sở đảm bảo điều kiện về trang thiết bị, cơ sở vật chất, thực hiện quy trình tiêm chủng an toàn.

Tuy nhiên ngày 22-7, khi đi điều tra vụ tai biến sau tiêm làm ba trẻ tử vong tại Bệnh viện Đa khoa huyện Hướng Hóa (Quảng Trị), viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư Nguyễn Trần Hiển lại cho rằng có sai sót trong quy trình tiêm chủng ở đây, như thực hiện tiêm chủng tại phòng bệnh nhân mà không phải phòng tiêm, không lưu vỏ, lọ văcxin theo quy định, để chung văcxin và các sinh phẩm khác dễ gây nhầm lẫn khi đông bệnh nhân... Đại diện bệnh viện này cũng thừa nhận có chuyện bỏ qua một vài quy trình tiêm chủng, chứ không phải đúng quy trình 100% như báo cáo trước đó của Sở Y tế.

Lo ngại giảm tỉ lệ chích ngừa

Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) Nguyễn Văn Bình cho biết có thông tin một số bệnh viện dừng tiêm văcxin ngừa viêm gan B sơ sinh, mặc dù hôm 24-7 Bộ Y tế đã thông báo tiếp tục tiêm mũi văcxin viêm gan B trong 24 giờ đầu sau sinh cho trẻ. Theo ông Bình, tỉ lệ tiêm chủng viêm gan B mũi 24 giờ từng tụt xuống 20-25%, hiện nay dừng ở mức 50% và có thể còn giảm hơn nữa sau chuỗi tai biến vừa qua. Tuy nhiên, nếu không nhanh chóng chấn chỉnh về chất lượng dịch vụ tiêm chủng, minh bạch thông tin chứ không thể mỗi khi có tai biến lại yêu cầu thanh tra toàn diện và kết quả là nhận được những báo cáo 100% đảm bảo quy trình an toàn tiêm chủng như vừa qua, thật khó khiến các bậc cha mẹ yên tâm mỗi khi đưa con mình đi tiêm ngừa.

Theo ông Nguyễn Nhật Cảm, áp lực trong ngày tiêm chủng rất lớn và tới đây Hà Nội sẽ tổ chức 2-3 ngày tiêm, thay vì một ngày như hiện nay. Trong ngày tiêm chủng, các quận huyện nên có đội trực cấp cứu, sẵn sàng ứng cứu khi có tai biến. Đã đến lúc nên chú ý chất lượng dịch vụ tiêm chủng bên cạnh chú ý chất lượng văcxin, bởi Hà Nội có 200 điểm tiêm ngừa dịch vụ, mỗi tháng phục vụ trên 10 ngày và mỗi ngày 30 bé/điểm, ba năm qua không có trường hợp nào phản ứng nặng sau tiêm. Trong khi có đến ba tử vong và một sốc phản vệ trong chương trình tiêm chủng mở rộng.

Ông Bình cũng cho biết Bộ Y tế đã gửi mẫu văcxin cùng lô liên quan tới tai biến tại Bệnh viện huyện Hướng Hóa đi kiểm định tính an toàn tại Viện Kiểm định quốc gia về văcxin và sinh phẩm y tế, theo yêu cầu của cơ quan công an. Đồng thời phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới gửi mẫu văcxin này ra nước ngoài, có thể là tới Viện Kiểm định văcxin và sinh phẩm Vương quốc Anh (địa điểm đã kiểm định văcxin Quinvaxem thời gian qua).