Tàu chở hàng xuất khẩu chờ rời cảng tại Thanh Đảo, Trung Quốc - Ảnh: Reuters

Theo CNBC, các nhà phân tích đánh giá sau khi 12 quốc gia châu Á - Thái Bình Dương hoàn tất đàm phán TPP, những “kẻ thất thế” có thể sẽ là Trung Quốc và châu Âu.

“Liệu Trung Quốc và châu Âu sẽ làm gì trước một khối kinh tế lớn như TPP? Hai nền kinh tế này có thể sẽ nhìn về phía nhau, tìm ra những điểm chung chưa phát hiện trước đây” - nhà kinh tế Alicia Garcia Herrero của Hãng Natixis nhận định.

Giới quan sát khẳng định chắc chắn cả Trung Quốc và châu Âu đều có thể cảm thấy bị bỏ rơi khi TPP được công bố.

Chính Tổng thống Mỹ Barack Obama đã khẳng định: “Với hơn 95% khách hàng tiềm năng của Mỹ sống ở nước ngoài, chúng ta không thể để cho những nước như Trung Quốc viết các quy định kinh tế toàn cầu”.

Trên thực tế, ban đầu Washington có mời Bắc Kinh đàm phán TPP. Tuy nhiên chính quyền Trung Quốc không sẵn sàng tuân thủ các quy định quốc tế mà TPP đề ra, ví dụ như bảo vệ bản quyền quyền sở hữu trí tuệ hay môi trường.

“Do thách thức tăng trưởng, một số nền kinh tế mới nổi ở châu Á không muốn bị ràng buộc bởi các yếu tố của TPP, thay vào đó muốn ổn định chính trị và vĩ mô khi tái cân bằng cơ cấu kinh tế nội địa” - các nhà kinh tế Hãng BBVA đánh giá.  

Châu Âu cũng không tham gia TPP do đang đàm phán với Mỹ về một thỏa thuận kinh tế lớn khác là đối tác thương mại và đầu tư xuyên Đại Tây Dương (TTIP).

Nhà kinh tế Herreo cũng cho rằng nhiều lãnh đạo châu Âu không muốn chấp nhận các tiêu chuẩn đàm phán của TPP.

Do đó, giới phân tích cho rằng Trung Quốc và châu Âu có thể sẽ tăng cường hợp tác để ứng phó với ảnh hưởng của TPP. Hiện tại hai bên đang đàm phán thỏa thuận đầu tư, dự kiến sẽ kết thúc vào cuối năm 2016.

Nhà kinh tế Rajiv Biswas của Hãng IHS cũng cho biết Trung Quốc đã bày tỏ ý định mời Liên minh châu Âu (EU) đàm phán về một thỏa thuận thương mại tự do song phương. Tuy nhiên EU cho rằng đó là mục tiêu trong tương lai xa chứ không phải là trước mắt.

Hãng Natixis cũng dự báo hai bên có thể sẽ tăng cường hợp tác trong dự án hạ tầng “Một vành đai, một con đường”. Bắc Kinh muốn thu hút nguồn tài chính từ Brussels vào dự án này. Cũng có nhiều dấu hiệu cho thấy Trung Quốc và châu Âu sẽ đẩy nhanh hợp tác.

Cuối tháng 9, Trung Quốc tuyên bố sẽ trở thành quốc gia ngoài EU đầu tiên đóng góp vào kế hoạch đầu tư 315 tỉ euro của Ủy ban châu Âu.

Trong khi đó, EU tuyên bố đang xem xét khả năng kết nạp Trung Quốc làm thành viên Ngân hàng Tái thiết và phát triển châu Âu (EBRD).

Thương mại song phương EU - Trung Quốc đạt khoảng 467 tỉ euro năm 2014. Như vậy Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ hai của châu Âu sau Mỹ.