Trong buổi đối thoại với ngành thuế và hải quan ngày 26-6, nhiều doanh nghiệp nêu vấn đề chính sách, thủ tục chưa rõ ràng, gây khó khăn cho kinh doanh - Ảnh: L.Sơn

Tháng 5-2014, Bộ Tài chính đã ban hành chỉ thị 03 yêu cầu cơ quan thuế thực hiện công khai trên trang điện tử của Tổng cục Thuế (TCT) những văn bản hỏi và trả lời chính sách của cơ quan thuế các cấp. Hạn chót thực hiện việc công khai là trước ngày 31-12-2014.

Trước khi quy định này có hiệu lực, TCT đã xây dựng và đưa vào sử dụng ứng dụng công khai thông tin văn bản trên website TCT. Song song đó, nơi này cũng có thông báo số 404 cho biết từ ngày 15-12-2014 TCT thực hiện công khai các văn bản hỏi đáp về chính sách lên website TCT và yêu cầu cục thuế các tỉnh, thành phố cũng phải làm tương tự từ ngày 1-1-2015.

Thế nhưng câu chuyện công khai văn bản của ngành thuế cho doanh nghiệp (DN) nói vậy mà không phải vậy. Tháng 3-2015, Cục Thuế TP.HCM đã có văn bản gửi TCT nêu lý do số lượng văn bản trả lời hằng tháng của cục thuế rất lớn, trên 300 văn bản, vì vậy kiến nghị chỉ nên công khai trên website những văn bản trả lời chính sách mang tính chất phổ biến, không đăng trường hợp cá biệt dễ gây hiểu sai, vận dụng không đúng.

Văn bản trả lời mà TCT gửi Cục Thuế TP.HCM đầu tháng 6 này còn gây bất ngờ hơn. Dù TCT khẳng định tất cả văn bản hỏi đáp chính sách đều phải được công khai trên website ngành thuế, nhưng không phải người nộp thuế nào muốn tra cứu cũng được. Muốn xem văn bản nào, người nộp thuế phải nhập số văn bản hỏi, ngày gửi văn bản cho cơ quan thuế. Vì vậy người nộp thuế chỉ tra cứu được văn bản trả lời của cơ quan thuế cho mình, không tra cứu được văn bản trả lời cho người nộp thuế khác.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, nhiều DN hết sức bất ngờ với khái niệm “công khai” của TCT. Kế toán trưởng một DN có trụ sở tại quận Thủ Đức nói các DN rất mong mỏi văn bản hỏi đáp chính sách được công khai vì như vậy DN sẽ hiểu đúng quy định.

Từ hiểu đúng sẽ có điều kiện chấp hành pháp luật về thuế tốt hơn. Xem các văn bản trả lời của cơ quan thuế cho những DN khác, DN có thể mở rộng kiến thức. Cơ quan thuế cũng bớt việc khi không phải trả lời các văn bản trùng lắp nhau.

Nhiều lần trong những hội nghị đối thoại thuế trước đây, các DN, chuyên gia đã có ý kiến ngành thuế cần phải công khai các văn bản hỏi đáp chính sách vì những lý do như vậy. Việc công khai cũng đồng thời để người dân, DN giám sát, tránh chuyện tiêu cực thông qua trả lời văn bản dành ưu đãi đặc biệt cho những DN có “phết phẩy”.

Theo một chuyên gia lâu năm trong ngành thuế, có thực tế kéo dài nhiều năm nay là nhiều thông tư, công văn không rõ ràng, khó hiểu, cùng một thông tư nhưng mỗi cục thuế hiểu một cách khác nhau. Đến lượt DN lại hiểu theo một cách khác nữa. Do vậy, việc công khai tất cả văn bản giải đáp chính sách của ngành thuế là cần thiết.

Ngay như chỉ thị 03 về việc công bố thông tin, Cục Thuế TP.HCM cũng hiểu giống DN, tức công khai là phải cho mọi người cùng xem, cùng giám sát, vì thế mới có chuyện Cục Thuế TP.HCM làm văn bản hỏi TCT. Tuy nhiên, giải thích của TCT về khái niệm công khai khiến các DN hết sức ngỡ ngàng.

Giám đốc một công ty chuyên làm dịch vụ về thuế tại quận 11 nói ngành thuế lấy lý do sợ DN hiểu nhầm nên chỉ cho DN hỏi được xem văn bản trả lời cho DN của mình là không đúng. Vì bản thân DN hỏi cơ quan thuế đã nhận được văn bản trả lời cho trường hợp của mình chứ không cần phải tra cứu trên trang web. Nhiều năm làm dịch vụ thuế, không ít lần ông gặp tình trạng cùng một vấn đề nhưng với DN này cơ quan thuế trả lời thế này, nhưng với DN khác lại trả lời thế khác.

Chính vì vậy theo vị giám đốc này, việc công khai văn bản để người dân, DN giám sát là cần thiết. Việc lấy lý do sợ hiểu sai, vận dụng không đúng là không thuyết phục. Ông cũng kiến nghị Bộ Tài chính - cơ quan ban hành chỉ thị này - cần có tiếng nói rõ ràng trong việc công khai văn bản hỏi đáp chính sách của ngành thuế, tránh việc công khai nửa vời, gây mất lòng tin của người dân, DN.