Một tiết kiểm tra bằng hình thức trắc nghiệm môn giáo dục công dân của học sinh lớp 12A2 Trường THPT Lương Văn Can, Q.8, TP.HCM - Ảnh: NHƯ HÙNG

Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại diện Sở GD-ĐT TP Đà Nẵng cho biết từ ngày 27-11, sở đã có văn bản gửi các đơn vị, các trường về việc hướng dẫn tổ chức kiểm tra học kỳ 1 năm học 2016 - 2017.

Không nên “nước đôi”...

Theo đó, đối với lớp 12 sẽ kiểm tra theo hình thức trắc nghiệm khách quan các môn toán, vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử, địa lý, giáo dục công dân; kiểm tra theo hình thức tự luận môn ngữ văn. Cũng theo kế hoạch này, vào chiều 26-12 các trường THPT sẽ nhận đề kiểm tra và phiếu trả lời trắc nghiệm. Tuy nhiên đến ngày 29-11, Bộ GD-ĐT lại ban hành văn bản về việc hướng dẫn kiểm tra và sơ kết học kỳ 1.

Trước tình hình này, đại diện Sở GD-ĐT Đà Nẵng cho biết sẽ phải điều chỉnh hình thức thi từ trắc nghiệm sang tự luận kết hợp với trắc nghiệm.

“Sở đã điều chỉnh ngay việc tổ chức kiểm tra học kỳ 1 theo chỉ đạo của bộ, dù rõ ràng việc này có ảnh hưởng đến tâm lý của học sinh. Sau khi kết thúc kiểm tra học kỳ 1, chúng tôi sẽ góp ý với bộ nên tổ chức thi trắc nghiệm để học sinh quen với hình thức thi này trong kỳ thi THPT quốc gia. Không nên tổ chức dạng nước đôi như thế này” - đại diện Sở GD-ĐT Đà Nẵng cho biết.

Trong khi đó, phó giám đốc Sở GD-ĐT Quảng Ngãi Trần Hữu Tháp cho hay trước đây sở cũng định ra đề thi học kỳ 1 theo hình thức các môn thi tốt nghiệp THPT đều trắc nghiệm, nhưng giờ bộ chỉ đạo như thế thì cũng không dám vượt rào, phải chấp hành.

Sở có trao đổi với bộ thì được biết nếu tiếp cận cách thi trắc nghiệm với các môn mà chưa có sự chuẩn bị thì điểm thi học kỳ 1 sẽ không cao, ảnh hưởng điểm xét tốt nghiệp cuối năm. Vì thế phải tổ chức thi bình thường khi cả học sinh lẫn giáo viên chưa được tập huấn việc thi và việc ra đề thi.

Cũng theo ông Tháp, để tiếp cận kỳ thi THPT quốc gia, hiện sở chủ động hướng dẫn các đơn vị, cơ sở nghiên cứu đề mẫu, cho thi thử trắc nghiệm theo kế hoạch nhà trường.

Còn tại tỉnh Quảng Nam, ông Hà Thanh Quốc, giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh, cho biết tỉnh sẽ tổ chức thi học kỳ 1 khối lớp 12 vào ngày 9-1-2017 với 16.000 - 18.000 học sinh, nên hiện giờ đang tổ chức làm đề thi. Khi có chủ trương của bộ vào ngày 29-11 thì sở sẽ làm đúng tinh thần của bộ, đã thông báo xuống các trường thi học kỳ 1 theo hình thức trắc nghiệm và tự luận.

Hướng dẫn của bộ mang tính “thổi còi”?

Tại Hà Nội, Sở GD-ĐT đã có nhiều văn bản chỉ đạo việc ôn tập, kiểm tra học kỳ 1 đối với học sinh lớp 10, 11, đặc biệt là lớp 12. Trong đó học sinh lớp 12 sẽ được tổ chức kiểm tra học kỳ theo phương thức áp dụng chung trên toàn TP, tương tự kỳ thi THPT quốc gia. Đây là việc được nhiều hiệu trưởng, phụ huynh học sinh đồng tình.

Tuy nhiên, cuối tháng 11-2016, một số sở GD-ĐT bất ngờ có văn bản ngừng việc tổ chức kiểm tra học kỳ theo phương thức thi THPT quốc gia. Tại Hà Nội, trong văn bản ký ngày 29-11, lãnh đạo Sở GD-ĐT Hà Nội yêu cầu các trường chủ động tổ chức cho học sinh kiểm tra học kỳ các môn học trong chương trình, không tổ chức kiểm tra theo 5 bài toán, ngữ văn, ngoại ngữ, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội đối với học sinh lớp 12 như kế hoạch đã định trước.

Trao đổi về việc này, lãnh đạo Sở GD-ĐT Hà Nội cho biết đã nhận được văn bản hướng dẫn của Bộ GD-ĐT ký ngày 29-11-2016. Trong đó yêu cầu các sở GD-ĐT đảm bảo kết hợp hợp lý giữa hình thức tự luận và trắc nghiệm khách quan gồm các câu hỏi, bài tập theo 4 mức độ yêu cầu: nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao (không được áp dụng hoàn toàn hình thức trắc nghiệm khách quan đối với các bài kiểm tra một tiết và kiểm tra học kỳ).

Giải thích về việc có hướng dẫn mang tính “thổi còi”, không cho các địa phương tập dượt theo phương thức thi THPT quốc gia, ông Nguyễn Xuân Thành - phó vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học, Bộ GD-ĐT - cho biết: “Hướng dẫn kiểm tra học kỳ 1 do Bộ GD-ĐT vừa ban hành không trái với tinh thần hướng dẫn nhiệm vụ năm học.

Sở dĩ bộ không đồng tình với việc một số địa phương tổ chức kiểm tra học kỳ như thi THPT quốc gia vì mục đích kiểm tra học kỳ là để đánh giá quá trình học tập của học sinh đối với từng môn học, theo chuẩn kiến thức kỹ năng. Việc các địa phương tổ chức kiểm tra như thi THPT quốc gia với các đề thi không được chuẩn hóa sẽ lợi bất cập hại, không những không đạt được yêu cầu kiểm tra trong quá trình học tập mà còn dẫn tới tâm lý hiểu không đúng về kỳ thi, hướng ra đề thi.

Bên cạnh đó, kết quả của đợt kiểm tra này được lấy để tính vào kết quả học tập của học sinh, là căn cứ để xét tốt nghiệp THPT. Nếu vì một lý do nào đó, học sinh không đạt kết quả tốt với cách thức kiểm tra đó sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của học sinh.

Bộ GD-ĐT hướng dẫn các nhà trường chủ động kết hợp các hình thức kiểm tra cả tự luận, trắc nghiệm theo các mức độ yêu cầu. Các nhà trường, các sở GD-ĐT hoàn toàn có thể tổ chức cho học sinh tập dượt thi thử theo phương thức thi THPT quốc gia trên tinh thần học sinh tự nguyện tham gia, không lấy kết quả thi đó vào điểm quá trình học tập của học sinh”.