Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng - tổ trưởng tổ công tác của Thủ tướng - Ảnh: X.TRUNG

Ngày 28-3, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng, tổ trưởng tổ công tác của Thủ tướng, đã có buổi làm việc, kiểm tra tình hình các nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng giao Bộ GD-ĐT.

Tại buổi làm việc, ông Mai Tiến Dũng đã truyền đạt ý kiến của Thủ tướng ghi nhận những cố gắng của toàn ngành giáo dục trong việc đổi mới giáo dục và đào tạo.

Những nỗ lực đó đã tạo kết quả ấn tượng, được các tổ chức quốc tế ghi nhận. Trong đó, Ngân hàng thế giới đã khẳng định 7 trong 10 hệ thống giáo dục hàng đầu thế giới nằm ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương có Trung Quốc và Việt Nam.

Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được, ông Mai Tiến Dũng cũng chuyển lời của Thủ tướng đề cập đến một loạt bất cập của giáo dục.

Theo ông Dũng, đây cũng chính là những vấn đề "nóng" đang được dư luận đặc biệt quan tâm, đòi hỏi người đầu ngành giáo dục giải trình và đưa ra giải pháp hiệu quả.

"Lùm xùm" phong giáo sư: Bộ nên giải trình với công luận

Đề cập đến "lùm xùm" trong đợt xét công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư năm 2017, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhắc lại trong hơn 1.200 giáo sư, phó giáo sư được xét đủ tiêu chuẩn ban đầu thì sau rà soát đợt đầu còn 94 ứng viên chưa được công nhận vì có đơn thư hoặc vì chưa đảm bảo đầy đủ các minh chứng theo yêu cầu...

Tuy nhiên, việc chưa xem xét công nhận đối với các ứng viên còn lại này không phải trách nhiệm của Thủ tướng, không nên quan niệm "vì Thủ tướng mà những ứng viên này chưa được công nhận".

"Không thể đổ ngược lên Thủ tướng, mà đây là trách nhiệm của Hội đồng Chức danh giáo sư Nhà nước, của Bộ GD-ĐT", ông Dũng nhấn mạnh.

Theo đó, việc này phải bám vào các nguyên tắc, các tiêu chuẩn như ứng viên phải đảm bảo bao nhiêu chuyên đề, bao nhiêu giờ giảng, đồng thời "thông báo công khai cho công luận việc đánh giá, rà soát".

Giải trình về vấn đề đang được dư luận quan tâm này, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết về cơ bản các ứng viên đều đạt chuẩn, nhưng đó là quy định đã tồn tại 20 năm.

Tuy nhiên, qua rà soát cũng thấy "có không ít các hội đồng sàng lọc chưa chuẩn".

Theo kế hoạch, ngày 31-3, việc rà soát với các ứng viên còn lại sẽ có kết quả từ thanh tra. Những ứng viên không đạt chuẩn sẽ kiên quyết không được công nhận.

Trước giải trình của Bộ GD-ĐT, ông Trần Đình Thiên, thành viên tổ công tác của Thủ tướng, cho rằng trước những bức xúc của dư luận về việc phong giáo sư, thì việc giải thích của Bộ GD-ĐT không nên chỉ là "giải trình ta với ta", mà là giải trình với công luận, với quốc tế.

Còn TS Nguyễn Đình Cung cho rằng đây là "giọt nước tràn ly", là việc đã kéo dài nhiều năm, nhiều tháng, chứ không phải là sự kiện tức thời.

Không thể chấp nhận giáo viên bị buộc quỳ

Bên cạnh điểm nóng phong giáo sư, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cũng đề cập nhiều vấn đề của giáo dục còn gây bức xúc. Đó là sự xuất hiện các tổ hợp lạ trong tuyển sinh: các ngành kỹ thuật, tài chính, ngân hàng lại tuyển sinh qua các môn văn, sử, địa…

Tổ trưởng Tổ công tác cũng nhắc tới một số vụ việc gần đây như 500 giáo viên Đắk Lắk mất việc làm; tình trạng giáo viên làm hợp đồng 10 năm nhưng lương thấp hơn lương cơ bản. Đây tuy không phải là trách nhiệm của Bộ nhưng Bộ có trách nhiệm kiểm soát chung.

Ông Dũng cũng chuyển lời Thủ tướng bày tỏ quan tâm đặc biệt đến quyết tâm xây dựng các trường có thương hiệu nổi trội trong khu vực và quốc tế rất quan tâm. Bởi lẽ sau khi Thủ tướng làm việc với ĐH Quốc gia Hà Nội, ĐH Quốc gia TPHCM… đến nay Thủ tướng chưa nhận được báo cáo về tình hình thực hiện các kết luận của Thủ tướng.

Đặc biệt vấn đề gây nhức nhối vừa qua chính là liên quan tới đạo đức, phẩm chất của nhà giáo, như tình trạng ép học sinh học thêm, bạo lực, chạy điểm, chạy trường gây bức xúc cho xã hội. Đáng buồn hơn khi liên tục xảy ra các vụ việc xúc phạm danh dự nhà giáo, hành hung giáo viên.

"Bộ lên tiếng thế nào, cảnh báo thế nào, thái độ thế nào để việc này chấm dứt? Rất buồn khi có học sinh lớp 8 ở Bến Tre hành hung giáo viên. Xưa nay không có chuyện đó, mặc dù trước đây giáo viên dạy dỗ, rèn luyện học sinh rất khắt khe.

Rồi vụ giáo viên phạt học sinh quỳ rồi phụ huynh bắt giáo viên quỳ lại; vụ giáo viên đang có thai phải quỳ… Đây là những câu chuyện mà xã hội không thể chấp nhận được với một nghề cao quý là nhà giáo", bộ trưởng Mai Tiến Dũng trăn trở.