Trung - Mỹ nói chuyện nhưng chưa thôngMỹ - Trung so kè “quyền lực mềm”Chuck Hagel cảnh báo: TQ phải tôn trọng láng giềng

Phóng to

Bộ trưởng Hagel (thứ hai từ trái sang) cũng phải đấu dịu khi nhắc lại chuyện suýt đụng tàu - Ảnh: Reuters

Để rồi, sau khi cự cãi với người đồng cấp Trung Quốc Thường Vạn Toàn hôm 8-4 tại Học viện Quốc phòng Trung Quốc, ông Hagel tiếp tục can gián: “Tranh chấp trên biển phải được giải quyết thông qua luật pháp quốc tế. Chúng ta phải tin tưởng vào những luật lệ và những quy tắc. Chúng tôi hi vọng các tranh chấp phải được quản lý, giải quyết một cách hòa bình và ngoại giao, phản đối việc sử dụng vũ lực hoặc cưỡng chế”.

Tại sao ông Hagel chỉ có mỗi một “bài ca can gián” đó? Ông không giấu giếm tâm tư của ông với các võ tướng Trung Quốc: “Do lẽ Quân đội nhân dân Trung Quốc hiện đại hóa các khả năng của mình và mở rộng sự hiện diện ở châu Á và xa hơn nữa, (khiến) các lực lượng Mỹ và Trung Quốc áp sát nhau hơn, làm tăng nguy cơ xảy ra sự cố, tai nạn, hoặc một tính toán sai lầm”.

Rõ ràng vụ hai tàu hộ vệ tàu sân bay Liêu Ninh ngày 5-12 năm ngoái cố đâm thẳng vào chiếc USS Cowpens lúc đó đang bám đuôi chiếc Liêu Ninh vẫn còn ám ảnh ông Hagel. Nếu các bên cùng “tới luôn”, điều gì sẽ xảy ra? Bởi thế, trước các quan chức Trung Quốc, ông Hagel mới thuật lại công lao của chỉ huy trưởng chiếc Liêu Ninh: “Chỉ huy trưởng Zhang Zheng đã giúp tránh một thảm họa gần kề, tàu Mỹ và Trung Quốc tránh một vụ va chạm khi chỉ cách nhau 46m... Trong thời khắc khủng hoảng phải đối diện đó, chỉ huy trưởng Zhang đã cố làm xuống thang tình hình”.

Một cuộc xung đột trên biển Đông là điều mà ông Hagel cũng như bất cứ ai khác ở Washington không mong đợi. Mỹ chẳng muốn chiến tranh vào lúc đang phải trả cái giá quá đắt cho các cuộc chiến của cựu tổng thống Bush. Trong thực tế, hai tàu chống tên lửa mà ông Hagel hứa sẽ phái đến tăng cường bảo vệ Nhật cũng phải đợi đến năm 2017 mới đến nơi do còn phải “giật gấu vá vai” ngân sách dự toán cho tài khóa năm 2017!

Trong vị trí chủ nhà, ông Tập Cận Bình đáp lại “bài ca can gián” đó bằng bài ca “quan hệ quân sự kiểu mới” mà ông đã cùng ông Obama thỏa thuận vào tháng 6 năm ngoái tại Annenberg trên cơ sở không xung đột và không đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác hai bên cùng có lợi, thúc đẩy hợp tác cụ thể đa dạng hơn, xử lý hữu hiệu hơn các dị biệt cùng các vấn đề nhạy cảm. Trong cuộc họp báo chung với ông Hagel, Bộ trưởng Thường Vạn Toàn đã loan báo bảy điểm vừa đồng thuận, trong đó cụ thể nhất là điểm 2: Hai bên thỏa thuận tích cực thúc đẩy hơn nữa tiến trình thiết lập một cơ chế mới nhằm thông báo các hoạt động quân sự lớn một cách tỏ tường, cũng như các chuẩn mực hành vi an toàn cho hoạt động quân sự trên biển, trên không và cố gắng sớm đạt kết quả cụ thể.

“Quan hệ quân sự kiểu mới” đó chẳng qua là một “thỏa thuận trong khi vẫn bất đồng” sao cho tránh đụng độ, theo bình luận của Đài truyền hình CCTV của Trung Quốc.