Phóng to

Lựa chọn mua giày (ảnh chỉ mang tính minh họa) - Ảnh: C.M.C.

Hiện nay việc học sinh tự đặt những “tiêu chuẩn tiêu dùng hiện đại” để phân biệt đẳng cấp trong các mối quan hệ bạn bè là một nhu cầu có thật. Vậy hệ lụy của lối sống đó từ đâu?

Trẻ thích chi tiêu lớn và ganh đua?

Hiện trạng những đứa trẻ con cưng, con một sống trong những gia đình điều kiện vật chất dư dả (cha mẹ là đại gia, có chức quyền), các nhu cầu luôn được đáp ứng tối đa và được chiều chuộng quá đáng ngay từ khi còn rất bé dễ hình thành thói quen tiêu xài lớn, muốn gì được nấy và nhu cầu tiêu dùng là không giới hạn.

Trong thời kỳ kinh tế thị trường, những áp lực công việc làm cha mẹ thiếu thời gian dành cho con nên có xu hướng lấy vật chất bù đắp cho tinh thần, thỏa mãn và chiều chuộng vô nguyên tắc những ham muốn tối đa của trẻ.

Mặt khác do suy nghĩ “mình đã từng khổ rồi, nay có điều kiện con phải được sung sướng, làm ra tiền tiếc gì mà chẳng cho con”, từ đó dễ hình thành ở trẻ thói quen xấu tiêu xài hoang phí, muốn gì được nấy và chạy theo những giá trị vật chất, xem đó như tiêu chuẩn, thước đo giá trị con người.

Trong học sinh hiện nay, chuẩn so sánh “ai sành điệu hơn”, “ai chi đẹp hơn”, “ai là người biết tiêu xài sang trọng, quý phái, độc quyền hơn” được xem là những giá trị của các mối quan hệ. Vì thế không ít trường hợp bạn đã có vật dụng đắt tiền, hàng hiệu thì bạn khác không chịu thua phải có cái đắt hơn để không bị mất mặt.

Bản thân cha mẹ cũng là một tấm gương để trẻ soi rọi, cha mẹ xài đồ xịn, hàng hiệu và quá đề cao giá trị vật chất thì con cái cũng sớm trở thành bản sao của cha mẹ. Cha mẹ sẽ không thể dạy con tiết kiệm và tiêu dùng hạn chế khi bản thân quá mạnh tay cho việc chi tiêu.

Hãy nhìn thấy trước hậu quả

Tiêu dùng hoang phí, vung tay quá trán từ những đồng tiền không do mồ hôi công sức của mình bỏ ra khiến trẻ dễ sống ích kỷ, không biết tôn trọng giá trị lao động của người khác, dễ nảy sinh lối sống hưởng thụ, đua đòi. Về sau khi điều kiện sống không phù hợp, không đáp ứng đủ các nhu cầu, trẻ dễ nảy sinh những tật xấu như tham lam, vụ lợi, thậm chí trộm vặt, cắp vặt những thứ chúng thích mà không thể tự kiềm chế được bản thân khi các nhu cầu vô hạn, không có điểm dừng.

Dạy cho trẻ biết tiết kiệm, quý trọng đồng tiền, chi tiêu hợp lý là những kỹ năng sống rất cần thiết cho tương lai. Khi trưởng thành trẻ sẽ có trách nhiệm với bản thân và gia đình, không có thói quen ỷ lại, dựa dẫm vào cha mẹ, trẻ biết tự lực, biết tiêu xài, chi tiêu theo hoàn cảnh và khả năng, biết chủ động trong cuộc sống, ứng phó linh hoạt các điều kiện, hoàn cảnh sống.

Giáo dục sớm những tính cách tốt từ khi trẻ còn nhỏ rất cần thiết để phát triển lành mạnh cả thể chất lẫn tâm hồn; khi lớn lên trẻ có đủ sức đề kháng với những cạm bẫy, áp lực của bạn bè và có đủ nội lực để chiến thắng những nhu cầu vật chất tầm thường. Vậy để trẻ tránh được lối sống thụ hưởng, tiêu xài hoang phí là trách nhiệm giáo dục của cha mẹ.