Một bé gái mới 2 tuổi 9 tháng mắc chứng ngực to do bệnh lý - Ảnh: TH.L.

Bác sĩ Huỳnh Thoại Loan - trưởng khoa thận nội tiết Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM - cho biết trung bình mỗi tháng bệnh viện tiếp nhận 50-100 bé gái đến khám vì tình trạng ngực to.

Nguyên nhân gây ngực to

“Tình trạng ngực to xuất hiện ở bé gái nhỏ ngày càng nhiều do phụ huynh ngày càng quan tâm đến sức khỏe của con mình. Khi thấy con cái hơi bất thường là phụ huynh đưa đến bệnh viện khám ngay.

Đa số trẻ đến khám vì chứng ngực to ở độ tuổi mẫu giáo (4-5 tuổi). Tuy nhiên, có một số trẻ ngực to mới ở độ tuổi nhà trẻ (2-3 tuổi), cá biệt có bé gái chưa đến 20 tháng tuổi nhưng ngực đã to và mọc cả lông mu, ra huyết âm đạo.

Trong số 50-100 bé gái được gia đình đưa đến khám hằng tháng vì ngực to có khoảng 60-70% bé có cân nặng hơn mức bình thường. 30-40% bé gái còn lại ngực to do có bướu vú lành tính hoặc dậy thì sớm do bệnh lý” - bác sĩ Thoại Loan cho biết.

Theo bác sĩ Thoại Loan, cấu trúc vùng ngực bé gái gồm có mô để tạo tuyến sữa (khi bé trưởng thành), mô mỡ và các mô liên kết. Bất cứ thành phần nào trong vùng ngực phì đại, tăng kích thước hay tăng số lượng cũng sẽ gây nên chứng ngực to. Có ba yếu tố khiến ngực bé gái chưa đến tuổi dậy thì to hơn bình thường.

Một là chứng ngực to lành tính do mô mỡ tích tụ nhiều ở những trẻ gái có cân nặng vượt chuẩn, do bé ăn lượng chất béo không bão hòa nhiều (mỡ của các loại động vật, đồ ngọt) gây tích tụ lớp mỡ ở ngực. Trong trường hợp này, cha mẹ không phải lo lắng vì ngực to tỉ lệ thuận với cân nặng của trẻ.

Hai là bé có ngực to thật sự - một trong những triệu chứng sinh dục thứ phát của tình trạng dậy thì sớm do bệnh lý (u não) hoặc tự phát dậy thì sớm (bé gái trước 9 tuổi, bé trai trước 10 tuổi).

Nếu tình trạng dậy thì xuất hiện quá sớm thường kèm theo những dấu hiệu giới tính khác như bé mọc lông mu, ra huyết âm đạo (bé gái). Ba là ngực to do bé bị tăng sinh mô tuyến vú lành tính, có u bướu ở ngực.

Tầm soát kỹ

Với những bé gái có ngực to hơn bình thường so với lứa tuổi, các bác sĩ cho biết trẻ cần được khám trực tiếp và tầm soát bằng một số xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh. Khi khám bác sĩ sẽ kiểm tra ngực của bé to đều hay chỉ to một bên do có khối u.

Sau đó trẻ sẽ được siêu âm ngực để xác định nhóm, thành phần nào trong ngực phát triển nhiều. Nếu xác định ngực bé to là do tuyến vú phát triển thì phải tầm soát các dấu chứng lâm sàng khác như bé có lông mu hay không, siêu âm xem niêm mạc tử cung có phát triển không và làm một số xét nghiệm định lượng nội tiết tố sinh dục nữ.

Tùy kết quả tầm soát, bác sĩ sẽ đánh giá là bé đã bước vào giai đoạn dậy thì hay chưa, ngực to như vậy bình thường hay bất thường. Với những bé có ngực to ở độ tuổi quá nhỏ (2-3 tuổi) cần phải nhập viện làm một số xét nghiệm chuyên biệt hơn để tầm soát.

Nếu bé dậy thì sớm do bệnh lý thì phải theo dõi, điều trị để ngăn chặn sự dậy thì sớm nhằm cải thiện chiều cao về sau của trẻ vì dậy thì sớm sẽ đóng sớm các đầu xương khiến trẻ lùn khi trưởng thành.

Với những bé gái chỉ thuần túy ngực to, không có dấu hiệu dậy thì khác thường có u, bướu ở tuyến vú (đa số là u lành tính). Những trường hợp này bệnh nhi sẽ được chuyển đến Bệnh viện Ung bướu TP.HCM theo dõi, điều trị. Nếu có chỉ định phẫu thuật, cần có sự phối hợp của các chuyên gia trong lĩnh vực nội tiết nhi và ung bướu nhi để đánh giá độ ác tính của bướu (nếu có) trước khi phẫu thuật.

Thường các bác sĩ chuyên khoa ung bướu luôn thận trọng, cân nhắc khi sử dụng biện pháp phẫu thuật trên tuyến vú trẻ em do đụng đến cơ quan nhạy cảm này sẽ ảnh hưởng đến tuyến sữa sau này khi bé làm mẹ và ngực sẽ rất xấu do bị méo mó, không cân đối.