Phóng to

Đoàn Thị Xuân Phương bên vườn rau sạch theo ý tưởng nghiên cứu của mình - Ảnh: Ngô Phước Tuấn

Từ những nghiên cứu đậm chất học trò ấy, có hai đề tài từ ruộng vườn quê mình sẽ đại diện cho học sinh VN cùng tham dự Hội thi học sinh nghiên cứu khoa học Intel Isef 2010, sẽ diễn ra tại Mỹ từ ngày 9 đến 14-5.

Rác cũng có thể thành phân bón

Mọi việc bắt đầu từ một buổi lao động, nhiều bạn ở rất xa cồng kềnh chở những bao phân chuồng đến bón cây xanh trong trường. Một ý nghĩ chợt lóe lên trong đầu Trần Kim Thanh Vũ (lớp 11B1 Trường THPT Đạ Tẻh, huyện Đạ Tẻh) khi nhìn thấy lá cây rụng đầy sân trường: “Cần gì phải đưa phân chuồng từ gia đình đến trường vừa mệt vừa ô nhiễm. Sao không thể phân hủy lá cây thành phân bón?”.

Trong khi đó, cô bạn Đinh Thị Thu Hà, lớp 11B2 cùng trường với Vũ, đi làm vườn thấy thân cây chuối phân hủy và có nhiều giun đất, Hà nghĩ “phải chăng giun đất phân hủy thân cây chuối được?”.

Vô tình hai ý tưởng gặp nhau và đề tài “Phân hủy rác thải hữu cơ từ hộ gia đình và trường học theo phương pháp lên men kết hợp với nuôi trùn quế” của hai bạn ra đời.

Học sinh vùng quê nghiên cứu khoa học chưa quen, cơ sở vật chất của trường cũng vô cùng thiếu thốn. Hai bạn tình nguyện làm lao công sau những giờ học để đem rác (giấy vụn, lá cây) về nhà làm vật liệu nghiên cứu.

“Nhiều bạn thấy cứ nghĩ hai đứa nhặt để bán giấy vụn. Khi biết bọn mình đang nghiên cứu về quy trình xử lý rác tại lớp học thì các bạn không còn xả giấy trong lớp nữa mà gom lại tặng bọn mình” - Thu Hà cho biết.

Được thầy hướng dẫn, bạn bè giúp một tay nhưng mới tập tành nghiên cứu, kết quả “không giống ai” trong vài lần đầu tiên vì rác được ủ mà không thấy phân hủy gì. Những câu hỏi dồn dập trong đầu: “Độ ẩm đã hợp lý chưa, thành phần lên men có đúng liều lượng, nghiên cứu có đúng quy trình không?”.

Thật bất ngờ, hơn một tháng sau hai cô bạn đã nở nụ cười vì nghiên cứu của mình đã có kết quả như ý tưởng ban đầu.

“Rác thải sau khi thu gom sẽ phân thành những loại rác hữu cơ cho vào thùng có chứa lân, emic, vôi. Sau khi ủ 15 ngày, lượng rác phân hủy đến 40%, sẽ cho tiếp trùn quế cùng một ít phân chuồng vào. Cho trùn quế vào hơn 20 ngày, độ phân hủy rác nhanh thấy rõ. Đợi phân hủy gần hết mình lấy phân vừa được phân hủy bón cho cây, trùn quế để nuôi gia cầm, cho cá ăn, góp phần trong mô hình kinh tế gia đình nông thôn” - Hà tóm tắt kết quả nghiên cứu của nhóm.

Vườn rau sạch của Phương

Sinh ra và lớn lên cùng rau, có thể nói như thế về bạn Đoàn Thị Xuân Phương (lớp 11C Trường THPT Đức Trọng, huyện Đức Trọng). Phương nói về ý tưởng của mình: “Có lần nghe bố nói cóc có thể bắt muỗi. Mình biết giá rau sạch hiện nay khá cao, sao không thử dùng cóc thay thuốc trừ sâu để diệt sâu bọ và côn trùng, vừa lợi cho nông dân, người tiêu dùng lại bảo vệ môi trường. Mình ấp ủ và nuôi ý tưởng ấy từ hơn một năm trước”.

Ngay lúc nhà trường phát động cuộc thi học sinh nghiên cứu khoa học Intel Isef, Phương liền đăng ký đề tài “Sử dụng cóc làm thiên địch - giải pháp diệt trừ sâu bọ hữu hiệu”.

Để nghiên cứu, Phương xin phép gia đình cho riêng mình 100m² đất rồi mua giống về tự làm. Không biết tập tính sống của cóc, cũng ít kinh nghiệm trồng rau nên thời gian đầu Phương hầu như chẳng thu được kết quả nào như ý muốn.

Những tháng ngày ăn nằm cùng rau và cóc ngoài vườn rau, nhiều tối trời rất lạnh Phương cũng phải ra vườn xem cóc hoạt động thế nào mà chẳng thấy kết quả khả quan.

Vừa làm vừa rút kinh nghiệm, Phương dần có nghề hơn trong việc chăm vườn rau, đặc biệt là hiểu thêm về tập tính của cóc trong việc nuôi ở vườn. Kết quả không phụ lòng người, sau hai tháng một vườn rau mẫu có nuôi cóc cho rau xanh tốt không kém gì những vườn rau khác.

Càng vui hơn khi kết quả kiểm nghiệm độ sạch của rau đảm bảo những thông số an toàn cho việc sử dụng.

“Mình rất tự tin với kết quả nghiên cứu này vì việc dùng cóc diệt sâu bọ, côn trùng sẽ giúp tăng độ sạch cho rau lên rất cao, thay vì phải dùng thuốc trừ sâu như hiện nay ở nhiều nơi” - Phương bộc bạch.