Du khách quốc tế đếm thăm TP.HCM bằng tàu biển qua cảng Hiệp Phước, huyện Nhà Bé, TP.HCM - Ảnh: Quang Định

Phải đặt ra vấn đề này vì Đại hội X Đảng bộ TP nói riêng, Đại hội Đảng toàn quốc diễn ra trong bối cảnh tình hình trong nước, quốc tế có nhiều thời cơ mới, thách thức mới, phức tạp, đặt chúng ta trước thử thách chưa từng có.

Đó là những thời cơ thách thức mới mà ta chưa lường trước được, đặt chúng ta trước bối cảnh hoàn toàn khác so với tất cả các kỳ đại hội trước. Trong đó, nổi bật nhất là tình hình Biển Đông.

Đi đầu chống 4 nguy cơ

Mới đây, Bộ Chính trị góp ý dự thảo báo cáo chính trị của TP, đòi hỏi TP phải đóng góp cao hơn cho sự phát triển của cả nước. Đó là nhiệm vụ rất nặng nề. TP phải nâng cao hơn nữa tư duy đổi mới, bởi như vậy thì mới làm tròn nhiệm vụ mà bối cảnh lịch sử và Bộ Chính trị đã giao.

Đại hội X Đảng bộ TP cần đối diện với bốn nguy cơ đã được đặt ra từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII. Sau 20 năm, bốn nguy cơ không những không giảm mà còn gia tăng. Đó là các nguy cơ tụt hậu, chệch hướng, tiêu cực tham nhũng và diễn biến hòa bình.

Về nguy cơ tụt hậu, cách đây 20 năm chúng ta đã nhìn thấy nguy cơ thua kém các nước xung quanh như Singapore, Thái Lan... So với trước, bây giờ đất nước càng tụt hậu hơn không chỉ là kinh tế mà còn về văn hóa xã hội.

Đạo đức xã hội, nhất là đạo đức học đường, gia đình, nhân cách con người ngày càng sa sút. Nếu nhận thức văn hóa xã hội là nền tảng thì việc tụt hậu này còn nguy cơ cao hơn là tụt hậu kinh tế. Không thể phủ nhận nguy cơ này, phải đề cập tới trong kỳ đại hội.

Nguy cơ tụt hậu cũng nên đặt trong bối cảnh lịch sử hiện nay, khi thế giới đang đổi mới từng ngày từng giờ. Mặt khác, trước bối cảnh bị đe dọa ở Biển Đông, phải giàu phải mạnh thì mới bảo vệ được Tổ quốc. TP.HCM là TP đi đầu, càng phải hiểu sâu sắc về nguy cơ tụt hậu này.

Về nguy cơ chệch hướng, trước đây ta chỉ dự báo là có dấu hiệu thôi. Hiện nay có những xu hướng khác nhau trong Đảng, tuy là chuyện bình thường nhưng phải được đặt ra để giải quyết triệt để, nhất là về lý tưởng.

Theo tôi, cách giải quyết tốt nhất là tổ chức đối thoại thẳng thắn trên tinh thần đồng đội để góp phần xây dựng sự đoàn kết trong nội bộ, không tránh né.

Về nguy cơ tiêu cực, tham nhũng, trước đây lẻ tẻ ở từng cá nhân, nay thành tổ chức, làm xấu đi hình ảnh của Đảng, nội bộ mất lòng tin, ảnh hưởng đến người dân. TP phải đặt ra và quyết liệt trong đại hội lần này, phát huy hết vai trò của Mặt trận và các đoàn thể, nhất là Đoàn thanh niên để chống tham nhũng.

Về nguy cơ diễn biến hòa bình, hiện nay đã phức tạp hơn trước rất nhiều. Đây không phải là nguy cơ xa xôi gì nữa mà là chúng ta đang ở ngay trong đó rồi, trong khi TP.HCM lại là nơi dễ thực hiện diễn biến hòa bình nhất.

Nghị quyết Đại hội X lần này phải đặt ra trách nhiệm nặng nề là TP phải đi đầu chống và đẩy lùi bốn nguy cơ nói trên.

Xác định những quả đấm chiến lược

Tôi thấy dự thảo báo cáo chính trị của TP lần này tuy toàn diện, cụ thể hơn, đi sâu vào những vấn đề thực tiễn đang đặt ra, nhưng còn có phần dàn trải. Cần xác định rõ để bứt phá, để TP đi đầu cả nước thì phải xác định trọng tâm, trọng điểm ở một số vấn đề:

Quy hoạch tổng thể phải gắn liền TP và khu vực. TP phải đi đầu thúc đẩy cả khu vực, cả nước phát triển.

Về công nghiệp, trước hết cần đầu tư phát triển đặc khu kinh tế, phát triển khu vực phía Nam TP và hướng ra biển. Vì khu vực này đã có sẵn những cơ sở rất thuận lợi như Khu chế xuất Tân Thuận, cảng Hiệp Phước, Khu công nghiệp Hiệp Phước...

Ngoài ra, cần tập trung xây dựng các khu công nghiệp phụ trợ, đủ sức cung cấp nguyên liệu phụ tùng. Đổi mới, nâng cao vai trò của ban quản lý các khu công nghiệp - khu chế xuất, khu công nghệ cao theo cơ chế một cửa tại chỗ, tự đảm bảo tài chính, với mô hình ban quản lý hành chính, kinh tế...

Trong nông nghiệp, phải đưa công nghệ cao vào sản xuất, làm đầu tàu thúc đẩy nông nghiệp của cả vùng đồng bằng sông Cửu Long phát triển.

TP phải đi đầu trong hình thành trung tâm thương mại - dịch vụ - du lịch, trong đó mũi nhọn là du lịch, và trung tâm khoa học kỹ thuật trên cơ sở tập hợp số trí thức trong nước và trí thức kiều bào. Những điều này TP đã đặt ra rồi nhưng chưa thật sự tương xứng với tiềm năng.

Về vấn đề nâng cao chất lượng cuộc sống, điều quan trọng trước hết là phải giải quyết hiệu quả sự chênh lệch giàu nghèo, giải quyết chỗ ở cho người thu nhập thấp.

Bên cạnh đó, cần xây dựng đạo đức học đường, gia đình, nhân cách sống của con người Sài Gòn: trọng nghĩa khinh tài, hết lòng cứu giúp người khác theo tinh thần Lục Vân Tiên.

Nói về chất lượng quản lý hành chính, TP không phải là địa phương xếp hạng nhất cả nước. Đà Nẵng, trước đây là Bình Dương đi đầu về chất lượng quản lý đều do thực hiện thủ tục hành chính một cửa. Tôi đề nghị TP nên thực hiện cơ chế này trong toàn bộ nền hành chính để đưa TP đi đầu trong nhiệm kỳ này.

Với những vấn đề thực tiễn đang đặt ra, nhưng chưa được ghi nhận trong các điều luật, TP nên xin trung ương cho làm thí điểm, tạo điều kiện để đổi mới.

Muốn thực hiện những giải pháp nêu trên, tập thể lãnh đạo TP phải kế thừa xuất sắc các bậc tiền nhiệm, dám làm dám chịu trách nhiệm, “không sợ mất ghế” như lời đồng chí Võ Văn Kiệt từng nói. Trong đó, điều kiện tiên quyết để thực hiện đột phá, đi đầu là phải trẻ hóa đội ngũ cán bộ lãnh đạo các cấp