Chủ trương “Xây dựng hình ảnh đẹp cho thủ đô” đương nhiên là cần thiết. Tuy nhiên, điều quan trọng là làm sao ít phạt mà người dân vẫn chấp hành tốt.

Ở TP.HCM, cơ quan chức năng cho biết đã triển khai công tác này từ lâu (nghị định 171/2013/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1-1-2014), nhưng thực tế cho thấy tình trạng lấn chiếm lòng lề đường làm nơi mua bán, hoặc dừng, đậu xe mua hàng trên nhiều tuyến giao thông chính chưa được giải quyết. Cảnh người bán lẫn người mua đứng hẳn dưới lòng đường vẫn dễ dàng nhìn thấy.

Phạt khách mua hàng đậu xe trái phép thì dễ vì dù sao họ cũng có phương tiện, giấy tờ đảm bảo cho việc chấp hành quyết định xử phạt. Còn người bán hàng bằng xe đạp, xe đẩy, những gánh hàng rong ngồi trên vỉa hè thì không dễ xử phạt.

Thường thì khi thấy lực lượng chức năng, người vi phạm hay “bỏ của chạy lấy người”, do hàng hóa họ đang bán chỉ là thúng bắp luộc, thùng kem hoặc rổ trứng vịt lộn... giá trị có khi nhỏ hơn mức tiền phải đóng phạt.

Tôi thấy cách làm của TP Đà Nẵng có vẻ hiệu quả hơn khi chủ yếu là tuyên truyền, vận động, giáo dục ý thức tự giác của người dân. Tôi đã có nhiều dịp đến thành phố năng động này. Ấn tượng tốt đẹp để lại là đường phố luôn sạch rác, không có nạn lấn chiếm lòng lề đường làm nơi buôn bán, không có người bán hàng rong, không có người ăn xin chèo kéo, càng không lo bị “chặt chém”.

Để đảm bảo nguồn sống cho người bán hàng, chính quyền các cấp cần quan tâm đến vấn đề quy hoạch những nơi được phép mua bán, tạo điều kiện giúp người dân chấp hành pháp luật.

Ở những tuyến đường cấm bán hàng rong, cần đặt bảng cấm tại nhiều vị trí. Thực tế cho thấy TP.HCM đã làm tốt việc này ở khu vực trung tâm TP.

Cán bộ, công chức phải làm gương trước tiên trong việc “nói không” với mua hàng dưới lòng đường.

Đã có địa phương rất nghiêm khắc, điển hình như Thành ủy Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu ra văn bản cấm cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức mua hàng ở lòng lề đường, những ai vi phạm ngoài việc lập biên bản xử lý, còn bị quay phim, chụp ảnh (Tuổi Trẻ 6-11-2013). Kỷ cương phép nước muốn thực hiện nghiêm phải bắt đầu từ những “công bộc” của dân.

Công cuộc mưu sinh đương nhiên khiến người dân phải nghĩ ra nhiều cách làm ăn. Vậy nên, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước không chỉ là phạt, mà cần giúp dân vừa có thu nhập lại vừa đảm bảo tính hợp pháp.