Nghiên cứu viên tại phòng thí nghiệm nghiên cứu cấu trúc vật liệu Trường ĐH Bách khoa (ĐHQG TP.HCM) - một trong những đơn vị có nhiều bài báo công bố quốc tế hằng năm - Ảnh: TRẦN HUỲNH

Nhà trường còn hỗ trợ 10 triệu đồng/đề tài khi viết thuyết minh đấu thầu đề tài cấp nhà nước, đề tài NAFOSTED; hoặc 35 triệu đồng/đề tài nếu đề tài không được chấp thuận và chuyển thành đề tài cấp trường.

Nhiều trường ĐH khác cũng đã treo thưởng từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng cho giảng viên có bài báo công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế. Chính sách này có phải là giải pháp tối ưu để thúc đẩy nghiên cứu khoa học của trường ĐH?

Sẵn sàng đầu tư tiền tỉ

Từ đầu năm 2017, ĐH Công nghiệp TP.HCM cũng đã áp dụng chính sách thưởng cho giảng viên có bài báo đăng trên các tạp chí khoa học ISI/Scopus với mức 30 triệu đồng/bài (trước đó, mức thưởng là 8 triệu đồng/bài). 

"Đối với đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường thường được hỗ trợ khoảng 60 triệu đồng. Nhưng để khuyến khích các đề tài mang tính thực tiễn, nhà trường sẵn sàng đầu tư đến 2 tỉ đồng hỗ trợ chuyển giao công nghệ", TS Nguyễn Thiên Tuế - hiệu trưởng nhà trường - cho hay.

PGS.TS Nguyễn Xuân Hoàn - phó hiệu trưởng phụ trách ĐH Công nghiệp thực phẩm TP.HCM - cho biết: "Năm học này, trường chúng tôi tăng mức đầu tư kinh phí cho hoạt động nghiên cứu khoa học lên 200% với 2 tỉ đồng. Trường cũng đưa ra chính sách mới khuyến khích nghiên cứu khoa học trong giảng viên và sinh viên. 

Theo đó, giảng viên có bài báo đăng tải trên các tạp chí khoa học uy tín của quốc tế danh mục ISI sẽ được thưởng 50 triệu đồng, đăng trên tạp chí khoa học của trường cũng được hỗ trợ 3 triệu đồng. Sinh viên có công trình nghiên cứu tốt sẽ được hỗ trợ tối đa 300 triệu đồng/đề tài".

Nhiều năm nay, ĐH Quốc tế (ĐH Quốc gia TP.HCM) quy định giảng viên trình độ GS phải có 2 bài báo quốc tế/năm, PGS có 1 bài báo quốc tế và ít nhất 1 bài báo trong nước/năm, TS có 1 bài báo quốc tế/năm và ThS có ít nhất 1 bài báo trong nước/năm. 

Nếu giảng viên có công bố khoa học vượt quy định này được thưởng 1.500 USD/bài báo quốc tế ISI (hơn 30 triệu đồng).

Từ tháng 2-2011, ĐH FPT đã thực hiện chính sách thưởng cho các công trình khoa học của cán bộ nhân viên, giảng viên cơ hữu, sinh viên của trường được công bố trên các tạp chí khoa học trong danh sách ISI. 

Theo đó, mức thưởng cho bài báo đăng trên các tạp chí trong ISI Journal Standard List là 40 triệu đồng, đăng trên các tạp chí trong ISI Journal Expanded List là 20 triệu đồng... 

TS Lê Trường Tùng - chủ tịch HĐQT Trường ĐH FPT - cho biết: "Chúng tôi muốn giảng viên phải nhảy vào cuộc chơi quốc tế với việc công bố trên các tạp chí uy tín".

Tuy vậy, ông Lê Trường Tùng cũng thừa nhận đưa ra chính sách thưởng cho giảng viên nghiên cứu thì dễ, nhưng tổ chức nghiên cứu khó hơn rất nhiều

Thưởng lớn, giảng viên vẫn không màng

GS.TS Nguyễn Trọng Hoài - phó hiệu trưởng ĐH Kinh tế TP.HCM - cho biết: "Từ năm 2012, trường đã có chính sách tài trợ tối đa 150 triệu đồng/bài báo công bố quốc tế trên các tạp chí khoa học ISI/Scopus. Dẫu vậy, chỉ có khoảng 15% giảng viên của trường tham gia hoạt động trên. Do đó nhà trường phải đưa ra thêm chính sách mới". 

Cũng theo ông Hoài, nếu chỉ thưởng cao sẽ không thúc đẩy được việc nghiên cứu hàn lâm và công bố quốc tế. 

Trường đã và sẽ có nhiều giải pháp song song việc tài trợ tiền cho giảng viên như: tổ chức các lớp tiếng Anh học thuật cho giảng viên; mời các chuyên gia/GS ngoài nước gắn kết, hợp tác với trường trong công bố quốc tế; tổ chức hội thảo về công bố quốc tế theo nhóm chuyên ngành với diễn giả là các giảng viên có kinh nghiệm công bố quốc tế và tổng biên tập tạp chí đạt chuẩn ISI/Scopus; thành lập các nhóm nghiên cứu mạnh (chuyên ngành hoặc liên ngành)...

TS Nguyễn Thiên Tuế cũng cho rằng chính sách thưởng tiền giảng viên có bài báo công bố quốc tế chỉ tác dụng một phần. Điều quan trọng hơn là việc tạo môi trường thật tốt mới có thể thúc đẩy nghiên cứu khoa học trong giảng viên. Nhà trường đã tập trung đầu tư thành lập các nhóm nghiên cứu trẻ có giảng viên liên khoa cùng phối hợp nghiên cứu.

Theo TS Lê Văn Út - trưởng phòng quản lý phát triển khoa học và công nghệ ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM), nghiên cứu là nhiệm vụ của giảng viên ĐH, của nhà khoa học. 

"Đó là công việc mà nhà khoa học phải làm và được trả lương để làm. Chính sách này tốt hơn chính sách khen thưởng khủng. Tại trường chúng tôi, nhiều chức vụ chuyên môn được trả lương rất hậu. Nhưng nếu hằng năm người giữ chức vụ đó không có công bố ISI/Scopus tác giả chính thì xem như không làm tròn trách nhiệm đối với chức vụ đó và sẽ bị xem xét lại", TS Lê Văn Út nói.