Phóng to

Nguyên nhân bệnh chưa rõ ràng, nhưng hiện giới khoa học nhận thấy nó có yếu tố gia đình (70-90%); các trạng thái thần kinh căng thẳng, trầm cảm, lo âu... có thể làm xuất hiện bệnh hoặc bệnh nặng thêm. Ngoài ra, rượu và một số chất trong ăn uống cũng làm tăng bệnh.

Bệnh thể hiện như thế nào?

Bệnh ĐNĐ thường khởi phát ở người trẻ, thành cơn và tái diễn. Bệnh không đau hằng ngày, mà chỉ xuất hiện từng cơn và ít khi đến 8 cơn/tháng. Thời gian mỗi cơn đau kéo dài từ 2-4 giờ, nhưng cũng có thể 1-2 ngày với tính chất đặc biệt: Chỉ đau khu trú ở một nửa đầu, đau giật giật theo nhịp mạch đập, đau vừa phải hoặc dữ dội, có thể thay đổi từ cơn này đến cơn khác. Kèm theo cơn đau có thể buồn nôn, nôn, sợ tiếng động và ánh sáng.

Trong một số trường hợp (khoảng 10%) trước khi cơn đau xảy ra có thể có một vài triệu chứng báo trước như dị cảm, rối loạn thị giác, rối loạn tiêu hóa... Cơn ĐNĐ có thể thưa mỗi tháng chỉ 1-2 lần, nhưng cũng có thể dày 4-5 lần/tháng. Cơn đau xuất hiện có thể bởi nhiều yếu tố như do co rồi giãn mạch não, do tăng chất trung gian hóa học serotonin, do sự tích tụ ion canxi trong tế bào thần kinh...

Các thuốc điều trị

Điều trị bệnh ĐNĐ bao gồm điều trị cắt cơn và điều trị dự phòng. Các thuốc chống trầm cảm được sử dụng kết hợp.

Loại thuốc điều trị cắt cơn

Đối với các thể nhẹ, cơn đau xảy ra thưa, thời gian mỗi cơn ngắn, cường độ đau nhẹ hoặc vừa phải thì dùng các thuốc giảm đau thông thường không steroid (aspirin, indometacin, diclofenac...); với người bệnh dạ dày thì dùng paracetamol.

Với ĐNĐ thể nặng cơn đau dày, có thể dùng một trong các thuốc sau:

- Naproxen: Là thuốc chống viêm giảm đau không steroid dẫn xuất của acid propionic có tác dụng ức chế quá trình tổng hợp các prostaglandin làm hạ nhiệt, giảm đau. Thuốc có tác dụng tốt giảm cơn ĐNĐ. Không dùng cho người bệnh loét dạ dày, người hen suyễn, phụ nữ có thai hoặc nuôi con bú, trẻ em dưới 15 tuổi.

- Gynergen: Làm mất cơn ĐNĐ do làm co các nhánh ở động mạch cảnh ngoài, trị nhức đầu do vận mạch. Không dùng thuốc quá 7 ngày, nếu cần phải nghỉ mấy ngày mới được dùng tiếp. Phụ nữ có thai, người bệnh tim, người suy gan thận nặng, xơ cứng động mạch, suy tuần hoàn ngoại vi không được dùng.

Điều trị với mục đích dự phòng

Áp dụng cho những người có cơn đau dày, thể nặng để ngăn ngừa cơn tái phát. Các thuốc này có tác dụng trực tiếp đến các yếu tố tạo cơn đau. Có thể dùng một trong các thuốc sau:

- Dihydroergotamin: Có tác dụng duy trì thế cân bằng vận mạch ở não và kháng serotonin. Cụ thể: kích thích chủ vận một phần các thụ thể alpha - adrenergic, đặc biệt là hệ thống tĩnh mạch; ổn định tính tăng phản ứng ở các mạch máu nhất là ở hệ thống động mạch cảnh ngoài. Phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con bú, người suy gan, thận nặng... không được dùng.

- Pizotifen: Chống lại sự tăng cường chất trung gian hóa học serotonin, điều trị cơ bản bệnh ĐNĐ, nhức đầu vận mạch hoặc sau chấn thương. Phụ nữ có thai, nam giới phì đại tuyến tiền liệt, người bệnh tăng nhãn áp (glaucome) không được dùng.

- Flunarizin: Ngăn chặn sự tích tụ ion canxi trong tế bào thần kinh. Chống chóng mặt do nguyên nhân ở trung ương thần kinh và phòng bệnh ĐNĐ.

Tuy nhiên, thuốc như con dao hai lưỡi, ngoài tác dụng điều trị nó còn có những tác dụng phụ không mong muốn, những điều cần lưu ý, những chống chỉ định, tương tác thuốc... Bởi vậy người bệnh chỉ nên dùng thuốc khi đã được thầy thuốc chuyên khoa thần kinh thăm khám có chẩn đoán xác định và chỉ định thuốc cụ thể.

Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh ĐNĐ cần có chế độ ăn uống thích hợp như: tránh uống rượu, hạn chế bia, cà phê, không hút thuốc và tránh khói thuốc. Tránh những cơn căng thẳng về thần kinh. Bảo đảm giấc ngủ tối thiểu 7 giờ mỗi ngày. Tập luyện đều đặn để giảm áp và tăng cường tuần hoàn. Với phụ nữ cần tránh dùng thuốc ngừa thai có chứa estrogen.