Phóng to

Du khách Hàn Quốc tham quan mô hình phòng học của CHDCND Triều Tiên gần khu phi quân sự vào ngày 5-12 - Ảnh: Reuters

Theo Reuters, trong cuộc họp báo thường kỳ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Khương Du cho rằng trách nhiệm duy trì hòa bình tại khu vực Đông Bắc Á cần “được tất cả các bên trong khu vực gánh vác”. Bà Khương Du cũng bác bỏ tin do tờ Washington Post đưa hôm 5-12, trong đó dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ cáo buộc Trung Quốc để CHDCND Triều Tiên khởi động chương trình làm giàu uranium và tiến hành các cuộc tấn công Hàn Quốc. Bà nhấn mạnh: “Chúng tôi cảm thấy cáo buộc này thật vô trách nhiệm... Tất cả mọi người đều có thể nhận thấy những nỗ lực của Trung Quốc (nhằm duy trì hòa bình và ổn định)”.

Cùng ngày, Bộ trưởng Thống nhất Hàn Quốc Hyun In Taek cho rằng Hàn Quốc nên chuẩn bị cho tiến trình tái thống nhất với CHDCND Triều Tiên, đồng thời vụ pháo kích ngày 23-11 vừa qua vào đảo Yeonpyeong là “lựa chọn tồi nhất” của chính quyền Bình Nhưỡng.

Quả thật vụ tấn công đó đã làm thay đổi một cách khá triệt để cục diện tại Đông Bắc Á khiến khó lường định những diễn biến sắp tới.

Chẳng hạn 70% dân chúng Hàn Quốc hiện nay ủng hộ lập trường cứng rắn với miền bắc. Các nhà chính trị ở Hàn Quốc từng ủng hộ chính sách Ánh Dương đã quay sang ủng hộ chính sách cứng rắn.

Thái độ “cứng ngoài, mềm trong” của Tổng thống Lee Myung Bak trong hai năm đầu cầm quyền cũng đã chuyển sang cứng rắn cả trong lẫn ngoài. Năm hòn đảo thuộc chủ quyền Hàn Quốc đã được quân sự hóa. Bộ trưởng quốc phòng mới khẳng định sẽ trả đũa thích đáng, kể cả việc dùng không quân mà Hàn Quốc vốn chiếm ưu thế.

“Tam giác thép” Mỹ - Nhật - Hàn nay cũng đang được gia cố. Hàn Quốc cuối cùng đã tạm dẹp bỏ hiềm khích do lịch sử để lại để bắt tay Nhật Bản. Hàn Quốc nhanh chóng đặt bút ký Hiệp định tự do thương mại Mỹ - Hàn, dù có sự phàn nàn rằng Seoul đã có nhiều nhượng bộ đối với Washington. Các ngoại trưởng Mỹ - Nhật - Hàn gặp nhau hôm 6-12 tại Washington đã nhất trí tham khảo, phối hợp, hỗ trợ lẫn nhau để đối phó với trạng thái chiến lược mới. Nhiều hãng tin gọi đó là cách “Mỹ liên kết đồng minh gây sức ép với Trung Quốc”.

Chính quyền Bình Nhưỡng hẳn cũng nhận thấy những nguy cơ tiềm ẩn một khi Bắc Kinh quyết định thay đổi sách lược, có thể dẫn tới chủ động tham gia lệnh trừng phạt của LHQ, ngừng viện trợ kinh tế, ngừng các hợp đồng thương mại về dầu lửa và lương thực... Tờ Nhân Dân Nhật Báo của Trung Quốc đã đăng bài của Zhang Liangui, giáo sư Trường Đảng trung ương, trong đó nêu rõ quan điểm: “Đối với bán đảo Triều Tiên, Trung Quốc giữ thái độ trung lập”.

Người châu Á vốn quen “tọa sơn quan hổ đấu”, nay chứng kiến “ngư ông đắc lợi” trong các vùng nước của mình. Nước Mỹ đang vận dụng một cách khá linh hoạt sức mạnh cứng và mềm để khẳng định sự hiện diện chính trị và quân sự tại Đông Bắc Á cũng như châu Á. Suy yếu nhiều do cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu vừa qua, ngân sách quốc phòng bị cắt giảm đáng kể, chính quyền Mỹ hiện nay lựa chọn giải pháp can dự có trọng tâm, trọng điểm.

Trung Quốc hẳn sẽ dè chừng việc Mỹ áp dụng lại phương pháp tập hợp lực lượng cổ điển từng thực thi trong suốt thế kỷ 20: Khi thế và lực Mỹ không còn áp đảo ở miền Viễn Đông thì Washington gia cố đồng minh cũ, thiết lập đồng minh mới, từ đó cầm trịch cuộc chơi ở khu vực trọng yếu này.

Tuy vậy, Trung Quốc vẫn có lợi thế sân nhà. Các bên liên quan vẫn có các lợi ích tùy thuộc về chính trị, an ninh và kinh tế. Tại Hàn Quốc, có tiếng nói cho rằng Nhà Xanh cần có sách lược khôn khéo, không nên liên tục chỉ trích và phê phán Trung Quốc, đẩy Trung Quốc về phía CHDCND Triều Tiên; Hàn Quốc cần có sách lược tranh thủ Trung Quốc.

Trong cuộc điện đàm mới đây với Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, Tổng thống Mỹ Barack Obama vẫn bày tỏ mong muốn giải quyết vấn đề hạt nhân bán đảo Triều Tiên thông qua đối thoại và sẽ giữ liên lạc chặt chẽ với Trung Quốc trong vấn đề này. Tổng thống Mỹ cũng kêu gọi Trung Quốc hợp tác nhằm gửi một “thông điệp rõ ràng” tới Triều Tiên.

Tình hình rất căng thẳng nhưng hòa bình vẫn có thể được bảo vệ với sự tỉnh táo và kiềm chế của tất cả các bên liên quan.