Ảnh: Chi Anh

Gia Cát Lượng tự Khổng Minh, hiệu Ngọa Long tiên sinh, là nhà chính trị, nhà quân sự kiệt xuất của Trung Quốc cổ đại, là nhân vật nổi bật trong tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa (một trong “tứ đại danh tác” của văn học cổ điển Trung Hoa).

Và nhiều người đọc Tam quốc diễn nghĩa đều phải mê mệt nhân vật tài giỏi lẫy lừng này, thậm chí mặc định cuộc đời của Ngọa Long tiên sinh là chính như những gì La Quán Trung đã kể.

Kỳ thực là không. Đã là tiểu thuyết lịch sử ắt ít nhiều hư cấu. Chỉ biết cả hai cuốn đã không đọc thì thôi, đọc rồi khó rời trang sách. Nếu Tam quốc diễn nghĩa mô tả về một Gia Cát Lượng đa mưu túc trí trên chiến trường, thì ở Gia Cát Lượng - kẻ trí đa truân lại khắc họa một Gia Cát Lượng biết làm kinh tế, giỏi nhìn người và dùng người ở chốn quan trường.

Vốn thông minh, học đâu nhớ đó, biết học hỏi từ những người xung quanh và luôn ôm mộng giúp đời, những điều đó đã làm nên một Gia Cát Lượng tài giỏi hơn người. Hơn người nhưng rồi cũng phạm không ít sai lầm, trải qua lắm gian truân.

Để rồi cuối đời ở tuổi 54, Ngọa Long rút ra những triết lý cuộc đời nghe có chút ngậm ngùi: Anh không thể lựa chọn thời gian và nơi chốn ra đời, nhưng anh có thể chọn cho mình một đường đi, cho dù khoảnh khắc đầu tiên đặt chân lên đường đó không phải do anh muốn, nhưng ở ngã rẽ tiếp theo anh vẫn có thể quyết định phương hướng cho cuộc đời mình...

Giọng văn hài hước, ngôn ngữ hiện đại, thậm chí cà rỡn, bộ ba tác giả Thẩm Thầm - Trương Úc Long - Hoàng Hâm đã xây dựng nên một nhân vật Gia Cát Lượng rất thực với những sân si ái ố đời thường.

Điều thú vị không dừng lại ở đó mà còn là khép lại trang sách, người đọc rút ra cho mình nhiều bài học về nhân tình thế thái, về thói cư xử ở đời và cả với những ai có tư chất làm quan là bao bài học về cách dùng người.

Sách do NXB Văn Học ấn hành, Đặng Minh Thúy, Bùi Thị Hương dịch, Chu Thanh Nga hiệu đính.