Phóng to

Hai cha con Tạ Bôn, Tạ Tôn và dàn nhạc

Đêm 9-4-2007 của Nhà hát Giao hưởng nhạc vũ kịch TP.HCM (HBSO) tại Nhà hát TP là một recital violin - chương trình độc tấu violin nhân sinh nhật lần 65 của GS-NSND Tạ Bôn, nghệ sĩ và người thầy violin hàng đầu Việt Nam nửa thế kỷ qua.

Gặp ông tại nhà riêng ở một con hẻm đường Bàn Cờ, Q.3, TP.HCM. Cây đàn trên bàn và sách nhạc đang mở trên giá. Hỏi ông: “Biểu diễn một chương trình lớn như thế này với hai concerto và mấy tác phẩm khác, chuyện tuổi tác có ảnh hưởng lắm không?”. Người hỏi lo lắng, còn ông thì cười rồi nói ngay: “Tôi vẫn tập đàn đều đặn hằng ngày vì thế... cũng chưa đến nỗi nào. Năm 2005 tôi vừa biểu diễn một recital violin tại City Hall Theatre Hong Kong (Trung Quốc)”.

Ngắm kỹ căn phòng nhỏ, toàn bộ sàn gỗ dành cho múa, nơi dạy của NGND Kim Dung vợ ông và nơi tập của con gái Thùy Chi, ở một góc là giá nhạc với bản nhạc đang mở, trên tường là những ảnh múa của Thùy Chi. Thùy Chi sẽ biểu diễn trong đêm 9-4 tác phẩm múa Ước mơ tuổi xuân mừng bố. Cô vừa chấm dứt hợp đồng biểu diễn ba năm cho đoàn Trung Hoa Cẩm Tú (Thâm Quyến, Trung Quốc) để về giảng dạy tại Trường Múa TP.HCM và chuẩn bị học tiếp đại học. Con trai Tạ Tôn đang học lấy chứng chỉ master (về sư phạm âm nhạc) tại Đại học Houston (Hoa Kỳ), chỉ bay về vài ngày biểu diễn cùng bố trong concerto cho hai violin và dàn nhạc dây (tác phẩm của Bach) rồi lại bay đi ngay.

Cả ba cha con Tạ Bôn trên sân khấu nghệ thuật hàn lâm là một điều đặc biệt, song đó chỉ là điều tiếp nối truyền thống gia đình họ Tạ này. Cụ Tạ Phước thân sinh của GS-NSND Tạ Bôn thuộc lớp người chơi đàn violin đầu tiên ở VN. Cụ có tới ba người con theo học violin (Tạ Bôn, Tạ Tuấn, Tạ Đôn) và một người học cello (Tạ Huấn). Cụ Tạ Phước là người thầy dạy đầu tiên của các con và là hiệu trưởng đầu tiên của Trường Âm Nhạc VN (nay là Nhạc viện Hà Nội).

Tạ Bôn là học sinh đầu tiên được cử đi du học và dự thi nghệ thuật quốc tế, 12 tuổi (1954) đã được cử đi học violin tại Trung Quốc, năm 16 tuổi (1958) tham gia cuộc thi violin quốc tế Enescu (Romania) và được nhận bằng. Từ 1958 Tạ Bôn du học tại Liên Xô, tốt nghiệp đại học và nghiên cứu sinh tại Nhạc viện Tchaikovsky (Matxcơva), nhạc viện nổi tiếng hàng đầu thế giới. Ông đã ba lần được mời làm giám khảo cuộc thi quốc tế P.I. Tchaikovsky (Nga 1978, 1982, 1986), hai lần là giám khảo cuộc thi quốc tế J.S. Bach (Đức 1980, 1984). Sau thời gian giảng dạy và đảm nhiệm phó giám đốc Nhạc viện Hà Nội, từ 1994 ông vào TP.HCM làm việc tại HBSO ở vị trí trưởng đoàn giao hưởng đến năm 2006. Từ 2007 ông là cố vấn nghệ thuật của HBSO.

Cả nhà đã ở trên sân khấu, còn bây giờ, đêm 9-4 này, trong gia đình bốn người của NSND Tạ Bôn chỉ có một người ngồi ở hàng ghế khán giả...