Thúc đẩy Trung Quốc đàm phán về COC

Tại hội nghị, Bộ trưởng Phạm Bình Minh nhấn mạnh trong tình hình hiện nay ASEAN cần tiếp tục thúc đẩy Trung Quốc tham gia đàm phán chính thức về COC, đặc biệt trong bối cảnh năm nay hai bên sẽ kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược. Bộ trưởng cho hay đây là điều có ý nghĩa bắt buộc với các nước nhằm bảo đảm tốt hơn cho hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở biển Đông. Bộ trưởng ủng hộ đề xuất của Thái Lan tổ chức Hội nghị hẹp bộ trưởng ngoại giao ASEAN vào giữa tháng 8 tại Thái Lan cũng như đề xuất về việc cấp cao ASEAN - Trung Quốc thông qua tuyên bố chung về hướng tới xây dựng COC.

Ngoại trưởng Mỹ và cuộc ra mắt muộn màng

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry hôm nay chính thức có chuyến ra mắt các ngoại trưởng của ASEAN khi ông đồng chủ trì phiên họp giữa ASEAN và Mỹ. Cùng ngày, ông dự kiến có cuộc họp cấp bộ trưởng về sáng kiến Hạ vùng sông Mekong (LMI) và trong ngày mai, ông sẽ dự Diễn đàn an ninh khu vực ARF cùng Hội nghị ngoại trưởng Đông Á (EAS).

Năm tháng sau khi tại nhiệm, đường đến Đông Nam Á của ông Kerry là con đường dài và quá trắc trở. Ông hai lần hủy hoặc giảm các chuyến thăm tới khu vực: lần đầu là trong chuyến thăm hồi tháng 4 khi chỉ thăm Đông Bắc Á và lần hai là ngay chuyến thăm này khi hủy lịch trình đi Việt Nam và Indonesia.

Ông Kerry dù tuyên bố cam kết với chính sách tái cân bằng của Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương, nhưng ông lại có tới năm chuyến thăm đến Trung Đông để thúc đẩy tiến trình hòa bình Israel - Palestine. Hôm qua, báo chí kể ông hội đàm đến 4g sáng với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trước khi phóng vội xe đi trong màn đêm xuyên Jerusalem để tới Ramallah gặp Tổng thống Abbas của Palestine. Lịch trình đi Brunei của ông thậm chí bị lo ngại là bị trễ vì nỗ lực con thoi này (lịch trình ban đầu Bộ Ngoại giao Mỹ đưa nói ông sẽ tới Brunei ngày 30-6).

Ông Ernest Bower, giám đốc về nghiên cứu Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quan hệ quốc tế (CSIS) ở Washington, viết: “Ông Kerry sẽ cố tái khẳng định với các đồng minh và đối tác ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương rằng chính sách tái cân bằng của Mỹ với khu vực là có thật và sẽ được Mỹ duy trì [...]. Châu Á hoàn toàn đúng khi quan ngại trung tâm chính sách đối ngoại sẽ chuyển dần từ Bộ Ngoại giao sang Nhà Trắng. Quan chức Mỹ hàng đầu cho vấn đề châu Á giờ có vẻ chính là Tổng thống Mỹ Barack Obama”.

Theo ông Bower, sự hiện diện của ông Kerry là quan trọng với ASEAN, đặc biệt là các nước có tranh chấp tại biển Đông. Hoạt động của ông Kerry tại ARF sẽ rất quan trọng cho chiến lược của Tổng thống Obama ở khu vực. Diễn đàn được coi như chuẩn bị cho Hội nghị cấp cao Đông Á cũng như là cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - ASEAN diễn ra tháng 10 tới. Ông Bower bình luận: “Tin tốt là Tổng thống Obama thật sự quan tâm và muốn hành động [vì châu Á]. Điều trớ trêu ông là tổng thống, và tùy theo diễn biến tình hình, sẽ chỉ thỉnh thoảng tập trung vào khu vực mà thôi”.

Có thông tin vào đầu tháng 6 ông Obama đã chỉ đạo các bộ trưởng phải xem lại hoạt động của các bộ và chú ý tới chính sách “tái cân bằng”. Ông yêu cầu các bộ trưởng mỗi năm phải ít nhất tới thăm khu vực này một lần.