Phóng to

Anh Hà Trung Thành nói chuyện với các bạn trẻ tại trại kỹ năng sống do Tuổi Trẻ tổ chức tháng 8-2010 - Ảnh: T.Thắng

Trước khi gắn bó với nghiệp cán bộ Đoàn hơn 20 năm có lẻ, tôi từng là một thầy giáo. Ngày đó tôi thi vào nghề giáo chỉ vì học không phải tốn tiền, lại còn được cấp gạo, nhu yếu phẩm và một khoản tiền hằng tháng cũng đủ giúp tôi phụ mẹ trang trải sinh hoạt gia đình.

Bài học đầu đời

Tuổi thơ của tôi là một buổi đi học và một buổi đội mâm bánh ít đi bán khắp nơi. Sau đó tôi lại đi bán đồ la - tức phải luôn miệng rao món hàng mình đang bán để người khác biết đến. Mùa nào thức ấy, có khi là mấy đôi dép nhựa, khi vài bó củi, lúc là kem thoa mặt cho phụ nữ, gần tết lại chuyển qua bán đồ chùi bóng lư hương kiêm thợ đánh bóng lư hương tại nhà.

Khi là sinh viên tôi lại có cách kiếm tiền khác. Vì biết chơi đàn nên tham gia một ban nhạc sinh viên coi như cũng có thêm thu nhập duy trì cuộc sống.

Ra trường, tôi hăm hở xung phong về vùng đất cuối cùng của Tổ quốc công tác. Hai năm làm thầy giáo ở Cà Mau cũng là khoảng thời gian tôi gắn bó với nghề nông. Thời bao cấp, chuyện giải quyết cái ăn hằng ngày đôi khi cũng trở thành vấn đề không đơn giản, nên ngoài giờ lên lớp chúng tôi được giao mấy công ruộng để có gạo ăn.

Đến bây giờ trong đầu tôi vẫn còn nguyên hình ảnh lần đánh phạt cậu học trò vì trong giờ địa lý mà không có cuốn bản đồ. Thế rồi tình cờ một hôm dừng xe trên đường, tôi giật mình khi cậu học trò ấy bước đến chào thầy với mâm bánh trên tay. Quá bất ngờ và còn chưa kịp phản ứng thì cậu đã bước đi với tiếng rao mời mua bánh. Tôi day dứt mãi vì điều ấy, nhìn theo dáng cậu học trò bước đi mà khóe mắt mình cay sè.

Trong thâm tâm tôi hứa sẽ mua tặng em cuốn bản đồ. Thế nhưng, ngay giờ học sáng hôm sau tôi vừa bước vào lớp, cậu ấy đã chạy thẳng đến trình trước mặt tôi cuốn bản đồ mới tinh vừa mua. Đó là thành quả của những ngày em phải đội nắng, chắt chiu từng đồng lời kiếm được từ mâm bánh. Tôi thật sự thấy xấu hổ với trò, lại giận vì mình quá nóng nảy. Giá mà tôi chịu tìm hiểu kỹ hơn về hoàn cảnh của học trò mình trước khi ra hình phạt.

Sau này, nhiều năm làm hiệu phó, rồi hiệu trưởng Trường Đoàn Lý Tự Trọng, mỗi khi có dịp trò chuyện với các bạn trẻ, tôi đều đem câu chuyện này chia sẻ với các bạn. Tôi chỉ nói với các bạn một điều: phải chuẩn bị cho mình kỹ năng tự kiểm soát để có thể bình tĩnh xử lý trong bất cứ tình huống nào, mà cũng là để không phải ân hận vì mình đã thiếu kiềm chế.

Gia đình luôn có trong mỗi người

Nhiều người nghĩ gia đình gần gũi quá đến mức thờ ơ và quên rằng có những điều cần bắt đầu từ trong nhà mình chứ không phải đâu đó trong những mối quan hệ xã giao ngoài đường. Những lần nói chuyện với sinh viên học sinh, tôi hỏi nhiều bạn về ngày sinh nhật của cha mẹ họ nhưng không nhiều trong số ấy trả lời được. Nhưng hỏi dịp kỷ niệm, ngày sinh của người yêu, của bạn thân thì ai cũng biết và nhớ rất rõ. Tôi hỏi có phải các bạn không quan tâm, không yêu thương cha mẹ mình như những mối quan hệ khác thì ai cũng lắc đầu nhưng chẳng ai giải thích được vì sao.

Lỗi lớn nhất không phải vì các bạn quên ngày sinh của đấng sinh thành mà là các bạn hay vô tâm với mối quan hệ ruột thịt, hay mặc nhiên rằng người một nhà cần gì nhớ hay làm những chuyện lễ nghi như thế, nó kỳ kỳ và có người còn cho là... sến. Tôi nói với các bạn rằng nếu không yêu thương, quan tâm đến chính những người ruột thịt của mình, thì liệu những quan tâm dành cho ai đó bên ngoài có thật sự bền vững. Khó có thể tin được ai đó nói yêu Tổ quốc nhưng họ lại không yêu chính cha mẹ, anh em mình.

Điều tạm kết luận ấy khiến nhiều bạn trẻ ngỡ ngàng một hồi nhưng cuối cùng ai cũng gật gù vì “sao nó đúng quá, gần gũi quá mà bấy lâu nay mình không nghĩ ra!”.