Phóng to

Thạc sĩ Hoàng Yến (giữa) trao 100 xe lăn mà chị vận động được tặng người khuyết tật - Ảnh: THÁI BÌNH

Đó là một gương mặt không chỉ có trong tay hai tấm bằng ĐH mà còn “săn” được học bổng chương trình đào tạo thạc sĩ tại Hoa Kỳ.

Chị cũng đã từ chối nhiều cơ hội tiến thân hấp dẫn để theo đuổi khát vọng “làm cái gì đó” cho cộng đồng của mình.

Đã tuổi “băm” nhưng Hoàng Yến vẫn còn bồi hồi mỗi khi ai đó vô tình gợi lại chuyện xưa. Cơn sốt bại liệt đã lấy mất của Yến ước mơ chạy nhảy vui đùa trẻ thơ khi cô bé mới vừa chập chững những bước đầu tiên.

Trong ký ức của Yến đến giờ vẫn còn hình ảnh cô bé tật nguyền bước chông chênh trên con đường nhỏ dẫn đến cổng trường làng ở Nhơn Trạch (Đồng Nai). Mùa mưa, đường trơn trượt, cô trò nhỏ ngày ấy không nhớ đã té “ạch” bao nhiêu lần. Rồi Yến tập chạy xe đạp. Chiếc xe ấy đã giúp Yến thu ngắn quãng đường hơn 4km đến trường và sau đó theo Yến vào ĐH.

Tốt nghiệp ĐH ngành kinh tế, Yến hăm hở vác đơn đi xin việc. Nhìn dáng đi không bình thường của Yến không hiếm người lắc đầu thương hại. Thậm chí có nhà tuyển dụng còn tỏ vẻ ngạc nhiên: “Bị tật mà nộp đơn làm chi?”.

Lần nọ, sau khi phỏng vấn, giám đốc một công ty liên doanh đã đồng ý nhận Yến vào làm. Nhưng đến ngày vào nhận việc, Yến đã bị từ chối thẳng thừng chỉ vì là... NKT. Cú sốc đó khiến Yến mất ngủ suốt cả tuần, với trăn trở: “Tại sao NKT luôn bị đối xử bất công?”.

Kể từ đó, Yến ấp ủ ước mơ “làm cái gì đó” cho những người đồng cảnh ngộ. Sau khi lấy thêm bằng cử nhân Anh văn, Yến “săn” được một suất học bổng toàn phần du học tại Hoa Kỳ.

Ở ĐH Kansas, Yến theo chuyên ngành phát triển con người (human development). Yến thật sự choáng váng trước những vấn đề quá ư mới lạ. Khi đã “bơi” theo kịp bạn học, Yến bắt đầu đọc các tài liệu về NKT, sau đó đến tìm hiểu tại các trung tâm chuyên hỗ trợ đối tượng này.

Ba năm miệt mài, Yến đã bảo vệ thành công luận án với đề tài “Nâng cao kỹ năng cho SV khuyết tật” và được mời báo cáo đề tài tại trụ sở chính của World Bank ở Washington D.C. Lần đó, Yến đã từ chối về làm việc cho một tổ chức tài chính quốc tế bởi vì “trái tim tôi nằm ở VN”. Chuyến trở về của Yến cũng là lời từ chối một suất học bổng toàn phần học tiếp chương trình đào tạo tiến sĩ.

Nhớ hồi sắp lên đường đi du học, Yến cùng với 12 “phó nháy” nghiệp dư khác “liều mạng” tổ chức triển lãm ảnh “NKT với cuộc sống” tại Cung văn hóa Lao động TP.HCM. Lần đó, những bức ảnh ghi lại cuộc hòa nhập đầy nhọc nhằn của những thân phận thiệt thòi giữa đời thường đã khiến không ít người xem xúc động.

Có lần Yến được người ta hứa tài trợ 100 xe lăn cho NKT VN. Cô lặn lội khắp tỉnh chụp ảnh 100 NKT cần giúp đỡ để làm bằng chứng theo yêu cầu của người tặng, song cuối cùng đại diện tổ chức xã hội VN nọ đã từ chối giúp cô nhận và phân phối xe.

Trong số những người mà Yến chụp ảnh có một cụ bà và một bé gái bại liệt rất nặng, sau này đến khi Yến xoay xở được xe thì họ đã không còn trên cõi đời này. Món “nợ” đó Yến mang sang tận nước ngoài. Nhân một chuyến về nước nghỉ hè, Yến đã mang về tặng 100 chiếc xe lăn vận động được từ một tổ chức xã hội nước ngoài.

“Người ta lắm khi quá nhạy cảm với sự khuyết tật mà quên rằng phía sau đó là một đời người” - Yến bức xúc, đồng thời ước ao đến lúc nào đó các trường ĐH ở VN có các trung tâm hỗ trợ SV khuyết tật, còn bên ngoài xã hội cũng có các trung tâm hỗ trợ NKT về pháp luật, đi lại, kỹ năng sống...

Tất cả những bức xúc đó Yến dồn hết vào đề án xin tài trợ gửi đến Tổ chức Ford Foundation, không lâu sau đó chương trình “Khuyết tật & phát triển” (DRD-Disability resource and development) đã ra đời (trực thuộc khoa xã hội học, ĐH Mở - bán công TP.HCM).

Hơn sáu tháng trời cật lực “cày xới”, giờ đây chương trình đã có một trang web (www.drdvietnam.org), một bản tin khuyết tật, một thư viện chuyên biệt 300 đầu sách..., ngày càng nhiều bạn trẻ tìm đến đăng ký làm tình nguyện viên, tìm kiếm thông tin, chia sẻ chuyện đời...