Chập điện, tivi, tủ lạnh, máy lạnh... bốc khóiThu tiền báo sự cố điện là vô lý

Phóng to

Ngành điện lại kêu đang chịu áp lực về giá - Ảnh: Tiến Thành

Cũng tại hội thảo, một số ý kiến đề xuất cần thành lập Bộ Năng lượng riêng để giúp Chính phủ từ quy hoạch, phát triển, giải quyết cơ chế chính sách, trong đó có chỉ đạo tái cơ cấu, cổ phần hóa trong ngành năng lượng.

Giá điện sẽ tiếp tục tăng?

Ông Dương Quang Thành, phó tổng giám đốc EVN, cho biết sau một năm triển khai thị trường phát điện cạnh tranh, EVN phải thanh toán tiền mua điện lên tới trên 54.000 tỉ đồng (khoảng 2,5 tỉ USD), cao hơn 827 tỉ đồng so với cơ chế cũ (thanh toán theo hợp đồng).

Theo ông Thành, có một thực tế là trước đây các nhà máy điện chỉ có một cách là giảm chi phí để tăng lợi nhuận, thì hiện nay họ có thể tăng lợi nhuận bằng chiến lược chào giá.

Một hạn chế nữa của thị trường điện VN hiện nay, theo ông Thành, là chỉ mới cạnh tranh khâu phát điện, nhưng giá đầu vào (than, khí) và giá bán lẻ điện đầu ra lại không theo thị trường, dù Chính phủ đã có lộ trình nâng giá bán lẻ đến năm 2015. Do đó, ông Thành cho rằng giá bán lẻ điện cần được điều chỉnh ở mức tương ứng so với thị trường điện cạnh tranh.

Ông Đinh Thế Phúc, cục phó Cục Điều tiết điện lực Bộ Công thương, cũng kêu chịu áp lực về giá do giá bán than cho các nhà máy nhiệt điện liên tục tăng trong hai năm qua, đẩy mức chi phí nhiệt điện lên cao hơn. Cụ thể, mức giá trần (cao nhất) của thị truờng phát điện cạnh tranh đầu năm 2013 mới ở mức 846,3 đồng/kWh thì đến đầu năm 2014 đã lên mức 1.168 đồng/kWh.

Cần giảm độc quyền trong ngành điện

Ông Trần Viết Ngãi, chủ tịch VEA, cũng ủng hộ giá năng lượng theo thị trường nhưng cho rằng để thị trường vận hành tốt hơn, cần thiết kế lại “luật chơi”, “cách chơi” và “người chơi”. Theo ông Ngãi, chừng nào cách chơi vẫn bị chi phối bởi cơ chế xin cho, ban phát, dựa theo mối quan hệ chiều dọc từ trên xuống và từ dưới lên như người ta vẫn gọi là “chạy” thì thị trường điện chưa thể vận hành lành mạnh.

Một số chuyên gia cho rằng để có thị trường điện cạnh tranh thật sự, người dân phải được chọn người bán điện cho mình. Nhưng theo lộ trình Bộ Công thương đang thực hiện, đến sau năm 2023 VN mới xây dựng được thị trường điện bán lẻ cạnh tranh. PGS.TS Nguyễn Minh Duệ cho rằng việc bắt đầu thị trường điện từ năm 2005 mà đến tận năm 2023 mới xong là quá dài, cứng nhắc. Nếu không có giải pháp khẩn trương thì hậu quả xấu là cơ chế độc quyền vẫn tồn tại và phát triển, gây tổn thất khôn lường cho ngành điện và nền kinh tế.

PGS.TS Bùi Huy Phùng, chủ tịch Hội đồng khoa học năng lượng VEA, cũng cho rằng sẽ rất phiến diện nếu kinh doanh hiệu quả thấp và cứ nhìn giá ở nước này nước kia để điều chỉnh. Tuy nhiên, theo ông Phùng, giá năng lượng phải theo nguyên tắc: phù hợp chính sách kinh tế - xã hội, hài hòa hiệu quả kinh tế và công bằng xã hội, khả thi về tài chính của người dân.