Phóng to

Tiến sĩ Lisa Sterman cầm viên thuốc Truvada tại văn phòng của bà ở San Francisco - Ảnh: Boston Globe

Trên trang web www.fda.gov, Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) thông báo đã cấp phép cho loại thuốc ngừa HIV Truvada, một sản phẩm của Tập đoàn dược Gilead Sciences. “Việc uống một viên Truvada mỗi ngày kết hợp với các biện pháp an toàn tình dục sẽ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường tình dục ở người lớn có nguy cơ mắc bệnh cao” - FDA khẳng định.

Giám đốc FDA Margaret A. Hamburg khẳng định việc thông qua loại thuốc ngừa HIV Truvada là “một cột mốc quan trọng trong cuộc chiến chống HIV/AIDS”. Theo FDA, việc sử dụng Truvada là liệu pháp “phòng bệnh trước tiếp xúc” (PrEP), có nghĩa là người có nguy cơ nhiễm HIV vừa uống Truvada, vừa phải thực hiện biện pháp phòng chống khác như quan hệ tình dục an toàn, xét nghiệm HIV thường xuyên, nghe tư vấn cách giảm nguy cơ lây nhiễm...

Giảm lây nhiễm 75%

Trên thực tế, Truvada là một loại thuốc chữa HIV/AIDS được lưu hành từ năm 2004. FDA cho biết Truvada được sử dụng kết hợp với các loại thuốc khác để chữa trị cho người lớn và trẻ em trên 12 tuổi nhiễm HIV. Hồi tháng 5, một nhóm chuyên gia FDA đã kêu gọi thông qua công dụng ngừa HIV của Truvada bởi các thử nghiệm y tế cho thấy loại thuốc này giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm HIV.

Một khảo sát ở nam giới đồng tính năm 2010 cho thấy tỉ lệ lây nhiễm giảm 44%, ở những người uống thuốc Truvada hằng ngày, tỉ lệ lây nhiễm giảm tới 73%. Một nghiên cứu khác ở các cặp nam nữ, trong đó một người nhiễm HIV, cho thấy nguy cơ lây nhiễm giảm đến 75%. Truvada cũng có gây nên một số tác dụng phụ cho cả người đã nhiễm HIV và người khỏe mạnh như tiêu chảy, buồn nôn, đau bụng, đau đầu, sụt cân...

FDA nhấn mạnh người khỏe mạnh muốn sử dụng Truvada cần phải được xét nghiệm để biết chắc chắn mình chưa nhiễm HIV. Họ cũng phải được xét nghiệm lại HIV ba tháng một lần. Bởi đối với người đã nhiễm HIV, chỉ một mình thuốc Truvada thì không thể ngăn chặn nổi virút tử thần này sinh sôi trong cơ thể họ. Hơn nữa, HIV có thể biến đổi gen và có khả năng kháng thuốc nếu người đã nhiễm bệnh chỉ sử dụng Truvada mà không kết hợp với các loại thuốc chống HIV/AIDS khác.

Theo hướng dẫn của FDA, người sử dụng sẽ phải uống một viên Truvada mỗi ngày, nếu không khả năng chống lây nhiễm HIV sẽ sụt giảm đáng kể. Điều quan trọng nữa là vẫn phải dùng bao cao su và tránh quan hệ tình dục bừa bãi giống như lúc chưa dùng thuốc Truvada. “Việc Truvada được FDA thông qua không có nghĩa là uống thuốc này xong thì chắc chắn sẽ không bao giờ nhiễm HIV” - trang NPR dẫn lời bác sĩ Kenneth Mayer thuộc Trung tâm y tế cộng đồng Fenway ở Boston khẳng định.

Bác sĩ Deborah Cohan thuộc ĐH California San Francisco nhận định thuốc Truvada sẽ có lợi cho phụ nữ. Bởi vì trong các cặp đôi, nam có xu hướng quan hệ tình dục bừa bãi hơn nữ, do đó nguy cơ mắc bệnh cao hơn và có khả năng truyền bệnh cho nữ. “Còn nữ thì không thể đeo bao cao su và cũng không thể ép nam làm điều đó hoặc uống thuốc phòng bệnh” - bác sĩ Cohan cho biết. Với thuốc Truvada, nữ có thể chủ động ngăn chặn nguy cơ lây bệnh.

Hai lo ngại

Chuyên gia Debra Birnkrant, giám đốc phụ trách các sản phẩm chống virút của FDA, cho biết mục tiêu của việc thông qua thuốc ngừa HIV Truvada là nhằm giảm số người lây nhiễm HIV mới ở Mỹ. Trong gần hai thập niên qua, số người lây nhiễm HIV ở Mỹ vẫn duy trì ở mức trung bình là 50.000 người/năm. Chính quyền Mỹ muốn cắt giảm con số này xuống còn 37.500 người/năm vào năm 2015.

“Đây là một thông tin tốt lành - AFP dẫn lời chuyên gia Chris Collins, phó chủ tịch Tổ chức Nghiên cứu AIDS (amfAR), nhận định - Chúng ta cần thêm nhiều phương pháp phòng chống để ngăn chặn đại dịch HIV/AIDS lây lan tại Mỹ và trên toàn thế giới”.

Tuy nhiên, sẽ không có chuyện Truvada được sử dụng đại trà do giá của loại thuốc này hiện vẫn còn quá đắt, lên tới 14.000 USD/năm. Người có thu nhập thấp tại Mỹ và người dân của các nước đang phát triển, nơi đại dịch HIV/AIDS đang hoành hành, khó lòng mơ tới Truvada.

Cũng còn một lo ngại khác. Tổ chức Y tế AIDS đã lên tiếng chỉ trích quyết định của FDA do FDA chỉ đề nghị người muốn sử dụng thuốc Truvada xét nghiệm HIV để đảm bảo mình chưa nhiễm bệnh chứ không coi đây là điều kiện bắt buộc. “Hành động của FDA là quá tùy tiện, gần như là phi pháp - Tổ chức Y tế AIDS đánh giá - Hậu quả là sẽ có thêm nhiều người nhiễm bệnh, HIV biến đổi gen và có khả năng kháng thuốc...”.

Một số chuyên gia y tế Mỹ và quốc tế cũng lo ngại nguy cơ mới: do quá an tâm với thuốc Truvada, người sử dụng thuốc này sẽ không còn quan hệ tình dục an toàn, ví dụ như không sử dụng bao cao su nữa. Tuy nhiên, bà Birnkrant cho biết trong hai thí nghiệm năm 2010, không có dấu hiệu nào cho thấy người sử dụng thuốc Truvada bỏ dùng bao cao su.