Trao đổi với báo chí trước giờ thảo luận dự án luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Phùng Quốc Hiển nói:

- Doanh nghiệp nhà nước có một đặc thù riêng, sử dụng nguồn vốn của nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp, hay nói khác hơn là nhà nước làm kinh tế. Trong thời gian qua, khu vực kinh tế nhà nước mà nòng cốt là doanh nghiệp nhà nước đã mang lại nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước, khoảng trên 1/3 GDP. Cùng với đó, khối này cũng góp phần giải quyết được lao động, việc làm.

Tuy nhiên, cần thấy rằng việc quản lý vốn của nhà nước có giai đoạn bị lỏng lẻo, ví dụ đầu tư của các doanh nghiệp nhà nước như thế nào là hợp lý, vào lĩnh vực nào… Nhiều ý kiến phê phán doanh nghiệp nhà nước đầu tư đa ngành, đa lĩnh vực, nên luật nói trên sẽ giải quyết những vấn đề đang đặt ra này.

Đồng thời việc sử dụng vốn đó cần được tính toán đến tiêu chuẩn để khẳng định khi sử dụng vốn đầu tư sẽ đem lại hiệu quả như thế nào sẽ phải tính toán tới. Thời gian qua bộ máy quản lý gặp nhiều khó khăn và khi cơ chế quản lý không chặt chẽ thì có thể nhiều đầu tư không mang lại hiệu quả, thậm chí là thua lỗ, rất rõ là Vinashin, Vinaline.

Do vậy, yêu cầu của dự án luật là phải giải quyết được vấn đề này, đầu tư vào đâu là phải rõ ràng, hiệu quả mang lại như thế nào, ai sẽ là người đại diện… và mục tiêu cuối cùng là nhà nước làm kinh tế phải mang lại hiệu quả.

* Nhưng thưa ông, một số ý kiến cho rằng hiện vẫn chưa rõ mô hình quản lý khối tài sản khổng lồ của dân tại các doanh nghiệp nhà nước, nên rất khó xác định trách nhiệm cụ thể khi kết quả đầu tư hiệu quả hay không hiệu quả?

- Cần khẳng định rằng ông chủ chính là nhà nước. Trước đây có sự nhầm lẫn giữa nhà nước quản lý kinh tế và câu chuyện nhà nước làm kinh tế. Bây giờ tách bạch nhà nước quản lý kinh tế và nhà nước làm kinh tế - tức bỏ vốn đầu tư và phải mang lại hiệu quả.

* Như ông vừa nói cần khẳng định vai trò của doanh nghiệp nhà nước dưới góc độ hiệu quả nhưng làm thế nào để chống được tham nhũng, tiêu cực, thất thoát ở lĩnh vực này mà dư luận đang rất quan tâm?

- Muốn làm điều này cần xây dựng cơ chế, quy định phải đảm bảo các doanh nghiệp nhà nước đầu tư đúng hướng, hiệu quả. Đặc biệt là người ra quyết định đầu tư phải chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư (bằng vốn, tài sản… của nhà nước).

Bên cạnh đó cần có cảnh báo sớm đối với những đầu tư này, tiêu chí quản lý đồng vốn; thường xuyên kiểm tra và quan trọng hơn là phải công khai, minh bạch. Đây là cuộc đấu tranh lâu dài, kiên trì, không thể mong muốn ngày một ngày hai được, đấy là thực tiễn. Tuy nhiên, một điểm yếu hiện nay là có luật pháp nhưng việc tuân thủ luật pháp chưa nghiêm.