Phóng to

Mũ thời trang “đội lốt” mũ bảo hiểm được bày bán tràn lan ở nhiều tuyến đường -Ảnh: t.thắng

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Trần Văn Vinh - phó tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường và chất lượng (Bộ Khoa học - công nghệ) - cho biết:

- Dự thảo thông tư do liên bộ Khoa học - công nghệ, Giao thông vận tải, Công an và Công thương phối hợp xây dựng, nhắm tới cả bốn đối tượng quản lý gồm sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh và người sử dụng. Bản chất vấn đề của dự thảo là nhằm xây dựng chế tài xử lý cả bốn đối tượng chứ không phải chỉ chi phối một đối tượng là người sử dụng.

Hiện nay có nhiều loại mũ được sản xuất, nhập khẩu và bày bán công khai trên vỉa hè rất nhiều có hình dáng giống MBH khiến người tiêu dùng, thậm chí cả cơ quan chức năng, đều nhầm lẫn. Đó là mũ giả MBH. Hiện chưa có quy định để xử lý người kinh doanh những loại mũ này vì khi bị kiểm tra họ cho đây là mũ cho người đi bộ, mũ thời trang...

Việc xây dựng thông tư này là xử lý loại mũ có hình dạng bên ngoài giống MBH đang trà trộn trên thị trường, bày bán tràn lan ngoài vỉa hè, trong các cửa hàng.

Phóng to

Ông Trần Văn Vinh -Ảnh: M.Quang

- Đối với người sản xuất, thông tư bắt buộc phải có đăng ký kinh doanh MBH, thực hiện chứng nhận hợp quy, gắn dấu hợp quy, phải thông báo cho chính quyền địa phương, phường xã để lực lượng này kiểm tra. Nếu không đảm bảo các điều kiện này thì cơ quan chức năng địa phương có thể xử lý ngay chứ không cần kiểm tra chất lượng.

Còn người kinh doanh bắt buộc phải có giấy phép kinh doanh. Thứ hai phải có hợp đồng đại lý với nhà sản xuất, nhà nhập khẩu để cơ quan chức năng có thể truy nguồn gốc. Thứ ba phải có giấy chứng nhận hợp quy của nhà sản xuất, nhập khẩu và mũ có dán tem CR (tem hợp chuẩn). Đó là những tiêu chí mà lực lượng chức năng căn cứ để xử lý, không cần phải làm các bước kiểm định chất lượng. Tương tự, các đối tượng nhập khẩuphải chứng minh nguồn gốc sản phẩm, hợp chuẩn hợp quy mới được lưu thông trên thị trường.

Sau khi thông tư có hiệu lực, tất cả sản phẩm mũ có hình dạng MBH sẽ có chế tài xử lý.

Thông tư không quy định chế tài xử lý người tiêu dùng, mà chỉ quy định khi họ tham gia giao thông bằng môtô, xe máy bắt buộc phải đội MBH. Nếu đội mũ không phải là MBH đồng nghĩa với việc không đội MBH, tức là không tuân thủ theo quy định của pháp luật và bị xử lý chế tài.

* Vậy quy định xử lý người tiêu dùng ở đây có mục đích như thế nào? Khi quy định này có hiệu lực, cảnh sát giao thông có phải cứ ra đường là xử lý hay không và liệu có xử lý được hết hay chỉ “bắt cóc bỏ đĩa”?

- Dự thảo thông tư không có mục nào xây dựng chế tài xử lý người tiêu dùng, mà chỉ xử lý người tham gia giao thông bằng môtô, xe máy không đội MBH hoặc đội mũ không phải là MBH. Chế tài này cũng định hướng người tiêu dùng về yêu cầu của MBH khi mua và đặc biệt đối với người tham gia giao thông thì có tính răn đe, định hướng, hướng dẫn chọn đúng MBH để đội. Đồng thời đây cũng là chế tài để hướng dẫn cảnh sát giao thông có thể xử lý được những trường hợp cố tình vi phạm, đội mũ không phải là MBH mà từ trước tới nay chưa xử lý được.

Với người tiêu dùng, mục đích lớn nhất là để hướng dẫn, tuyên truyền họ tẩy chay sản phẩm không đạt chất lượng. Bởi nếu không có định hướng thì người tiêu dùng tiếp tục mua sản phẩm nhái, không đạt chất lượng, đồng nghĩa với việc tiếp tay cho việc sản xuất các sản phẩm không đạt chất lượng.

Doanh nghiệp sản xuất mũ bảo hiểm “xịn” chết yểu

Theo thống kê của Tổng cục Tiêu chuẩn và đo lường chất lượng, tính đến tháng 12-2011, trong tổng số gần 120 nhãn hiệu MBH của 79 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất MBH đã được chứng nhận hợp quy của cơ quan chức năng, có tới 47 nhãn hiệu của 39 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất MBH hết hiệu lực hoặc bị tạm đình chỉ giấy chứng nhận hợp quy và dấu CR. Nguyên nhân, theo ông Trần Văn Vinh, do doanh nghiệp sản xuất MBH đạt chất lượng không đủ sức cạnh tranh với các loại mũ nhái kém chất lượng, giá thành rẻ bán tràn lan trên thị trường.

- Thông tư sẽ giải quyết được vấn đề là giúp người tham gia giao thông biết được mũ nào là đúng, mũ nào là sai. Quy định về MBH phải có ba lớp theo quy định, phải dán tem CR, người tiêu dùng khi mua có quyền kiểm tra xem đại lý của đơn vị nào... với mục đích kiểm soát về mặt cơ bản trước. Còn vấn đề đạt chất lượng thì phải dùng máy móc, thiết bị, con người phù hợp mới có thể kết luận được. Hiện nay tem CR theo quy định của Luật tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, do doanh nghiệp tự gắn lên sản phẩm sau khi được chứng nhận hợp quy. Nó là dấu hiệu nhận biết để cơ quan chức năng kiểm tra hồ sơ chất lượng đối với sản phẩm của doanh nghiệp.

Tem CR như một dấu hiệu nhận biết, chứng nhận sản phẩm được quản lý. Nếu doanh nghiệp nào kinh doanh mà in tem CR nhưng không được chứng nhận chất lượng thì đó là hành vi làm giả chứng nhận. Mũ có tem CR mà không có ba lớp, không có lưỡi trai rời là MBH giả và là mũ giả chứng nhận.

* Như vậy việc kiểm soát xử lý đối với các nhà sản xuất sẽ thực hiện như thế nào?

- Cơ sở sản xuất phải đảm bảo có giấy phép kinh doanh, thông báo cho chính quyền địa phương nơi sản xuất, phải chứng nhận hợp quy, gắn dấu hợp quy trên MBH do mình sản xuất. Nếu không tuân thủ theo các quy định này thì bị xử lý. Trường hợp sản xuất, kinh doanh MBH kém chất lượng hoặc giả MBH đã có nghị định quy định chi tiết về vấn đề này.