Đua xe đang trở thành vấn đề bức xúc của xã hội. Muốn ngăn chặn được tình trạng này, không chỉ có trừng phạt mà còn phải hiểu giới trẻ để đưa ra các giải pháp “mềm”.

Phóng to Hiện trường vụ tai nạn do đua xe khiến hai “quái xế” chết dưới chân cầu Chà Và (Q.5, TP.HCM) - Ảnh: Sơn Bình "Theo quan điểm cá nhân tôi, việc đua xe có quy mô lớn, đặc biệt là đua xe ăn tiền, không còn là vi phạm hành chính nữa mà cần phải xử lý hình sự. Cơ quan chức năng cần làm rốt ráo, xử lý nghiêm minh một vài vụ, đồng thời tuyên truyền rộng rãi việc xử lý này trên phương tiện thông tin đại chúng thì tình hình đua xe sẽ tự động giảm" "Đối với xã hội, đua xe không kể đến tính mạng con người là hành vi trái pháp luật. Nhưng cũng cần thấy rằng đua xe được xem như “mốt thời thượng”, giống như thời trang đối với giới trẻ. Nếu cả xã hội cùng nhau không cho nó một cơ hội để nó trở thành “thời thượng” thì hiện tượng đó sẽ tự động chìm lắng sau “những phút huy hoàng” nhất thời của nó"

Kinh hoàng đua xe ăn tiềnĐua xe tràn lanKinh hoàng con đường không tên

Các tay đua nói gì?

K. “đẹp trai” (ngụ đường Gò Xoài, Q.Bình Tân, TP.HCM) là một “quái xế” thường xuyên tham gia đi “bão đêm”, đua xe ăn tiền, nói: “Tôi đua xe để thể hiện bản lĩnh, đẳng cấp của mình. Và quan trọng nhất là tìm cảm giác lạ”. Từ một tay “bão đêm”, K. dần trở thành tay đua khét tiếng, tham gia nhiều trận đua cá độ thâu đêm. K. khoe: “Thắng thua không cần biết nhưng có đua là vui rồi. Thua độ lớn thì xin “lão gia”, thua nhỏ thì mượn của tụi bạn”.

Gần hai năm nay, tối cuối tuần nào D. (17 tuổi, ngụ đường D2, Q.Bình Thạnh) cũng đi “bão” với bạn bè tới sáng mới về. Đang học dở dang lớp 10 thì bỏ học, D. theo đám bạn tụ tập đua xe. Bị bố mẹ la mắng, D. bỏ nhà ra ngoài thuê phòng sống chung với bạn trai. “Lúc đầu em theo bạn bè đi đua xe và cổ động cho vui thôi, rồi bạn trai em chở em phía sau và bắt đầu đua, khi đã quen thì thỉnh thoảng em cũng cầm lái để thử cảm giác mạnh. Riết rồi trở thành... nghiện” - D. cho biết.

Còn H. “râu” (nhà ở quốc lộ 22, Q.12) hằng đêm chạy chiếc Nouvo LX chở bạn gái đến điểm hẹn là công viên Gia Định (Q.Gò Vấp) để tập kết đua xe. Từ đây, H. cùng nhóm bạn tỏa ra khắp các tuyến đường ở TP để theo đoàn xe đi “bão”. H. cho hay: “Các đêm thứ bảy, chủ nhật hằng tuần tụi tui đều chở bạn gái theo, như vậy đi bão mới sướng. Tụi tui muốn có cảm giác mạnh nhưng đâu có sân chơi nào để tham gia”. Cũng theo H., nhiều tay “đi bão” vẫn có ước mơ muốn trở thành người đua xe chuyên nghiệp chứ không phải là một “quái xế”.

D.H.L. ở một con hẻm sâu trên đường Lê Thị Hồng Gấm (P.4, TP Mỹ Tho, Tiền Giang) mới 16 tuổi nhưng đã tham gia đua xe rồi bị cảnh sát giao thông ghi hình “bắt nguội”, phạt 5 triệu đồng, giam xe. Trả lời câu hỏi vì sao đua xe, L. tỉnh queo: “Em đang ngồi chơi với thằng bạn thì thấy một nhóm dân chơi nẹt pô, lạng lách trên đường Trần Hưng Đạo. Thấy ghét, em lấy chiếc Max của ông anh chở thằng bạn phóng theo. Chạy phía sau bị ống pô xe tụi nó phụt vô mặt khó chịu quá nên em vọt lên trước nẹt pô lại. Cả bọn kéo nhau chạy 3-4 vòng quanh TP rồi về, không ngờ bị công an bắt”.

Còn Đ.T.T. (18 tuổi, ngụ ở huyện Châu Thành, Tiền Giang) sống trong gia đình nghèo, cha mẹ buôn bán nhỏ kiếm sống. Tối đến T. lấy xe máy rủ thêm mấy đứa bạn trong xóm chở nhau đi Mỹ Tho chơi. Khi tới cầu Bình Đức thì cả bọn khích nhau: “Mình đua xem ai chạy nhanh hơn”. Sau tiếng “ừ” ngắn gọn, cả ba tăng tốc đua. Đến TP Mỹ Tho thì T. bị cảnh sát giao thông bắt. T. giải thích lý do đua xe: “Em chỉ thử xem xe ai mạnh hơn, ai lái xe giỏi hơn”. Khi nhận quyết định xử phạt vi phạm hành chính 5 triệu đồng, gia đình muốn ngất xỉu. Không có tiền nộp phạt, chiếc xe vẫn còn bị tạm giữ.

Chọn sai cách thể hiện

Theo tiến sĩ Đinh Phương Duy (chủ tịch Hội Tâm lý giáo dục TP.HCM), thực tế cho thấy có hiện tượng thanh thiếu niên nhận thức sai lệch về giá trị sống. Nhiều bạn trẻ mất phương hướng, không hiểu được mục đích cuộc sống của mình là gì.

Ngoài ra, do ảnh hưởng của các loại phim ảnh, văn hóa phẩm, trò chơi bạo lực nên nhiều bạn tưởng rằng chạy xe bạt mạng hay làm xiếc trên đường mới là anh hùng. Trong khi đó, hầu hết những cuộc đua xe đều có người đứng xem, cổ vũ khiến các đối tượng tham gia đua xe cảm thấy hưng phấn hơn.

Tiến sĩ Đinh Phương Duy cho rằng nguyên nhân giới trẻ tụ tập đua xe một phần cũng do nhu cầu vui chơi giải trí hiện đang bị bỏ đói. “Tôi từng hỏi một số thanh thiếu niên nếu đi chơi thì đi đâu, có bạn nói với tôi chẳng biết đi đâu, có khi uống cà phê hoặc chạy lòng vòng ngoài đường cho vui. Mà chạy lòng vòng, gặp đám đua xe thì lại hiếu kỳ, đứng xem hoặc chạy theo là chuyện bình thường” - tiến sĩ Duy nói. Ông còn nhấn mạnh người lớn là tác nhân không nhỏ dẫn đến chuyện đua xe. Thay vì thấy các bạn trẻ chuẩn bị đua xe thì phải khuyên can hay ngăn chặn, nhưng người ta lại chọn cách an toàn cho mình là làm ngơ.

Tương tự, thạc sĩ Nguyễn Hữu Long (giảng viên Trường cao đẳng Sư phạm trung ương TP.HCM) nói: “Ở góc độ nào đó, việc tham gia đua xe cũng là cách khẳng định cái tôi của các bạn. Nhu cầu được khẳng định mình không có gì xấu nhưng một số bạn đã chọn sai cách thể hiện”.

Ông Long cho rằng đa số bạn trẻ vốn rất dư thừa năng lượng, tâm lý lứa tuổi có nhiều bất ổn, muốn được bộc lộ nhiều vấn đề trong cuộc sống nhưng hay gặp cản ngại từ người lớn nên tìm đến đua xe như cách để giải tỏa ức chế. Theo ông Long, có nhiều biện pháp để chống đua xe, trong đó sự quan tâm của gia đình là một biện pháp quan trọng. “Tôi không tin sống trong một gia đình được giáo dục tử tế, con cái lại có những biểu hiện không đúng như đua xe trái phép” - ông Long nhấn mạnh.

Dưới cái nhìn khá thoáng, chuyên viên tư vấn Nguyễn Thu Hiên thẳng thắn đề nghị: “Cần tạo ra sân chơi cho những bạn trẻ đam mê tốc độ. Chẳng hạn, tổ chức đua xe gắn máy công khai cho bất kỳ ai có nhu cầu đều được đăng ký tham dự miễn tuân thủ quy định chung và phải đóng phí. Khi có sân chơi mà vẫn tái diễn đua xe trái phép sẽ phạt thật nặng, có thể là tịch thu phương tiện dùng để đua”.