​Nhồi máu cơ tim, đừng để nhầm lẫn

Thể dục thể thao thường xuyên vẫn là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất - Ảnh: N.C.T.

Vài khái niệm cần hiểu đúng

Tuy mọi người đã biết nhiều hơn đến nhồi máu cơ tim nhưng vẫn còn đó những lầm lẫn giữa các khái niệm liên quan đến nhồi máu cơ tim. Chẳng hạn như nhiều người vẫn lẫn lộn giữa đau ngực và đau thắt ngực, cho rằng triệu chứng đau ngực đồng nghĩa với bị thiếu máu cơ tim, không rõ thế nào là thiếu máu cơ tim, thế nào là nhồi máu cơ tim… Hiểu đúng mới trị đúng.

Trước hết, cần nhắc đến hệ mạch vành. Khi bơm máu đi nuôi cơ thể, tim cũng tự nuôi chính mình qua hệ thống mạch máu gọi là hệ mạch vành. Bệnh hẹp mạch vành là tình trạng lớp nội mạc của động mạch vành bị tổn thương, thường là do những mảng xơ vữa gây hẹp lòng mạch máu này.

Khi lòng động mạch vành bị hẹp đến một mức đáng kể sẽ làm giảm lượng máu qua mạch vành đến nuôi cơ tim. Tình trạng này gọi là thiếu máu cơ tim. Cơ tim bị thiếu máu nuôi dưỡng có thể gây ra triệu chứng đau thắt ngực.

Đau thắt ngực được mô tả là cảm giác tim bị đè nén, bóp nghẹt, nặng ngực, khó thở, thường xảy ra khi gắng sức, xúc động, tức giận…; đau thường lan ra hàm, vai, tay và có thể kèm theo nôn ói, vã mồ hôi, hơi thở ngắn, yếu, mệt, chóng mặt…; đau có thể giảm đi khi nghỉ ngơi.

Như vậy, triệu chứng đau thắt ngực khác với triệu chứng đau ngực. Đau ngực được mô tả là cảm giác đau, đè ép, bóp nghẹt, tê…, tóm lại là bất cứ cảm giác khó chịu nào ở vùng ngực, cổ, bụng trên, có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Trong khi đó, đau thắt ngực là từ dùng mô tả triệu chứng đau ngực trong bệnh hẹp mạch vành, xảy ra do tình trạng thiếu máu cơ tim.

Động mạch vành bị hẹp sẽ gây ra thiếu máu cơ tim. Nặng nề hơn, nếu một hoặc nhiều nhánh động mạch vành bị tắc hoàn toàn (do mảng xơ vữa bị nứt, vỡ, loét hoặc do hình thành cục máu đông) sẽ gây ra nhồi máu cơ tim. Đây là tình trạng vùng cơ tim (tương ứng nhánh mạch vành bị tắc phụ trách) không nhận được máu nuôi dưỡng sẽ bị thiếu máu cục bộ liên tục và nghiêm trọng, gây ra tình trạng hoại tử cơ tim cấp tính.

Đau ngực 20 phút, đừng chờ

Khi mạch vành đã bị hẹp thì người bệnh sẽ có nguy cơ bị đau thắt ngực hoặc nhồi máu cơ tim.

Để đánh giá tình trạng hệ mạch vành của người bệnh, bác sĩ sẽ dựa vào các yếu tố như tuổi, có tăng huyết áp không, có bị rối loạn chuyển hóa mỡ máu không, có mắc bệnh đái tháo đường không, có béo phì không, có hút thuốc lá không... để xác định mức độ nguy cơ mắc bệnh mạch vành.

Có nhiều xét nghiệm giúp đánh giá bệnh mạch vành, trong đó phương pháp chụp mạch vành chọn lọc, cản quang được xem là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh mạch vành. Qua phim chụp mạch vành, bác sĩ có thể thấy rõ tình trạng hệ thống động mạch vành của người bệnh, biết được hẹp, tắc tại đâu, bao nhiêu mạch máu bị tổn thương…

Các phương pháp điều trị nhằm mục đích không để các nhánh mạch vành hẹp nhiều hơn để phòng ngừa nhồi máu cơ tim xảy ra.

Nhồi máu cơ tim là bệnh có tỉ lệ tử vong cao, lên đến 30%, trong đó khoảng một nửa lìa đời trước khi kịp đến bệnh viện. Tuy nhiên, một điều đáng mừng là việc điều trị kịp thời giúp tránh được tử vong và những biến chứng sau đó. Càng vào viện sớm, nhất là trong vòng một giờ đầu sau nhồi máu cơ tim, khả năng hồi phục hoàn toàn càng cao.

Bên cạnh những trường hợp khởi phát bất ngờ và rầm rộ, có nhiều cơn nhồi máu cơ tim khởi đầu chậm, gây đau ngực nhẹ hoặc chỉ gây cảm giác khó chịu khiến người bệnh không nhận ra. Chính vì thế, phải hết sức cảnh giác để có thể nhận ra đợt nhồi máu cơ tim tiềm ẩn trong những cơn đau ngực. Nếu triệu chứng đau ngực không giảm hoặc kéo dài khoảng 20 phút hay lâu hơn nữa, cần gọi cấp cứu hoặc di chuyển đến bệnh viện.

Không nên xem nhẹ các triệu chứng và không trì hoãn, việc chờ đợi để xem cơn đau có giảm không có thể gây nguy hại cho tim, xấu hơn nữa là ảnh hưởng đến tính mạng.