Thứ 4, ngày 6 tháng 7 năm 2022
Riêng khoảng trời thơ Nguyễn Bắc Sơn
TTCT - Cuộc chiến tranh Việt Nam làm nảy sinh một số nhà thơ. Ở miền Nam có điểm chung là những nhà thơ mang theo ít nhiều khí chất lãng tử để đi vào cuộc chiến. Chiến tranh càng ác liệt, nguồn thơ càng tuôn chảy theo một kiểu cách lãng tử rất... thơ. Có người đã thốt lên: Khói lửa lộng trời thơ lộng bút/ Súng bom nghiêng đất rượu nghiêng bầu là tiêu biểu cho tinh thần ấy.
![]() |
Nhà thơ Nguyễn Bắc Sơn NGUYỄN HIỆP |
Nguyễn Bắc Sơn ngay từ khi trình hiện với làng thơ từ năm 1972 với tập Chiến tranh Việt Nam & Tôi đã toát ra cái vẻ lãng tử riêng một kiểu cách. Đó là cách huy động ngôn từ vào cùng anh giáp mặt cuộc chiến rồi nhào nặn trong tận cùng sống chết, trong chan chứa nghĩa tình, trong gan ruột huynh đệ bằng hữu, quăng lên ngàn, trôi xuống biển... để thành thơ.
Nguyễn Bắc Sơn có niềm hạnh phúc là được sống cùng thơ xuyên qua chiến cuộc. Đến hồi hậu chiến, chất ngông nghênh trở bộ thành hào sảng với bạn bè. Những cảm nghiệm cuộc đời bắt đầu chiêm nghiệm lẽ nhân sinh. Cũng vẫn đôi tay tài hoa “huy động ngôn từ” vào cuộc thơ bất tận, để thơ ông ra khỏi chiến tranh vẫn hồn hậu, chân tình.
Nét độc đáo vẫn lừng lững một khoảng trời riêng của Nguyễn Bắc Sơn dẫu cho ông viết về “dăm thằng bạn tán dóc” hay đẩy chuyện dọn dẹp tóc râu lại sát gần với “ba nghìn thế giới”. “Ngày trước trong chiến tranh, ông kể chuyện chơi trò nổ súng cắc cù rất độc đáo; ngày nay hòa bình thiên hạ hớt hơ hớt hải lăn xả vào cuộc giành giật đồng tiền thì ông nói chuyện hớt tóc cạo râu: lại rất độc đáo” - Võ Phiến, người theo dõi suốt một cuộc đời thơ của Nguyễn Bắc Sơn.
![]() |
Trích từ tập Ở đời như một nhà thơ Đông phương, Nguyễn Bắc Sơn
Ở đời như một nhà thơ Đông phương
Y là một nhà chiêm bái đích thực
Có cần chi
Đi hàng nghìn dặm đường
Để nhìn các thánh tích
Một ngày kia y chiêm bái đồng lúa chín vàng
Và tìm thấy lòng hảo tâm của trời đất
Một đêm kia
Y chiêm bái ngọn bấc đèn
Và tìm thấy sự ấm áp vô cùng của lửa
Y chiêm bái hạt muối trắng tinh
Y chiêm bái hạt mè đen bóng
Có lần y chiêm bái một hạt mưa sa
Trong hạt mưa có khuôn mặt trẻ con
Cùng đôi mắt chim người nữ
Y bỗng rùng mình biến thành vũ trụ.
Đáo bỉ ngạn
Một sớm phiêu bồng qua bên sông
Bỗng nhiên hiểu Phật cũng đau lòng
Phật cũng khổ như người khốn khổ
Cúi đầu quay lại bên này sông
Trích từ tập Chiến tranh Việt Nam và tôi, Nguyễn Bắc Sơn
Mùa thu đi ngang cây phong du
Khi nhớ mình, ta muốn ghé ta thăm
Ngôi nhà gần ngôi nhà xa vạn dặm
Con đường tình cờ cội nguồn sâu thẳm
Từ sinh cung của bà mẹ mênh mông
Ai xui ngôi nhà em cất bên kia sông
Khiến đời anh cứ mãi qua cầu cứ trèo lên dốc
Bầu trời quá cao phải chăng vì lòng mình quá thấp
Chiều mù sương vì tình yêu mù sương
Ai xui ngôi nhà em cất ở ngã tư đường
Khiến đời anh cứ ngập ngừng ba ngả
Con phố thân quen bất ngờ con phố lạ
Nơi hàng cây rụng tiếng tắc kè kêu
Nơi lầu cao khung cửa sổ đìu hiu
Soi thấp thoáng ngọn đèn hoa thiếu nữ
Những sợi tóc rụng trên chồng sách cũ
Vì thanh xuân theo nước lũ trường giang
Những chuyến xe đò đêm đêm băng ngang
Rớt tiếng động khơi nỗi sầu viễn xứ
Bầy chim én đã bắt đầu tư lự
Ngủ âm thầm trên những đường dây cao
Đi ngang qua, đi ngang qua, đi ngang qua
Đi ngang qua không dừng trong đời nhau
Hẹn gặp nhau ở nhất nguyên thế giới.
Cười lên đi, tiếng khóc bi hùng
Đời bắt một kẻ làm thơ như ta đi làm lính
Bắt lê la mang một chiếc mai rùa
Nên tâm hồn ta là cánh đồng úng thủy
Và nỗi buồn như nước những đêm mưa
Trong thành phố này ta là người phản chiến
Ngày qua ngày ta chỉ thích đi câu
Râu tóc mọc dài như bầy cỏ loạn
Sống thật âm thầm, ai hiểu ta đâu
Dù đôi khi ta lên núi Tà Dôn uống rượu
Trời đất bao la ta chỉ một mình
Nhưng làm sao quên cuộc đời dưới đó
Quên những thằng người bôi bẩn kiếp nhân sinh
Ngày hôm nay ta muốn chặt đi bàn tay trái
Để được làm người theo ý riêng ta
Ngày hôm nay ta muốn thọc mù con mắt phải
Ngày hôm nay ta muốn bỏ đi xa
Khi nâng chén lên cao ta cười lớn tiếng
Cười lên đi cười những tiếng bi hùng
Đời đã bắt kẻ làm thơ đi làm lính
Chiếc mai rùa đã nặng ở trên lưng.
Những điều cần nói khi thôi học năm 1963
Khi ta thôi học
Người khách trú bán ve chai già đã chết
Y đã hát cho ta nghe
Những buổi trưa buồn rầu
Trong ngôi trường đầy vết tích chiến tranh
Những bài hát làm nhớ hoài một nước Cổ Trung - Hoa
Một nước Trung Hoa loạn lạc
Thiếu cơm và thừa nước mắt
Ôi giấc mộng anh hùng Lương - Sơn - Bạc
Khi ta thôi học
Các giáo - sư dạy cho lũ học trò những điều họ không tin
Và chúng ta tin những điều họ không dạy
Khi ta thôi học
Ta không biết con người sinh ra để làm gì
Và ta mải miết
Đi tìm câu trả lời
Để sống yên tâm.
Căn bệnh thời chiến
Một ngày chủ nhật phơi giày trận
Ta bỗng tìm ra một vết thương
Vết thương bàng bạc như là khói
Ngưng đọng nhà ai ở cuối đường
Mày gửi một chân ngoài trận mạc
Mang về cho mẹ một bàn chân
Mẹ già khóc đến mù hai con mắt
Đời tàn trong lứa tuổi thanh xuân
Chiều chiều ngồi nhà hút ống vố
Cao giọng ngâm chơi khúc cổ văn
Chiến tranh xa tít như là mộng
Thôi kể ra mày cũng yên phần
Ta may mắn tay chân lành lặn
Nhưng tâm hồn trống rỗng, bơ vơ
Mỗi ngày chữa bệnh bằng ly rượu
Tối nằm đánh vật với cơn mơ
Ta mắc bịnh ung thư thời chiến
Thoi thóp còn một trái tim khô
Sợ hãi con người hơn thú dữ
Nhìn nơi nào cũng thấy hư vô
Mai kia trong những ngày ngưng chiến
Ta chắc rằng không thể yêu ai
Nhà thương điên nếu còn chỗ trống
Xin chiếc giường cho xác tàn phai
Mai kia khi thành đồ phế thải
Ta lên cao nguyên nằm dưỡng thương.
![]() |
Minh họa: Nguyễn Ngọc Thuần |
Hoa quỳ vàng lạnh Pleiku
Ðứng trên núi thấy hàng đèn thị trấn
Là thấy mình buốt lạnh mấy nghìn năm
Vì đêm nay trời đất lạnh căm căm
Nên chợt nhớ chút lửa hồng bếp cũ
Nên phải nhớ mắt một người thiếu nữ
Ðã nhìn mình rất ấm một ngày xưa
Dù mai sau ngày nắng tiếp ngày mưa
Nhưng vĩnh cửu chút mơ màng thuở đó
Vì đêm nay tôi thèm nghe sóng vỗ
Vỗ nhịp nhàng từng tiếng động bao dung
Vỗ cho êm chuỗi hệ lụy vô cùng
Ðời lang bạt của một người lính thú
Sáng hôm qua tôi là người thiếp ngủ
Ði một mình lên xuống phố mù sương
Phố núi kia ơi, phố có con đường
Lên xuống dốc tìm không ra bạn hữu
Không có bạn tôi làm sao uống rượu
Tôi làm sao sống nổi một ngày đây
Phố núi kia ơi, kẻ lạ đông đầy
Nhìn gã lính không khác gì gã lính
Phố núi kia ơi, một đời phố lạnh
Lạnh hoa vàng, núi đỏ, thác đèo cao
Lạnh hàng cây, tửu quán, lạnh gần nhau
Lạnh thiên cổ, lạnh vào tim máu cạn
Tôi vận rủi làm một người lãng đãng
Ngó mông hoài khuất bóng của người em
Sáng hôm nay đời sống thật bình yên
Sao phố lại đuổi đi người yểu điệu
Vườn đá tảng bàn chân em huyền diệu
In gót hồng lên lớp bụi đời tôi
Là từ khi tôi hạnh phúc rong chơi
Và quên lãng con thú mù phẫn nộ
Ôi phố núi đêm nay là cổ mộ
Một hàng đèn sáng lạnh cõi bi hoang.
-
TTO - Phản hồi Thủ tướng Phạm Minh Chính, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho biết Nga đánh giá cao lập trường, vai trò và đóng góp tích cực của Việt Nam cho hòa bình, ổn định và hợp tác tại khu vực cũng như thế giới.
-
TTO - Sau khi Tuổi Trẻ Online đăng câu chuyện nhân viên gác chắn Trịnh Văn Tài cứu người ngay trước mũi tàu, hàng ngàn bạn đọc đã phản hồi ý kiến bày tỏ sự khâm phục trước sự dũng cảm, nhanh nhạy của “người hùng” gác chắn cứu sống một mạng người.
-
TTO - Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố không chỉ phá hủy hệ thống tên lửa mà còn phá hủy kho đạn ở miền đông Ukraine trong ngày 6-7.
-
TTO - Một lỗ thủng ozone 'khổng lồ' vừa được phát hiện tại vùng nhiệt đới, khi nó có diện tích lớn gấp 7 lần so với lỗ thủng nổi tiếng tại Nam Cực.
-
TTO - Sau chiến thắng không mấy ấn tượng trước U19 Brunei, HLV trưởng U19 Việt Nam, ông Đinh Thế Nam đã có những giải thích.
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận
Xem thêm bình luận