Phóng to

Nhà văn Lê Lựu

Sau 16 năm "lận đận", bộ phim Thời xa vắng của đạo diễn Hồ Quang Minh chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Lê Lựu cũng đã được giới thiệu tại LHP Cannes vừa qua. Nửa năm bám sát đoàn phim, nhà văn Lê Lựu có vẻ tin nhiều vào thành công của đạo diễn và hài lòng với nhân vật Giang Minh Sài - trên màn ảnh.

* Trước khi phim khởi quay, đạo diễn Hồ Quang Minh có tâm sự với tôi, rằng anh sẽ làm "Thời xa vắng" đủ để dự LHP Cannes. Ông theo sát đoàn phim, góp sức nhiều vào kịch bản nữa, ông thấy "đứa con chung" ấy thế nào?

- Nhà văn Lê Lựu: Tôi thấy đây là một bộ phim được làm cẩn thận vào bậc nhất.

Phim bật lên được cái chất quê, và bằng mọi giá đạo diễn làm cho nó tốt nhất, thí dụ như sử dụng dàn nhạc giao hưởng lớn nhất từ trước tới nay do nhạc trưởng người Anh chỉ huy, một chuyên gia thu thanh hàng đầu của Pháp cũng đã được mời qua thu tiếng trực tiếp.

Thời xa vắng đáp ứng yếu tố lạ cho giới trẻ, không căng cứng và cũng không khô cằn, thô thiển. Chắc chắn nó sẽ không thể bùng nổ tại các rạp chiếu như Gái nhảy nhưng cũng không đến nỗi tệ hại như mấy bộ phim chỉ bán được bốn năm chục vé đâu.

* Ông có nghĩ "thằng Sài" của Hồ Quang Minh sẽ là hình ảnh đại diện của chính nhà văn Lê Lựu trong cái thời xa vắng ấy?

- À, có thể gọi là Lê Lựu cũng được mà ai đó khác cũng được. Tôi không ngờ đạo diễn đã tìm một người chưa từng thò mặt lên màn ảnh (Ngô Thế Quân, họa sĩ trình bày của NXB Thế giới) vào vai Sài và đến khi làm phim thì tôi thấy quả là Minh cao tay hơn các đạo diễn khác. Minh tận dụng luôn cả cái lóng ngóng của diễn viên, lại thu cả cái giọng mộc như vịt đực của anh chàng này.

Đó là một thế mạnh vì sẽ tạo ra được nhiều tiếng nói, anh vịt đực cứ vịt đực, cô choe chóe cứ choe chóe, anh khàn khàn vẫn cứ khàn khàn, đây mới là cuộc sống thật của chúng ta. Cái tôi thấy "Sài điện ảnh" giống mình nhất chính là sự ngô nghê, sự quê kệch, sự... hơi ngu đi một tí.

* Các đạo diễn Việt kiều thường hay đi theo hai khuynh hướng khi làm phim về VN: Một là đáp ứng nhu cầu giải trí của người nước ngoài, nhiều khi không phản ánh đúng về văn hóa và đời sống của người Việt. Hai là đi vào những nét lạ đến mức khu biệt mà khán giả xem phim cần có vốn hiểu biết khá rộng về VN mới hiểu được. Tôi có cảm giác đạo diễn Hồ Quang Minh đang làm Thời xa vắng theo hướng thứ hai...

- Bộ phim khai thác được cái độc đáo của nhà quê VN. Tất nhiên, bộ phim cũng đáp ứng nhu cầu "tìm của lạ" của khán giả nước ngoài. Làm nghệ thuật thì phải tìm đến những cái mới lạ.

Nhưng Hồ Quang Minh đã cố gắng cho khán giả thấy sự lạ lùng của cả một vùng đất, sự lạ cả về cách sống và cách sống nào cũng đáng trân trọng.

Minh đang cố gắng tạo nên một bức tranh quê đẹp yên ả như chính cuộc sống của người Việt mình.

* Sắp tới các hãng phim sẽ cổ phần hóa, ông cho rằng điện ảnh VN sẽ đi lên hay đi xuống?

- Rất có nguy cơ nó sẽ đi xuống. Tất nhiên đừng có đem tiền chùa ra mà đốt nhưng khi cổ phần hóa thì anh lại chỉ nghĩ đến doanh thu, bất chấp chuẩn mực nghệ thuật. Hãy làm thương mại một cách công phu, nghiêm túc và có nghệ thuật đi, thì phim VN không phải là không có người xem.

Khi các hãng phim cổ phần hóa sẽ dẫn đến tình trạng đua nhau làm cho nó... giật gân lên, cho nó lạ đi. Khi ta không có khả năng làm nó khác đi bằng sự độc đáo của trí tuệ thì thường cố gắng làm khác đi bằng sự nhăng nhố... Cái đó thật là nguy hiểm và rất đáng sợ.